THE RIGHT OF ONE PARENT TO TRANSITION TO PART-TIME EMPLOYMENT

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2 Prof. Dr. Mustafa Avcı'ya Armağan, 1499 - 1551, 03.01.2025

Çiğdem Yorulmaz

https://doi.org/10.47136/asbuhfd.1565234

Öz

Flexible working arrangements are of significant importance in achieving work-life balance. A part-time employment contract is one of the forms of flexible working. To enable parents to remain within the workforce while simultaneously dedicating more time to the care and upbringing of their children, numerous protective regulations have been enacted both internationally and within domestic law. One of these regulations is the right for parents to convert their full-time employment contracts into part-time contracts. International regulations aimed at ensuring suitable working conditions for child care and upbringing provide the basis for recognizing the right of parents to transition to part-time work. Allowing parents to allocate more time to their children contributes to the child’s physical, mental, and emotional development. Parents are entitled to exercise their right to transition to part-time work to spend more time with their children and witness their growth. A key legal issue arises regarding whether the employer retains the managerial prerogative to evaluate such requests. A determining factor in this context is whether the nature of the job is compatible with part-time work.

Anahtar Kelimeler

Managerial prerogative, parent, part-time employment contract, part-time employment, maternity leave, right to transition to part-time work

EBEVEYNLERDEN BİRİNİN KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMAYA GEÇME HAKKI

Öz

İş yaşam dengesinin sağlanmasında esnek çalışma ilişkileri, büyük öneme sahiptir. Kısmi süreli iş sözleşmesi, esnek çalışma biçimlerinden biridir. Ebeveynlerin çalışma hayatı içerisinde kalırken aynı zamanda çocuklarının bakım ve yetiştirilmesine daha fazla zaman ayırmaları için hem uluslararası alanda hem de hukukumuzda birçok koruyucu düzenlemeye yer verilmiştir. Bunlardan birisi de ebeveynlerin tam süreli iş sözleşmelerini kısmi süreli iş sözleşmesine dönüştürmeleridir. Çocukların bakımı ve yetiştirilmesine yönelik uygun çalışma koşullarının sağlanması yönündeki uluslararası düzenlemeler, ebeveynlerin kısmi süreli çalışmaya geçiş hakkının tanınmasının dayanağı olarak gösterilebilir. Ebeveynlerin çocuklarına daha fazla zaman ayırması, çocuğun fiziksel, zihinsel ve ruhsal gelişimine de katkı sağlayacaktır. Çocuklarına daha fazla zaman ayırmak, onların büyümelerine tanıklık etmek için ebeveynlerin kısmi süreli çalışmaya geçiş hakları bulunmaktadır. Ebeveynlerin kısmi süreli çalışmaya geçme hakkını kullanmak istemesi durumunda işverenin bu talebi değerlendirirken yöentim hakkının olup olmadığı önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. İşin niteliğinin kısmi süreli çalışmaya uygun olup olmadığı bu belirlemede önemli bir ölçüttür.

Anahtar Kelimeler

Yönetim hakkı, ebeveyn, kısmi süreli iş sözleşmesi, kısmi çalışma, analık izni, kısmi çalışmaya geçme hakkı.

Kaynakça

• Ateş, Dursun Sevgi. İşverenin Yönetim Hakkı. Ankara: Seçkin, 2019.
• Aybay, Rona. Açıklamalı İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi. Ankara: Türkiye Barolar Birliği, 2006.
• Aydın, Ufuk ve Demirkaya, Seher. “Çalışma Yaşamında Aile Dostu İş Hukuku Uygulamaları.” İş ve Hayat Dergisi 3, no. 6 (2017), 72-104.
• Aydınöz, Gonca. “Avrupa Birliği Direktifleri ile ATAD Kararları Çerçevesinde Ayrımcılık Yasağı ve Ayrımcılığın İspatı.” Çalışma ve Toplum Dergisi, no.22 (2009): 163-192
• Aydoğan, Rüştü. Türkçe Sözlük. Ankara: Evrensel, 2022.
• Başbuğ, Aydın. İşverenin Yönetim Hakkı ve Çalışma Şartlarında Değişiklik. Ankara: Alter, 2008.
• Bayat, Kıroğlu İrep. “Kadınların İş-Aile Yaşamı Çatışmasını Engellemeye Yönelik Hukuki Düzenlemeler.” Sosyal Güvenlik Dergisi 7, no. 2 (2017): 105-134.
• Caniklioğlu, Nurşen. “Kısmi Süreli Çalışmaya Geçiş ve Yarım Çalışma Ödeneği.” Emeğin Hukuku Kurultayı -2, ed. Necdet Basa, Sema Güleç Uçakhan. 115-138.Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayını, 27.05.2016.
• Civan, Orhan Ersun. İşçinin Yan Yükümlülükleri. İstanbul: Beta, 2021.
• Civan, Orhan Ersun. Genel İş Koşulları. İstanbul, Beta, 2015.
• Çalışkan, Aslı. İş Hukukunda Analık ve Ebeveyn İzinleri. İstanbul, Onikilevha, 2018.
• Çelik, Nuri, Nurşen Caniklioğlu, Talat Canbolat ve Ercüment Özkaraca. İş Hukuku Dersleri. İstanbul: Beta, 2023.
• Demircioğlu, A. Murat. “Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik ve İş Sözleşmesinin Feshi.” Prof. Dr. Tankut Centel’e Armağan. 121-140. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 2011.
• Demirhan, Adakale Fatma Elif ve Münir Ekonomi. “Türkiye’de Kadın İşçilerle İlgili Koruyucu Yasal Düzenlemeler ve 4857 Sayılı Yeni İş Kanunu ile Getirilen Yenilikler,” İTÜ Dergisi/d 4, no. 5 (2005), 55-67.
• http://itudergi.itu.edu.tr/index.php/itudergisi_d/article/viewFile/691/615.
• Doğan, Sevil, İş Hukukunda İşçinin İş ve Aile Yaşamı Uyumunun Sağlanması. Ankara: Seçkin, 2022.
• Ekmekçi Ömer ve Esra Yiğit. Bireysel İş Hukuku Dersleri. İstanbul: Onikilevha, 2023.
• Ekonomi Münir. “Doğum veya Evlat Edinme Sonrası Çocuğun Bakımı ve Yetiştirilmesi Amacıyla Ücretsiz izin ve Kısmi Süreli Çalışma Hakları.” Legal İSGHD 14, no. 53 (2017): 21-57.
• Emir Şahin, Asiye. İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Analık. Ankara: Adalet, 2019.
• Ermumcu Değer, Senem. “Doğum ve Evlat Edinme Sonrası Kısmi Çalışma ve Yarım Çalışma Hakkı- Ödeneği.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan, no. 19 (2017): 1997-2027.
• https://hukuk.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2017/11/11-SENEM-DEGER-ERMUMCU.pdf.
• Ertürk, Şükran. Bireysel İş Hukuku. Ankara, Yetkin, 2022.
• Ertürk Arslan, Arzu. “Kadın İşçilerin Çalışma Şartlarına İlişkin Türk İş Mevzuatının Öngördüğü Düzenlemelere Genel Bir Bakış.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Hukuk Araştırmaları Dergisi 23, no. 1 (2017): 345-369.
• https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/331996.
• Eyrenci, Öner, Savaş Taşkent, Devrim Ulucan ve Esra Baskan. İş Hukuku. İstanbul: Beta, 2020.
• Kahraman, Abdullah. “Türk İş Hukukunda Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışmalar.” Kamu-İş Dergisi 3, no. 3 (1994): 91-98.
• Kaplan Senyen, Emine Tuncay. Bireysel İş Hukuku. Ankara: Yetkin, 2023.
• Kaplan Senyen, Emine Tuncay. Kadın İşçinin İş İlişkisinden Doğan Hakları ve Korunması. Ankara: Sözkesen, 1999. Koç, Sedef. “İş Hukukunda Ebeveyn İzinleri.” İş Hukukunda Genç Yaklaşımlar II, ed. Tankut Centel, 195-209, ( İstanbul: Onikilevha Yayıncılık, 2016).
• Korkmaz ,Fahrettin ve Alp Nihat Seyhun. Bireysel İş Hukuku. Ankara, Seçkin, 2019.
• Kökkılınç, Ayşe Gül. İş Hukukunun Uluslararası Kaynakları Işığında Kadın İşçilerin Korunması. İstanbul: Legal, 2013. Köseoğlu, Ali Cengiz, “Türk İş Hukukunda Analık.” İş ve Hayat Dergisi 2, no. 4 (2016),: 97-124.
• Kurt, Sevil Lale. “Çocuk Haklarına İlişkin Temel Uluslararası Belgeler ve Türkiye Uygulaması.” Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, no. 36, (Ocak-Haziran 2016): 99-127. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/227835. Mollamahmutoğlu, Hamdi, Muhittin Astarlı ve Ulaş Baysal. İş Hukuku. Ankara: LYKEION, 2022.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi. Hizmet Sözleşmesi. Ankara Ofset, 1995.
• Özdemir Manav, Eda ve Canan Erdoğan, “Türk Hukukunda Kadın Çalışanların Analığının Korunması.” Sicil İş Hukuku Dergisi, no.45 (2021): 106-127.
• Ocak Saim, “Doğum/Evlat Edinme Nedeniyle Kısmi Süreli Çalışma Uygulaması.” Sicil İş Hukuku Dergisi, no. 37 (2017), 52-101.
• Ocak, Saim. “Doğum ve Evlat Edinme Nedeniyle Ücretsiz İzin ve Yarım Çalışma Ödeneği Uygulaması.” İş ve Hayat Dergisi 3, no. 5 (2017): 174-227.
• Özveri, Murat. Bireysel İş İlişkileri Açısından Türkiye İşçi Hukuku. no. 2. İstanbul: Cerenler Vakfı, 2024.
• Roeters, Anne. “Cross-National Differences in the Association Between Parental Work Hours and Time with Children in Europe: A Multilevel Analysis.” Social Indicators Research 110, (2013): 637-658.
• Sevimli, Ahmet. 4857 Sayılı İş Kanununda Düzenlenen Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri. İstanbul:Beta, 2019.
• Soysal, Tamer. “Uluslararası Sözleşmeler Işığında 4857 Sayılı İş Kanununda Kadın İşçiyi Koruyan Hükümler.” Kamu-İş Dergisi 8, no. 4 (2006): 89-136.
• Sümer, Haluk Hadi. İş Hukuku. Ankara: Seçkin, 2024.
• Süzek Sarper. “İşverenin Yönetim Hakkı ve Sınırları.” Prof. Dr. Metin Kutal’a Armağan, 225-232, (Ankara: Mavi Ofset, 1998).
• Süzek, Sarper ve Süleyman Başterzi. İş Hukuku. İstanbul: Beta, 2024.
• Taşdemir ,Yasemin. Ebeveyn İzni ve Yarım Çalışma Ödeneği. İstanbul: Onikilevha, 2019.
• Taşdemir, Yasemin. “Kısmi Süreli Çalışmaya Geçiş Hakkı.” Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 5, no.11 (2018): 204-211. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/602336.
• Taşkent, Savaş ve Dilek Kurt. “Uluslararası Düzenlemeler Çerçevesinde Türk İş Mevzuatında Kadın İşçinin Korunması.” Çalışma ve Toplum Dergisi, no. 40 (2014): 29-48.
• Tulukcu, N. Binnur. İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Gebe ve Anne İşçilerin Korunması. Ankara: T. Haber İş Sendikası, 2000.
• Tulukcu, N. Binnur, “Çalışma Şartlarında Esaslı Değişiklik.” Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, Cilt 1, ed. Süleyman Başterzi, 1099-1141, (İstanbul: Beta, 2011).
• Uğur, Suat ve Yusuf Yiğit. “İş Hukuku Açısından Doğum Nedeniyle Ebeveynin Kısmi Süreli Çalışma Hakkı.” Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi E-Dergi 6, No. 1 (2017): 70-98.
• https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/333234.
• Uludağlı Pekel, Nilay. “Baba Katılımında Etkili Faktörler ve Baba Katılımının Baba, Anne ve Çocuk Açısından Yararları.” Türk Psikoloji Yazıları, Türk Psikoloji Yazıları 20, no.39, (2017): 70-88.
• https://psikolog.org.tr/tr/yayinlar/dergiler/1031828/tpy1301996120170000m000034.pdf.
• Ulusoy, Tülay. “Bir Sosyal Koruma Olarak İş Kanunu’nda Gebe ve Yeni Doğum Yapan Kadın Çalışanlara Yönelik İzinler ve Kısmi Süreli Çalışma Hakkı Üzerine Güncel Gelişmelerin Değerlendirilmesi.” Çalışma ve Toplum Dergisi, no. 53 (2017): 741-766.
• Yıldız ,Gaye Burcu. İşverenin Eşit İşlem Yapma Borcu. Ankara: Yetkin, 2008.
• Yılmaz Kaftan, Merve. 4857 Sayılı İş Kanununda kadın İşçiler Cinsiyet Ayrımı ve Eşitlik İlkesi. İstanbul: Onikilevha, 2024.
• Yorulmaz, Çiğdem. Kısmi Süreli İş Sözleşmesi. Ankara: Yetkin, 2008.
• Yuvalı, Ertuğrul ve Tuğçe Yaba. “İşverenin Yönetim Hakkının ve İşçinin Talimatlara Uyma Borcunun Bir Sınırı Olarak Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik.” Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, Prof. Dr. M. Fatih UŞAN’a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı, no.2 (2022): 1685-1714.