Türkiye’de Sağlık ve Yaşlı Bakım Alanında Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumların Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 12, 02.02.2020

Şerife Yelden

Öz

Yaşın ilerlemesiyle birlikte kişilerin gelirinde azalma, kronik hastalıklarda artış, eş/yakın kaybı, sosyal destekten mahrum kalma gibi durumlar daha sık görülebilmektedir. Bu gibi durumların yanı sıra yaşlı ayrımcılığına da maruz kalan yaşlı bireyler dezavantajlı hale gelmektedir. Yaşlı ayrımcılığı kavramı, kişiye yaşından dolayı herhangi bir alanda ön yargılı tutum ve davranışta bulunmayı ifade etmektedir. Bu noktada yaşlı bireyler ülke politikalarının yetersizliği ve toplumun yaşlılık dönemine karşı ön yargıları sebebiyle ayrımcılığa maruz kalmaktadır. Türkiye’de bu alanda yapılan araştırmalar; üniversite öğrencileri, sağlık çalışanları ve huzurevi/bakımevi çalışanları üzerinde yürütülmüştür. Bu çalışmada sosyo-demografik faktörlerin yaşlılığa ilişkin tutumlar üzerindeki etkisi ve alana dair öneriler derlenmiştir. Bu bağlamda yaşlı nüfusu hızla artan ülkemiz için, yaşlılara yönelik politikaların geliştirilmesi ve farkındalık çalışmalarının yürütülmesi önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, yaşlılığa ilişkin tutum, sağlık alanı, yaşlı bakım alanı

Kaynakça

• Albayrak S, Aşık E. Hasta ve Yaşlı Alanı Hasta ve Yaşlı Psikolojisi. Vize Yayınları; 2014.
• Zastrow C. Sosyal Hizmete Giriş. 1. Baskı. Nika Yayınevi; 2013. Kalınkara V. Temel Gerontoloji Yaşlılık Bilimi. 3.baskı. Nobel Yayınları; 2016.
• Kıssal A, Okan F. Tokat İlinde Aile Sağlığı Merkezi Sağlık Çalışanlarının Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumları. Türk Aile Hekimliği Dergisi 2018. 22(4): 202-212. DOI: 10.15511/tahd.18.00494.
• Bulut E, Çilingir D. Yaşlı Ayrımcı ve Hemşirelik Bakımına Yansımaları. TAF Preventive Medicine Bullettin 2016; 15(5): 446-450. DOI: 10.5455/ pmb.1-1453803809.
• Soyuer F, Ünalan D, Güleser N, Elmalı F. Sağlık Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumları ve Bu Tutumların Bazı Demografik Değişkenlerle İlişkisi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2010; 3(2): 20-25.
• Türkiye İstatistik Kurumu. Haber Bülteni 2018; 27595.
• Pehlivan S, Vatansever N. Hemşirelerin Yaşlıya Yönelik Tutumları ve Etkileyen Faktörler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2019; 45(1): 47-53. DOI: 10.32708/uutfd.468622.
• Arun Ö, Pamuk D. Kurumsal Bakım Sektöründe Ageism: Yaşlı Bakım Personelinin Yaşlanma ve Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Nedenleri ve Müdahale Önerileri. Mediterranean Journal of Humanities 2014; 4(2): 19-33. DOI: 10.13114/MJH.201428426.
• Kulakçı H. Hemşirelik Lisans Programı Birinci ve Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yaşlılık ve Yaşlanmaya İlişkin Düşüncelerinin ve Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 2010; 3(1): 15-22.
• Özdemir Ö, Bilgili N. Sağlık Hizmetlerinde Yaşlı Ayrımcılığı. Gülhane Tıp Dergisi 2014; 56(2): 128-131.
• Köse G, Ayhan H, Taştan S ve ark. Sağlık Alanında Farklı Bölümlerde Öğrenim Gören Öğrencilerin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi. Gülhane Askeri Tıp Akademisi 2015; 57: 145-151. DOI: 10.5455/gulhane.152591.
• Ceylan H, Öksüz M. Sosyal Hizmet Lisans Öğrencilerinin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumlarının İncelemesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2015; 8(39): 459-466. Issn: 1307-9581.
• Naldan ME, Kara D, Soyalp C, Gürol A. Yoğun Bakım Ünitelerinde Çalışan Sağlık Personelinin Yaşlılığa İlişkin Ayrımcı Tutumlarının Değerlendirilmesi. Bakırköy Tıp Dergisi 2018; 14(1): 8-16. DOI: 10.5350/ BTDMJB.20161001124434.
• Buz S. Yaşlı Bireylere Yönelik Yaş Ayrımcılığı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 2015; 14(53): 268-278. ISSN:1304-0278.
• Global AgeWatch Index 2015. https://fiapam.org/wp-content/ uploads/2015/09/helpage-indice-global-envejecimiento-2015.pdf / Accessed July 2019
• World Health Organization. Health situation and trend assessment. http://www.searo.who.int/entity/health_situation_trends/data/chi/elderly- population/en/ /Accessed July 2019
• Vefikuluçay D. Üniversitede Öğrenim Gören Öğrencilerin Yaşlı Ayrımcılığına İlişkin Tutumları (Doktora Tezi). Ankara Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2008.
• Ünalan D, Soyuer F, Elmalı F. Geriatri Merkezi Çalışanlarında Yaşlı Tutumunun Değerlendirilmesi. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi 2012; 2(3): 115-120. DOI: 10.5505/kjms.2012.15870.
• Dinçer Y, Usta E, Bulduk S. Üniversite Öğrencileri Gözüyle Yaşlılık Nasıl Algılanıyor? Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi 2016; 9: 26-38. ISSN 1308-5816.
• Danış MZ, Kara HZ, Çolak F, Kırpık S, Ayyıldız A. Sosyal Hizmet ve Hemşirelik Bölümü Öğrencilerinin Yaşlılara Yönelik Tutumları. Tarih Okulu Dergisi 2015; 8(XXIV): 539-559. DOI: http://dx.doi.org/10.14225/ Joh820.
• Mancınık A. Sosyal Hizmet Öğrencilerinin Müracaatçı Olarak Yaşlılarla Çalışma ve Yaşlılara Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2015.