COGNITIVE BEHAVIORAL APPROACH IN THE TREATMENT OF DEPRESSION: CASE REPORT

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 103 - 116, 27.02.2024

Fatma Sümeyra Uzar

Öz

As supported by many research findings, the proportion of the elderly population in the world population is increasing day by day, and the increase in the elderly population has led to the necessity of examining and studying cases with social and psychological consequences such as dementia, depression, neglect and abuse under the umbrella of geriatric syndrome. For this reason, in this study, a process-oriented case study was carried out to determine the functionality and effectiveness of cognitive behavioural therapy, one of the 3rd wave psychological approaches, in working with elderly clients for the treatment of depression, as well as as the difficulties and needs in therapeutic practice with the elderly client regarding the difficulties, advantages and theoretical applications related to the process.
In the study, a 65-year-old female client with depressive complaints was informed about the study and asked to fill out the informed consent form. Hamilton depression scale was applied to the client and after the score was calculated as 26 (moderate depression), 11 sessions structured with cognitive behavioral approach were conducted. During the application period, it was determined that psychoeducation should be emphasized and the sessions should be slowed down due to the low level of psychological awareness of the elderly client, there was a need for frequent repetitions of the information given, and despite the decrease in self-esteem, which is specific to the old age period, it was determined that he was open and motivated to the therapeutic relationship based on the fact that he was the focal point in therapeutic studies, which increased the effect of the sessions. On the other hand, as a result of being accustomed to being in a passive position in his relationship with health professionals, it was observed that he had difficulty in implementing certain changes based on his personal effort, which we can generalize as making effort in therapy, such as developing therapeutic alliance and insight, and using what he learned in the session room in his daily life both in the intellectual and practical field. As a result, the Hamilton Depression score was 12 in the post-test and it was observed that cognitive behavioral therapy was effective and successful in patients over 65 years of age with depressive complaints.

Anahtar Kelimeler

cognitive behavioral therapy, old age, depression

YAŞLILIKTA DEPRESYON TEDAVİSİNDE BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM: OLGU SUNUMU

Öz

Pek çok araştırma bulgusu tarafından da desteklendiği üzere dünya nüfusunda yaşlı popülasyonu oransal olarak her geçen gün artmaktadır, yaşlı nüfusunun artışı geriatrik sendrom çatısı altında yer alan demans, depresyon, ihmal, istismar gibi toplumsal ve psikolojik sonuçları olan olguların incelenip çalışılması gerekliliğini doğurmuştur. Bu sebeple bu çalışmada, 3. dalga psikolojik yaklaşımlardan bilişsel davranışçı terapinin, depresyon tedavisi amaçlı yaşlı danışanlarla çalışılması hususuna dair işlevsellik ve etkililiği ilaveten sürece yönelik zorluk,avantaj ve kuramsal uygulamalara dair yaşlı danışan ile terapötik uygulamada oluşan zorluk ve ihtiyaçları tespit etmek amaçlı, süreç odaklı bir vaka çalışması gerçekleştirilmiştir.
Çalışmada depresif yakınmaları olan 65 yaşındaki kadın danışana çalışma hakkında bilgi verilip kendisinden bilgilendirilmiş onam formunu doldurması istenmiştir. Danışana Hamilton depresyon ölçeği uygulanmış ve skoru 26 (orta düzey depresyon) olarak hesaplandıktan sonra bilişsel davranışçı yaklaşımla yapılandırılmış 11 seans gerçekleştirilmiştir. Uygulama süresince yaşlı danışanın psikolojik farkındalık düzeyinin düşük olması sebebi ile psikoeğitime ağırlık verilip seansların yavaşlatılması gerekliliği, sık sık verilen bilgilere dair tekrarlamalara ihtiyaç duyulduğu, yaşlılık dönemine has olan benlik saygısındaki düşüşe karşın terapötik çalışmalarda odak noktasının kendisi olması temelli terapötik ilişkiye açık ve motive olduğu sonucunda da seansların etkisini artırdığı tespit edilmiştir. Diğer yandan sağlık çalışanları ile ilişkisinde pasif konumda olmaya alışkın olması sonucu terapötik ittifak ve içgörü geliştirmek, seans odasında öğrendiklerini gerek düşünsel gerek uygulama alanında gündelik yaşamında kullanabilmek gibi terapiye emek vermek olarak genelleştirebileceğimiz, kişisel çabasına dayalı belli başlı değişiklikleri uygulamakta zorlandığı gözlemlenmiştir . Sonuç olarak yapılan son test ile Hamilton Depresyon skoru 12 çıkmıştır ve bilişsel davranışçı terapinin 65 yaş üstü depresif yakınmaları olan hastada etkili ve başarılı olduğu gözlemlenmiştir..

Anahtar Kelimeler

yaşlılık, bilitsel davranışçı terapi, depresyon

Kaynakça

• Beğer, T., & Yavuzer, H. (2012). Yaşlılık ve yaşlılık epidemiyolojisi. Klinik Gelişim, 25(3), 1-3.
• Bekaroğlu, M., Tanrıöver, S., Uluutku, N., & ark. (1991). Depression in an elderly population Turkey [Türkiye’de yaşlı bir popülasyonda depresyon]. Acta Psychiatr Scand, 84, 174-177.
• Corey, G. (2008). Psikolojik Danışma Kuram ve Uygulamaları (2. Baskı). [Çeviren: Tuncay Ergene]. Ankara: Mentis Yayıncılık. (Orjinal eser 2005 yılında basılmıştır).
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO). (1984). The uses of epidemiology in the study of the elderly. [Yaşlıların incelenmesinde epidemiyolojinin kullanımları]. WHO Teknik Raporlar Serisi 706, Cenevre: 8-9.
• Jenike, M. A. (1995). Neuropsychiatric assessment and treatment of geriatric depression [Geriatrik depresyonda nöropsikiyatrik değerlendirme ve tedavi]. Psychiatric Times, 12(5), 1.
• Kafes, A. Y. (2021). Depresyon ve anksiyete bozuklukları üzerine bir bakış. Humanistic Perspective, 3, 186-194.
• Knight, B. G. (2004). Psychotherapy with Older Adults [Yaşlı Yetişkinlerle Psikoterapi] (3. Baskı). Thousand Oaks: Sage Publications.
• Köroğlu, E. (2004). Psikonozoloji: Tanımlayıcı Psikiyatri. Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Laidlaw, K., & McAlpine, S. (2008). Cognitive-behaviour therapy: How is it different with older people? [Bilişsel-davranışçı terapi: Yaşlılardaki farklılıklar?]. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 26, 250-262.
• Penninx, B. W. J. H., Deeg, D. J. H., van Eijk, J. T. M., & et al. (2000). Changes in depression and physical decline in older adults; A longitudinal perspective [Yaşlı yetişkinlerde depresyon ve fiziksel gerilemedeki değişiklikler; Uzunlamasına bir bakış açısı]. J Affect Disord, 61(2), 1-12.
• Ramachadran, V., Menon, M. S., & Aruganiri S. (1982). Socio-cultural factors in late onset depression [Geç başlangıçlı depresyonda sosyokültürel faktörler]. Indian J Psychiatr, 24(3), 268.
• Safran, J. D., Segal, Z. V., Shaw, B. F., & Vallis, T. M. (1990). Kısa süreli bilişsel terapi için hasta seçimi: Bilişsel terapide kişilerarası süreç [Çevirenler: N. Doğan & D. Öztürk], 226-247. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Scogin, F., Welsh, D., Hanson, A., Stump, J., & Coates, A. (2005). Evidencebased psychotherapies for depression in older adults [Yaşlı yetişkinlerde depresyon için kanıt tabanlı psikoterapiler]. Clinical Psychology: Science and Practice, 12(3), 222-237.
• Serfaty, M. A., Haworth, D., Blanchard, M., et al. (2009). Clinical effectiveness of individual cognitive behavioral therapy for depressed older people in primary care: A randomized controlled trial [Birincil bakımda depresyonda olan yaşlılar için bireysel bilişsel davranışçı terapinin klinik etkinliği: Rastgele kontrollü bir çalışma]. Archives of General Psychiatry, 66(12), 1332-1340.
• Steuer, J. L., & Hammen, C. L. (1983). Cognitive-behavioral group therapy for the depressed elderly: Issues and adaptations [Depresyonda olan yaşlılar için bilişsel-davranışçı grup terapisi: Sorunlar ve uyarlamalar]. Cognitive Therapy and Research, 7(4), 285-296.
• Türk, F., Buğa, A., Çekiç, A., & Hamamcı, Z. (2017). Bilişsel Davranışçı Yaklaşıma dayalı grup müdahalelerinin çocuk ve ergenlerin işlevsel olmayan düşünceleri üzerindeki etkisi: Meta analiz çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 45-61.
• Türkçapar, M. H., & Sargın, A. E. (2012). Bilişsel davranışçı psikoterapiler: Tarihçe ve gelişim. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 1(1), 7-14.
• Yahyaoğlu, R. (2013). Yaşlanma ve zaman algısı (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.