Evcil Hayvan Sahibi Bireylerin Depresyon Stres ve Anksiyete Düzeyinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 63 - 74, 28.02.2025

Sibel Polat Olca , Batuhan Güloğlu

Öz

Bu çalışma, evcil hayvan sahiplenmenin depresyon, stres ve anksiyete düzeyine etkisini incelemek amacıyla tanımlayıcı araştırma türünde planlanmıştır. Araştırmanın evren ve örneklemini evcil hayvan sahibi bireyler oluşturmaktadır. Evcil hayvan sahibi olmayan bireyler de kontrol grubunun evrenini oluşturmaktadır. Evcil hayvan sahibi 129 kişi, evcil hayvan sahibi olmayan 72 kişi, toplam 201 kişi araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Veriler; Bireysel Özellikler Veri Formu ve Depresyon Stres Anksiyete Ölçeği (DASS-21) ile toplanmıştır. DASS-21 ölçeği kesme puanına göre; evcil hayvan besleyen bireylerin %54,3’ünde depresyon, %67,4’ünde anksiyete, %16,3’ünde stres belirtisi bulunmaktadır. Evcil hayvan beslemeyen bireylerin ise %73,6’sında depresyon, %72,2’sinde anksiyete, %31,9’unda stres belirtisi bulunmaktadır. Evcil hayvan sahibi olan ve olmayanlar arasında anksiyete belirtileri arasında istatistiksel anlamda fark yoktur (p˃0,05). Evcil hayvan sahibi olmayan bireylerin depresyon ve stres belirtileri istatistiksel anlamda daha yüksek bulunmuştur (sırasıyla X2=7.284 p=0.007, X2=6.632 p=0.010). Araştırmada, evcil hayvan sahibi bireylerin depresyon ve stres belirtileri ile depresyon ve stres puan ortalamaları evcil hayvan sahibi olmayanlara göre daha düşük bulunmuştur. Araştırma sonucuna göre; evcil hayvan sahibi olan ve olmayanlar ile anksiyete puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır. Bu araştırma sonucuna göre evcil hayvan sahiplenmenin ruh sağlığını olumlu yönde etkilediği söylenebilir. Bu doğrultuda, özellikle psikiyatri hemşireliği uygulamaları doğrultusunda, stres seviyesi yüksek ve depresif belirtileri fazla olan, depresyon tanısı alan bireylere evcil hayvan sahiplenmeleri önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Evcil Hayvan, Deprsyon, Stres, Anksiyete, Psikiyatri Hemşireliği

Etik Beyan

Araştırma yapılmadan önce, SANKO Üniversitesi Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulundan onay alınmıştır (06.03.2023 tarih ve 2023/02-02 sayılı). Ayrıca bütün katılımcılardan araştırmaya katılmaya gönüllü olduklarına dair izin alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Çalışma, herhangi bir kurum tarafından desteklenmemiştir.

Teşekkür

Araştırmaya katılan tüm katılımcılara teşekkür ederiz.

Examination of depression, stress and anxiety levels of pet owners

Öz

This study was planned as a descriptive research type to examine the effect of pet ownership on depression, stress, and anxiety levels. The universe and sample of the study consist of individuals who own pets. Individuals who do not own pets constitute the universe of the control group. 129 individuals who own pets, 72 individuals who do not own pets, and a total of 201 individuals constituted the sample of the study. Data were collected with the Individual Characteristics Data Form and the Depression Stress Anxiety Scale (DASS-21). According to the DAS-21 scale cut-off score; 54.3% of individuals who own pets have depression, 67.4% have anxiety and 16.3% have stress symptoms. Of individuals who do not own pets, 73.6% have depression, 72.2% have anxiety and 31.9% have stress symptoms. There is no statistically significant difference in anxiety symptoms between those who own pets and those who do not (p˃0.05). Individuals who do not have pets have statistically higher depression and stress symptoms (X2=7.284 p=0.007, X2=6.632 p=0.010, respectively). In the study, depression and stress symptoms and depression and stress mean scores of individuals who have pets were found to be lower than those who do not have pets. According to the study results, no significant difference was found between pet ownership and anxiety mean scores. According to the results of this study, it can be said that pet ownership positively affects mental health. In this direction, especially in line with psychiatric nursing practices, individuals with high stress levels and depressive symptoms, who are diagnosed with depression, can be recommended to adopt a pet.

Anahtar Kelimeler

Pet, Depression, Stress, Anxiety, Psychiatric Nursing

Kaynakça

• Albright, A. E., Cui, R., & Allen, R. S. (2022). Pet Ownership and Mental and Physical Health in Older White and Black Males and Females. International journal of environmental research and public health, 19(9), 5655. https://doi.org/10.3390/ijerph19095655
• Bolstad, C. J., Porter, B., Brown, C. J., Kennedy, R. E., & Nadorff, M. R. (2021). The Relation Between Pet Ownership, Anxiety, and Depressive Symptoms in Late Life: Propensity Score Matched Analyses. Anthrozoos, 34(5), 671–684. https://doi.org/10.1080/08927936.2021.1926707.
• Chakma, S. K., Islam, T. T., Shahjalal, M., & Mitra, D. K. (2021). Depression among pet owners and non-pet owners: a comparative cross-sectional study in Dhaka, Bangladesh. F1000Research, 10, 574. https://doi.org/10.12688/f1000research.53276.2
• Endo, K., Yamasaki, S., Ando, S., Kikusui, T., Mogi, K., Nagasawa, M., Kamimura, I., Ishihara, J., Nakanishi, M., Usami, S., Hiraiwa-Hasegawa, M., Kasai, K., & Nishida, A. (2020). Dog and Cat Ownership Predicts Adolescents' Mental Well-Being: A Population-Based Longitudinal Study. International journal of environmental research and public health, 17(3), 884. https://doi.org/10.3390/ijerph17030884)b
• Grajfoner, D., Ke, G. N., & Wong, R. M. M. (2021). The Effect of Pets on Human Mental Health and Wellbeing during COVID-19 Lockdown in Malaysia. Animals : an open access journal from MDPI, 11(9), 2689. https://doi.org/10.3390/ani11092689
• Kayhan B, İşözen H. Evcil Hayvanla Yaşamanın Bireylerin Depresyon, Stres ve Anksiyete Düzeyine Etkisinin İncelenmesi. YBH Dergisi. 2022;3(3):94-109
• Lovibond, P. F., & Lovibond, S. H. (1995). The structure of negative emotional states: Comparison of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS) with the Beck Depression and Anxiety Inventories. Behaviour Research and Therapy, 33(3), 335–343. https://doi.org/10.1016/0005-7967(94)00075-U. Martin, F., Bachert, K. E., Snow, L., Tu, H. W., Belahbib, J., & Lyn, S. A. (2021). Depression, anxiety, and happiness in dog owners and potential dog owners during the COVID-19 pandemic in the United States. PloS one, 16(12), e0260676. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0260676.
• Martins, C. F., Soares, J. P., Cortinhas, A., Silva, L., Cardoso, L., Pires, M. A., & Mota, M. P. (2023). Pet's influence on humans' daily physical activity and mental health: a meta-analysis. Frontiers in public health, 11, 1196199. https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1196199
• Mathers, M., Canterford, L., Olds, T., Waters, E., & Wake, M. (2010). Pet ownership and adolescent health: cross-sectional population study. Journal of paediatrics and child health, 46(12), 729–735. https://doi.org/10.1111/j.1440-1754.2010.01830.x
• McDonough, I. M., Erwin, H. B., Sin, N. L., & Allen, R. S. (2022). Pet ownership is associated with greater cognitive and brain health in a cross-sectional sample across the adult lifespan. Frontiers in aging neuroscience, 14, 953889. https://doi.org/10.3389/fnagi.2022.953889
• Mueller, M. K., Richer, A. M., Callina, K. S., & Charmaraman, L. (2021). Companion Animal Relationships and Adolescent Loneliness during COVID-19. Animals : an open access journal from MDPI, 11(3), 885. https://doi.org/10.3390/ani11030885
• Ogata, N., Weng, H. Y., & L McV Messam, L. (2023). Temporal patterns of owner-pet relationship, stress, and loneliness during the COVID-19 pandemic, and the effect of pet ownership on mental health: A longitudinal survey. PloS one, 18(4), e0284101. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0284101
• Rathish, D., Rajapakse, J., & Weerakoon, K. (2022). "In times of stress, it is good to be with them": experience of dog owners from a rural district of Sri Lanka. BMC public health, 22(1), 2380. https://doi.org/10.1186/s12889-022-14863-6
• Rodriguez, K. E., Greer, J., Yatcilla, J. K., Beck, A. M., & O'Haire, M. E. (2020). The effects of assistance dogs on psychosocial health and wellbeing: A systematic literature review. PloS one, 15(12), e0243302. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0243302
• Sharpley, C., Veronese, N., Smith, L., López-Sánchez, G. F., Bitsika, V., Demurtas, J., Celotto, S., Noventa, V., Soysal, P., Isik, A. T., Grabovac, I., & Jackson, S. E. (2020). Pet ownership and symptoms of depression: A prospective study of older adults. Journal of affective disorders, 264, 35–39. https://doi.org/10.1016/j.jad.2019.11.134
• Şan, M. (2022). Evcil Hayvan Sahiplerinde Depresyon ve Anksiyete Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Topbaş, Z., Şimşek, N. (2022). Hayvan Destekli Uygulamaların Tutuklu Bireyler Üzerine Etkisi: Sistematik Bir Gözden Geçirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 14(1); 12-20.
• Xin, X., Cheng, L., Li, S., Feng, L., Xin, Y., & Wang, S. (2021). Improvement to the subjective well-being of pet ownership may have positive psychological influence during COVID-19 epidemic. Animal science journal = Nihon chikusan Gakkaiho, 92(1), e13624. https://doi.org/10.1111/asj.13624
• Yılmaz, Ö., Boz, H., & Arslan, A. (2017). Depresyon Anksiyete Stres Ölçeğinin (DASS 21) Türkçe kisa formunun geçerlilik-güvenilirlik çalişmasi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 78-91.