Yaşlılar İçin Bir Halk Sağlığı Hemşireliği Yaklaşımı: ''Fiziksel Aktivite Danışmanlığı''

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 2, 36 - 45, 30.12.2018

Serap Canlı , Nimet Karataş

Öz

Yaşlanma
yaşam kalitesini düşüren patolojik olaylarla birlikte seyrettiği için sağlık
çalışanları tarafından özel olarak ele alınması gereken bir dönemdir. Bu
dönemde sağlık açısından son derece önemli olan konulardan biri de fiziksel
aktivitedir. Yaşlılarda fiziksel aktivite ve fiziksel aktivitenin sağlıklı bir
yaşam ve fonksiyonel bağımsızlığı sağlama ve yaşam kalitesini iyileştirmedeki
faydalarından bahsedilmektedir. Bu derlemede, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde
de artan yaşlı nüfusun fiziksel aktivite durumu, yaşlılara fiziksel aktivite
konusunda sunulacak danışmanlık ve özellikle halk sağlığı hemşirelerine
fiziksel aktivite danışmanlığı konusunda rehber olacak stratejiler ele
alınmıştır. Çalışmada halk sağlığı hemşirelerinin mesleki rolleri içerisinde
yer alan danışmanlık rolünü kullanmasını sağlayarak, yaşlı bireylerde egzersiz
danışmanlığı konusunda ileri uygulamalar için teşvik etmek hedeflenmiştir. Halk
sağlığı hemşirelerinin yaşlı bireylerde fiziksel aktiviteyi arttırmak için
danışmanlığı özenli planlanmış oturumlarla sunabileceği, konu ile ilgili
literatür taraması kullanılarak gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Danışmanlık, fiziksel aktivite, halk sağlığı hemşireliği, yaşlı

Kaynakça

• Referans1 ADAMS, M. L., KATZ, D. L. & SHENSON D. 2016. A healthy lifestyle composite measure: Significance and potential uses. Prev Med, 84, 41-47.
• Referans2 ANDERSON, D., GUTRIE, T. & SCHIRLE, R. 2002. A Nursing model of community organization for change. Public Health Nursing, 19(1), 40-46.
• Referans3 ARRANZ, P., ULLA, S., RAMOS L. J., DEL RINCON, C., et al. 2005. Evaluation of counseling training program for nursing staff. Patient Education and Counseling, 56, 233-239.
• Referans4 BAHAR, A. 2005. Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Anksiyete ve Depresyon Düzeylerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi.
• Referans5 BARRON, A.M. 1989. The clinical nurse specialist as consultant. In The Clinical Nurse Specialist in Theory and Practice (Hamric A. & Spross J. eds). 2nd edn. WB Saunders, Philadelphia.
• Referans6 BENNETT, J. A. 2007. Motivational interviewing to increase physical activity in long-term cancer survivors: A randomized controlled trial. Nursing Research, 56, 18-27.
• Referans7 BERREGAN, L. 1998. Consultancy in nursing: roles and opportunities. Journal of Clinical Nursing, 7, 139-143.
• Referans8 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM) 2017. Ekonomik ve Sosyal İşler Dairesi. Dünya Nüfus Tahminleri Raporu. http://www.un.org.tr/tr/dünyanüfustahminleri&submit=Search. (Erişim Tarihi: 10 Aralık 2017).
• Referans9 BLACKBURN, D. G. 2002. Establishing an effective framework for physical activity counseling in primary care settings centers for nutritional research charitable trust. Nutrition in Clinical Care, 5, 95-102.
• Referans10 BLONNA, R. & WATER, D. 2005. Health counseling: A microskills approach. Boston: Jones and Bartlett Publishers. 1-4.
• Referans11 CARPENTER, S. 2001. Restoring attention after brain damage: The most direct route may not be the best for treating brain-injured patients with attention deficits, according to a new meta-analysis. Monitor Staff, 32, 86.
• Referans12 CİNDAŞ, A. 2001. Yaşlılarda egzersiz uygulamasının genel ilkeleri. Turkish Journal of Geriatrics, 4(2), 77-84.
• Referans13 COSTANZO, C., WALKER, S. N., YATES, B. C., McCABE, B., et al. 2006. Physical activity counseling for older women. West J Nursing Res, 28, 786-801.
• Referans14 DUBBERT, P. M., MOREY, M. C., KIRCHNER, K. A., MEYDRECH, E. F., et al. 2008. Counseling for home-based walking and strength exercise in older primary care patients. Archives of Internal Medicine, 168(9), 979-986.
• Referans15 DUNCAN, M. J., CHRISTOPER, E. K., CORNEEL, V., CHARLI S., et al. 2014. Cross-sectional associations between multiple lifestyle behaviors and health-related quality of life in the 10,000 Steps cohort. PloS One, 9(4), 94-184.
• Referans16 EDLUND, B. J., HODGES, L. C. & POTEET, G. W. 1987. Consultation: Doing it and doing it well. Clinical Nurse Specialist, 1(2), 86-90.
• Referans17 ELLEY, C. KERSE, N., ARROLL B. & ROBINSON, E. 2003. Effectiveness of counseling patients on physical activity in general practice: cluster randomized controlled trail. Br Med J, 326, 793-798. Referans18 EUROPEAN NETWORK FOR PREVENTION AND HEALTH PROMOTION (EUROPREV) 2007. Guide on promoting health through physical activity a guide to physical activity counselling in daily practice, 9-15.
• Referans19 HEKMATPOU, D., SHAMSI, M. & ZAMANI M. 2013. The effect of a healthy lifestyle program on the elderly’s health in Arak. Indian JMed Sci, 67(3), 70.
• Referans20 HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİ 2010. http://www.turkhemsirelerdernegi.org.tr/tr/yasa-ve-yonetmelikler/ yonetmelikler/ 8-mart-2010-hemsirelik-yonetmeligi.aspx. (Erişim Tarihi: 09 Ekim 2018).
• Referans21 HEMŞİRELİK YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK 2011. http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-12606/hemsirelik-yonetmeligidegisiklik-yapilmasina-dair-y-. html. (Erişim Tarihi: 12 Eylül 2018).
• Referans22 HICKEY, J. V., OUIMETTE, R. M. & VENEGONI, S. L. 1996. Advanced practice nursing: Changing roles and clinical applications, Lippincott, Philadelphia.
• Referans23 KERSE, N., ELLEY, C. R., ROBINSON, E. & ARROLL, B. 2005. Is physical activity counseling effective for older people? A cluster randomized controlled trial in primary care. Journal of the American Geriatrics Society, 53, 1951-1956.
• Referans24 KIRIMLI, Y. 2005. Nüfus sayımlarına yansıyan yönleriyle yaşlı nüfus. III. Ulusal Yaşlılık Kongresi, 16-19 Kasım, İzmir: 28.
• Referans25 KULAKÇI, H. ve EMİROĞLU O. N. 2011. Huzurevinde yaşayan yaşlıların bakımında Omaha Sistemi’nin kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 4, 25-33.
• Referans26 KULAKÇI, H. ve EMİROĞLU, O. N. 2012. Bir huzurevinde yaşayan yaşlıların sağlık gereksinimleri, hemşirelik girişimleri ve sonuçlarının belirlenmesinde Omaha Sistemi’nin kullanılabilirliği. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 36-50.
• Referans27 KUTSAL, Y. G. 2003. Yaşlanan dünya, yaşlanan toplum, yaşlanan insan, Türk Tabipler Birliği Yayınları.
• Referans28 LAREAU, S. C. 1980. The nurse as clinical consultant. Topics in Clinical Nursing, 2(3), 79-84.
• Referans29 LITTLE P. DORWARD, M., GRALTON, S., HAMMERTON, L., et al. 2004. A randomized controlled trial of three pragmatic approaches to initiate increased physical activity in sedentary patients with risk factors for cardiovascular disease. Br J Gen Pract, 54, 189-195.
• Referans30 MÄNTY, M. 2010. Early signs of mobility decline and physical activity counseling as a preventive intervention in older people. Studies in Sport, Physical Education and Health 147, 30.
• Referans31 MARCUS, B. H., WILLIAMS, D. M., DUBBERT, P. M., SALLIS, J. F., et al. 2006. Physical activity intervention studies: what we know and what we need to know: a scientific statement from the American Heart Association Council on Nutrition, Physical Activity, and Metabolism (Subcommittee on Physical Activity); Council on cardiovascular disease in the young; and the interdisciplinary working group on quality of care and outcomes research. Circulation, 114(24), 2739-2752.
• Referans32 ÖZCAN, A. 2006. Hemşire hasta ilişkisi ve iletişim, Sistem Ofset Yayıncılık. 2. Basım, 4-31.
• Referans33 ÖZTEK, Z. ve KUBİLAY, G. 2008. Toplum sağlığı ve hemşireliği, (Geliştirilmiş 3. Baskı), Palme Yayıncılık, 8.
• Referans34 ÖZYURDA, F. 1997. Danışmanlık, aile planlamasında temel bilgiler, İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı. 49- 56.
• Referans35 PENDER, N. J., MURDAUGH, C. L. & PARSONS, M. A. 2006. Physical activity and health promotion, Health Promotion in Nursing Practice. Illustrated Edition. Upper Saddle River, 15.
• Referans36 POTEET, G. W., EDLUND, B. J. & HODGES, L. C. 1987. Promoting scholarship for graduate education. Nurse Educ Today, 7(3), 97-102.
• Referans37 RAMFELT, E. & LUTZEN, K. 2005. Patients with cancer: their approaches to participation in treatment plan decisions. Nursing Ethics, 12, 143-155.
• Referans38 SAĞLIK BAKANLIĞI 2015. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Türkiye sağlıklı yaşlanma eylem planı ve uygulama programı (2015-2020), ISBN: 978-975-590-520-4. Anıl Matbaa, 3-30.
• Referans39 SAĞLIK HİZMETLERİNİN SOSYALLEŞTİRİLDİĞİ BÖLGELERDE HİZMETİN YÜRÜTÜLMESİ HAKKINDA YÖNERGE 1964. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/3.5.63470.pdf. (Erişim Tarihi: 10 Ekim 2018).
• Referans40 SCHOENBERG, R. 2006. Measuring the performance of corporate acquisitions: an empirical comparison of alternative metrics. British Journal of Management, 17(4), 361-370.
• Referans41 SEBASTIAN, J. G. & STAPHONE, M. 2000. Public and community health nurse manager and consultant, Community & Public Health Nursing, Stanhope M. Lancester J. (Ed.), The C.V Mosby Company, Fifth edition, United States of America, 877-907.
• Referans42 SEVİĞ, Ü. 2002. Sağlık hizmetleri ve hemşirelik. Toplum ve Hekim, 5(13), 162-165.
• Referans43 ŞENOL, Y. ve AKDENİZ, M. 2010. Yaşlılık ve koruyucu tıp. Gero Fam, 1(1), 49-68.
• Referans44 TAJVAR, M., ARAB, M. & MONTAZERI, A. 2008. Determinants of health-related quality of life in elderly in Tehran, Iran. BMC Public Health, 8, 323.
• Referans45 TERZİOĞLU, F. 1998. Yardımcı Üreme Tekniklerine Başvuran Çiftlerin Danışmanlık Hizmetlerinin Etkinliğinin İncelenmesi. Yayınlanmış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
• Referans46 TINETTI, M. E. 1986. Performance-oriented assessment of mobility problems in elderly patients. JAGS, 34, 119-126.
• Referans47 TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (TÜİK) 2017. İstatistiklerle yaşlılar haber bülteni. http://www. tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=246442016. (Erişim Tarihi: 12 Aralık 2017).
• Referans48 TULLOCH, H., FORTIER, M. & HOGG, W. 2006. Physical activity counseling in primary care: Who has and who should be counseling? Patient Education and Counseling, 64, 6-20.
• Referans49 UNITED NATIONS 2013. Department of Economic and Social Affairs, Population Division. World population ageing New York. http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/ pdf /ageing/WorldPopulationAgeing2013.pdf. (Erişim Tarihi: 03 Aralık 2017).
• Referans50 WORLD HEALTH ORGANISATION (WHO) 1998. Ageing and health programme. growing older - staying well. Ageing and Physical Activity in Everyday Life. Technical Documents.
• Referans51 WORLD HEALTH ORGANISATION (WHO) 2015. World population prospects: The 2015 Revision. http://esa.un.org/unpd/wpp/publications/files/key_findings_wpp_2015.pdf. (Erişim Tarihi: 03 Kasım 2017).