SAĞLIK HİZMETLERİNDE TALEBİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 1, 1 - 21, 26.08.2023

Yeşim Akar , Cengiz Arıkan

Öz

Sağlık hizmetleri diğer sektörlerden çok farklı özelliklere sahip, odak noktası insan ve toplum sağlığı olan bir sektördür. Sağlık hizmetleri sektörü, özellikleri gereği diğer hizmet sektörlerinden daha fazla toplumu etkileyen, dışsallık durumu yüksek bir sektör olması, sağlığa ayrılan payın yüksek olması ve toplumun her kesimi tarafından kullanılan ve ihtiyaç duyulması nedeniyle, talebe etki eden faktörler önem arz etmektedir. İnsanların sağlık hizmetlerine olan taleplerini belirlemek, hizmet sunumu, planlaması ve sağlık yönetimi açısından oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Hizmetleri, Talep, Tercih

FACTORS AFFECTING DEMAND IN HEALTH SERVICES

Öz

Health services is a sector with very different characteristics from other sectors, and the focus of its target is human and public health. It is important to know the factors affecting demand, since the share allocated to health is high and it is a sector with a high externality that affects the society as well as the service areas due to its characteristics.
The aim of the study is to determine how the demand in health services is affected and how it emerges. Determining people's demands for health services is very important in terms of service delivery, planning and health management.
In the study, the concept of demand in health services was explained, the studies in the literature were summarized, 64 studies carried out in 41 different countries and 24 studies conducted in our country were compared and the results were interpreted. According to the results of the research, it has been determined that the most important factor affecting the demand for health services in our country and other countries is income level, there are changes in the second and third important factors, and some factors do not have a common feature in terms of Turkey and other countries.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Hizmetleri, Talep, Tercih

Kaynakça

• 1. Kılıç D. ve Çalışkan Z. “Sağlık hizmetleri kullanımı ve davranışsal model”. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 2(2): 192-206, 2013.
• 2. Folland S. Goodman A. C. ve Stano M. “The economics of health and health care: Pearson International Edition”. Routledge, 2016.
• 3. Phelps C. “Health Economics”. Fourth Edition, Pearson, USA, 2010.
• 4. Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun Kanun Numarası: 224 Yayımlandığı R.Gazete : Tarih : 12/1/1961 Sayı: 10705 Tertip: 4 Cilt: 1 Sayfa: 1486
• 5. Odabaşı Y. “Sağlık Hizmetleri Pazarlaması”, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2001.
• 6. Peter F.M. Jozien M. B. Atie B.M. “GP mental health care in 10 European countries: patients’ demands and GPs’ responses” Eur. J. Psychiat. Vol. 21, N.° 1, (7-16) 2007.
• 7. Boz C. “Sağlık hizmetlerinin kullanımı açısından bireylerin ihtiyaç tespiti ve talebini etkileyen faktörler: bir alan uygulaması”, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Yönetimi. sa:17, 2016.
• 8. Karaca Z. “Erzurum'da sağlık hizmetleri talep tahmini. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi)”. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat ABD, 2011.
• 9. Sayım F. “Sağlık hizmetleri talebini etkileyen faktörler”. Akademik Arge Dergisi-Sosyal Bilimler, 79-88, 2015.
• 10. Akdağ Y. “Sağlık Harcamalarının Hayatın Kalitesine Yaptığı Etkinin Ölçülmesi: Denizli Örneği”. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi) Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü sa:72, 2012.
• 11. Dağlı G.H. “Türkiye’de sağlık sektörünün yapısı”. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
• 12. Hurley J. "An overview of the normative economics of the health sector, 55-110”. In: Handbook Of Health Economics Volume 1A (Eds: Anthony J.Culyer, Joseph P. Newhouse). Elsevier Science B.V, The Netherlands, 2000.
• 13. Manavgat G. “Türkiye’de sigorta sahipliğinin hanehalklarının sağlık harcamalarına olan etkisi: sağlıkta dönüşüm programı kapsamında bir uygulama”, Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 17–20, 2018.
• 14. Santerre R. E. ve Neun S. P. “Health economics: theory, insights, and industry studies (Fifth edition)”. United States of America: South-Western Cengage Learning, 2010.
• 15. Feldstein P.J. “Health policy ıssues, an economic perspective”. AuphaPress, Fourth Edition. Washington D.C. sa:52, 2007.
• 16. Işık A. “Sağlık Ekonomisi: Finansmanı ve Ekonometrik Bir Analiz Çerçevesi” Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü MaliyeAnabilimDalı Doktora Tezi, s:1-15, 1997.
• 17. Lindelow M. “The utilisation of curative healthcare in Mozambique: does income matter?”. Journal of African Economies, 14(3), 435-482, 2005.
• 18. TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) Veri Portalı, Sağlık Harcama İstatistikleri, 2019
• 19. Pala A. “The Need For Character Educatıon” Internatıonal Journal Of Socıal Scıences And Humanıty Studıes Vol 3, No 2, S:23-32, ISSN: 1309-8063, 2011
• 20. .Erol H. Özdemir A. “Türkiye’de Sağlık Reformları ve Sağlık Harcamalarının Değerlendirilmesi” Sosyal Güvenlik Dergisi, , Cilt 4, Sayı 1, Sayfa 9-34, Ocak 2014.
• 21. Heller P. S. “A model of the demand for medical and health services in Peninsular Malaysia”. Social Science & Medicine, 16(3), 267-284, 1982.
• 22. Akin J. S. Griffin C.C. Guilkey D.K. ve Popkin B. M. “The demand for primary health care services in the bicol region of the Philippines”. Economic Development and Cultural Change, 34(4), 755-782. 1986.
• 23. Gertler P. Locay L. ve Sanderson W. “Are user fees regressive?: The welfare implications of health care financing proposals in Peru”. Journal of econometrics, 36(12), 67-88, 1987.
• 24. Bitran R. “Household demand for medical care in santo domingo dominican republic. state university of new york at stony brook, group health association of america” (GHAA), International Resources Group, Ltd. (IRG), Research Report No. 9, Stony Brook, NY, March, 1989.
• 25. Hotchkiss D. “The role of quality in the demand for he¬alth care Cebu, Philippines”. Small Applied Resarch sa: 12, 1993
• 26. Mwabu G. Ainsworth M. ve Nyamete A. “Quality of medical care and choice of medical treatment in Kenya: an empirical analysis”. Journal of Human Resources, 838-862, 1993.
• 27. Niraula B.B. “Use of health services in hill villages in Central Nepal”, Health Transition Review, 4(2), 151-166, 1994.
• 28. Akin J. S. Guilkey D. K. ve Denton E. H. “Quality of services and demand for health care in Nigeria: a multinomial probit estimation”. Social Science and Medicine, 40(11), 1527-1537, 1995.
• 29. Bolduc D. Lacroix G. ve Muller C. “The choice of me¬dical providers in Rural Benin: a comparison of discrete choice models”. Jour¬nal of Health Economics,15(4):477-498, 1996.
• 30. Develay A. Sauerborn R. ve Diesfeld H. J. Utiliza¬tion of health care in an African urban area: results from a household survey in Ouagadougou, Burkina-Faso. Social Science and Medicine, 43(11), 1611- 1619, 1996.
• 31. Li M. “The demand for medical care evidence from urban areas in Bolivia”. LSMS Working Paper, 123, 1996.
• 32. Tembon A. C. “Health care provider choice: the north west province of Cameroon”. International Journal of Health Planning and Management, 11(1), 53-67, 1996.
• 33. Akin J. S. Guilkey D. K. Hutchinson P. L. ve McIntosh M. T. “Price elasticities of demand for curative health care with control for sample selectivity on endogenous illness: an analysis for Sri Lanka”. Health Economics, 7(6), 509-531. 1998.
• 34. Fredericx I. “Health in rural Tanzania: the determinants of health status, health care demand and health care choice”. Katholieke Universi¬teit Leuven Center for Economic Studies Discussion Paper Series, 98.03, 1998.
• 35. Hotchkiss D.R. “The tradeoff between price and quality of services in the Philippines”. Social Science and Medicine, 46(2), 227-242. 1998.
• 36. Chawla M. ve Ellis R. P. “The impact of financing and quality changes on health care demand in Niger”. Health Policy and Planning, 15(1), 76-84, 2000.
• 37. Dunlop S. Peter C. ve McIsaac, W. “Socio-economic status and the utilisation of physicians’ services: results from the Canadian national population health survey”. Social Science and Medicine,51(1), 123-133, 2000.
• 38. Glick P. Razafindravonona J. ve Randretsa I. “Education and health services in Madagascar: utilization patterns and demand determinants”. Cornell Food and Nutrition Policy Program Working Paper, 107, 2000.
• 39. Nandakumar A.K. Chawla M. ve Khan M. “Utilization of outpatient care in Egypt and its implications for the role of government in health care provision”. World Development, 28(1), 187-196, 2000.
• 40. Gupta I. ve Dasgupta P. “Demand for curative health care in rural India: choosing between private, public and no care". NCAER Working Paper Series, 82, 2002.
• 41. Havemann R. ve Van Der Berg S. “The demand for health care in South Africa”. Stellenbosch Economic Working Papers, 6/2002.
• 42. Asfaw A. “How poverty affects the health status and the healthcare demand behavior of households: The case of rural Ethiopia”. In International conference on staying poor: Chronic poverty and development policy, Manchester sa:7-9, 2003.
• 43. Ichoku E. H. ve Leibbrandt M. “Demand for healthcare services in Nigeria: A multivariate nested logit model”. African Development Review, 15(2‐3), 396-424, 2003.
• 44. Mariko M. “Quality of care and the demand for health services in Bamako, Mali: the specific roles of structural, process, and outcome components”. Social Science & Medicine, 56(6), 1183-1196, 2003.
• 45. Sahn D. E. Younger S. D. ve Genicot G. “The demand for health care services in rural Tanzania”. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 65(2), 241-260, 2003.
• 46. Al-Ghanim S. A. “Factors influencing the utilisation of public and private primary health care services in Riyadh City”. Journal of King Abdulaziz University, 19(1):3-27, 2004.
• 47. Ellis R. P. ve Mwabu G. M. “The demand for outpatient medical care in rural Kenya”. Institute for Economic Development, Boston University, 2004.
• 48. Hanson K. Yip W. C. ve Hsiao W. “The impact of quality on the demand for outpatient services in Cyprus”. Health Economics, 13(12), 1167-1180, 2004.
• 49. Kasirye I. Ssewanyana S. Nabyonga J. ve Lawson D. “Demand for health care services in Uganda: Implications for poverty reduction”. Makerere University Economic Policy Research Center Research Series, 40, March, 2004.
• 50. Mocan H. N. Tekin E. ve Zax J. S. “The demand for medical care in urban China”. World Development, 32(2), 289-304, 2004.
• 51. Gotsadze G. Bennett S. Ranson K. ve Gzirishvili D. “Health care-seeking behaviour and out-of-pocket payments in Tbilisi, Georgia”. Health Policy and Planning. 20(4), 232-242, 2005.
• 52. Kaija D.O. ve Okwi P.O. “Quality and demand for health care in rural Uganda: evidence from 2002/2003 household survey”. Web: http://www.csae.ox.ac.uk/conferences/2006-EDiA-LaWBiDC/papers/428-Kaija.pdf, 2006.
• 53. Kamgnia B. “Use of health care services in Cameroon”. International Journal of Applied Econometrics and Quantitative Studies, 3(2), 53-64, 2006.
• 54. Ssewanyana S. Nabyonga O.J. Kasirye İ. ve Lawson D. “Demand for health care services in Uganda implications for poverty reduction”. Economic Policy Research Centre, 2006.
• 55. Xu K. Carrin G. Phuong N. T. K. Long N. H. Bayarsaikhan D. ve Aguilar A. M. “Health service utilization and the financial burden on households in Vietnam: the impact of social health insurance”. World Health Organization Discussion Paper, 6, 2006.
• 56. Geitona M. Zavras D. ve Kyriopoulos J. “Determinants of healthcare utilization in Greece: implications for decision-making”. European Journal of General Practice, 13, 144-150, 2007.
• 57. Habtom G. K. ve Ruys P. “The choice of a health care provider in Eritrea”. Health Policy, 80(1), 202-217, 2007.
• 58. Abu-Mourad T. Alegakis A. Shashaa S. Koutis S. Lionis C. ve Philalithis A. “Individual Determinants Of Primary Health Care Utilisation İn Gaza Strip, Palestine”. Journal of Epidemiology and Community Health, 62(8), 701-707. 2008.
• 59. Amaghionyeodiwe L. A. “Determinants of the choice of health care provider in Nigeria”. Health Care Management Science, 11:215-227, 2008.
• 60. Hidayat B. “Are there differences between unconditional and conditional demand estimates? implications for future research and policy”. Cost Effectiveness and Resource Allocation, 6(1), 15, 2008.
• 61. Kermani M. S. Ghaderi H. ve Yousefi A. “Demand for medical care in theurban areas of Iran: an empirical investigation”. Health Economics, 17(7), 849-862, 2008.
• 62. Thuan N. T. B. Lofgren C. Lindholm L. ve Chuc N. T. K. “Choice of healthcare provider following reform in Vietnam”. BMC Health Ser¬vices Research, 8(162), 1-9, 2008.
• 63. Brown P. H. ve Theoharides C. “Health-seeking behavi¬or and hospital choice in china’s new cooperative medical system”. Health Economics, 18, Issue Supplement 2, 47-64, 2009.
• 64. Habibov N. “What determines healthcare utilization and re¬lated out-of-pocket expenditures in Tajikistan? Lessons from a national survey”. International Journal of Public Health, 54(4), 260-266, 2009.
• 65. Halasa Y. ve Nandakumar A. K. “Factors determining choice of health care providers in Jordan". Eastern Mediterranean Health Journal, 15(4), 959-968, 2009.
• 66. Qian, D. Pong R. W. Yin A. Nagarajan K. V. ve Meng Q. “Determinants of health care demand in poor, rural China: the case of Gansu Province”, Health Policy and Planning, 24(5), 324-334, 2009.
• 67. Ntembe A. “User charges and health care provider choice in Cameroon”. International Review of Business Research Papers, 5(6), 33-49, 2009.
• 68. Sarma S. “Demand for outpatient healthcare”. Applied Health Economics And Health Policy, 7(4), 265-277, 2009.
• 69. Cisse A. “Analysis of health care utilization in Côte d'Ivoire”. AERC Researchsa 201, October, 2011.
• 70. Girma F. Jira C. ve Girma B. “Health services utili¬zation and associated factors in Jimma Zone, south west Ethiopia”. Ethiopian Journal of Health Sciences, 21(Special Issue), 91-100, 2011.
• 71. Lepine A. ve Le Nestour A. “Health care utilization in rural Sene¬gal: the facts before the extension of health insurance to farmers”. Web: http://www.ilo.org/public/english/ employment/mifacility/download/repaper2.pdf, 2011.
• 72. Muriithi M.K. “The determinants of health-seeking behavior in a Nairobi Slum:the role of qualıty and ınformatıon”. European Scientific Journal, ESJ, 9(8), 2013.
• 73. Bonaninejad V. “Tthe utilization of health services and its influences among elderly people İn Kerman”. Kuzey Horasan Tıp Bilimleri Üniversitesi Dergisi, Vol:7, Num:2 sa:240-229, 10.29252/jnkums.7.2.229, 2014.
• 74. Kiil A. ve Houlberg K. “Sağlık hizmetleri için katkı payı ödemesi talebi, sağlığı ve yeniden dağıtımı nasıl etkiler? 1990'dan 2011'e kadar deneysel kanıtların sistematik bir incelemesi”. Eur J Health Econ 15, 813-828 https://doi.org /10.1007/s10198-013-0526-8, 2014.
• 75. Awiti, J.O. “Poverty and health care demand in Kenya”. BMC Sağlık Hizmeti Research 14, 560 https://doi.org/10.1186/s12913-014-0560-y. 2014.
• 76. Guimarães D. Soares E. ve Júnior GF. “Attributes and circumstances that induce inappropriate health services demand: a study of the health sector in Brazil Guimarães et al”. BMC Health Services Research. DOI 10.1186/s12913-015-0728-0, sa:15-65, 2015.
• 77. Mukherji A. Roychoudhury. S. Ghosh P. ve Brown S. “Estimating Health Demand for an Aging Population: A Flexible and Robust Bayesian Joint Model”. Journal Of Applıed Econometrics, DOI:10.1002/jae.2463, 2015.
• 78. Sinai I. Anyanti J. Khan M. Daroda R. ve Oguntund O. “Demand for women’s health services in northern nigeria: a review of the literatüre”. African Journal of Reproductive Health. 21 (2): 96, 2017.
• 79. Johanson N., Jakobsson N. ve Svensson M. “Regional variation in health care utilization in Sweden – the importance of demand side factors”. BMC Health Services Research 18:403, https://doi.org/10.1186/s12913-018-3210-y, 2018.
• 80. Wellay T. Gebreslassie M. Mesele M. Gebretinsae H. Ayele B. Tewelde A. ve Zewedie, Y. “Demand for health care service and associated factors among patients in the community of Tsegedie District”, Northern Ethiopia. BMC Health Serv Res 18, 697 https://doi.org/10.1186/ s12913-018-3490-2, 2018.
• 81. Amiresmaili M. Feyzabadi V. ve Heidarijamebozorgi M. “Health services utilization among slum dwellers: An experience from Iran” Journal Of Education and Health Promotion 8: 210. doi: 10.4103/jehp.jehp_358_19 PMCID: PMC6852376, 2019.
• 82. Arthur E. “The effect of household socioeconomic status on the demand for child health care services”. African Development Review 31/1:87-98, 2019.
• 83. Ponzo M. ve Scoppo V. “Does demand for health services depend on cost-sharing? Evidence from Italy”. Economic Modelling, Volume 103, 105599, 2021
• 84. Tengilimoğlu D. “Hastane seçimine etkili olan faktörler: bir alan uygulaması” Gazi Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 1, 85-98, 2001.
• 85. Erdem R. ve Pirinçci E. “Sağlık hizmetlerinde kullanım ve kullanımı etkileyen faktörler”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Dergisi 20(1): 39-46, 2003.
• 86. Liu Y. Çelik Y. ve Şahin B. “Türkiye'de sağlık ve ilaç harcamaları”. SUVAK, 2005.
• 87. Sargutan A.E. “Sağlık Sektöründe Hizmet Talebi”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, C.8, S.3, sa:430-457, 2005.
• 88. Orhaner E. “Türkiye’de Sağlık Hizmetleri Finansmanı ve Genel Sağlık Sigortası”. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi S.1, sa:1-19, 2006.
• 89. Kılavuz E. “Sağlık harcamalarındaki artış ve temel bakım hizmetleri”. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:29, sa.173-192, 2010.
• 90. Şenol V. Çetinkaya F. ve Balcı E. “Factors associated with health services utilization by the general population in the center of Kayseri, Turkey”. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 30(2), 721-730, 2010.
• 91. Sayım F. "Sağlık Piyasası ve Etik”. Bursa, MKM Yayıncılık, sa: 97-107, 2011.
• 92. Urhan B. ve Etiler N. “Sağlık sektöründe kadın emeğinin toplumsal cinsiyet açısından analizi”. Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, C.2, sa:191-216, 2011.
• 93. Cantürk Ö. “Sağlık sektöründe hizmet konumlandırması: ankara ilinde kamu hastanesi uygulama örneği”. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.
• 94. Yaylalı M. Kaynak S. ve Karaca Z. “Sağlık hizmetleri talebi: Erzurum ilinde bir araştırma”. Ege Akademik Bakış, 12/4, sa:563-573, 2012.
• 95. Özkoç H. “Hastaların sağlık kurumu tercihlerini etkileyen faktörlerinbelirlenmesi: uygunluk analizi ve nested logit model”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 267-280, 2013.
• 96. Tıraş H. H. “Sağlık ekonomisi: teorik bir inceleme”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.3, S.2, ss.125-152, 2013.
• 97. Şantaş F. Kurşun A. ve Kar A. “Hastane tercihine etki eden faktörler: sağlık hizmetleri pazarlaması perspektifinden alan araştırması”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(1): 17-33, 2016.
• 98. Gökkaya D. ve Erdem R. “Sağlık hizmetleri kullanımına etki eden faktörlerin hastalık şiddeti algısıyla değerlendirilmesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1/26, sa:149-184, 2017
• 99. Şahin A. “112 Acil sağlık hizmetleri talebinin gelire duyarlılığı: Tokat ili örneği”. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, sa:53-73, 2017
• 100. Yaprak Z. Ö. ve Ecevit E. “Sağlık hizmetleri talebi ve fayda maksimizasyonu modeli”. Çukurova Medical Journal, DOI: 10.17826/cumj.553276, 44(4):1484-1494, 2009
• 101. Hoşgör H. ve Hoşgör G.D. “Hastaların hastane seçimini etkileyen faktörler: sistematik derleme (1996-2017)”. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(2): 437-456, 2019.
• 102. Demirci H.F. “Sağlık sigortası sahipliği ve sağlık hizmetleri talebi”. Selçuk Sağlık Dergisi, Sayı:1 sa:7, 2020.
• 103. Kayaoğlu A. ve Gülmez Y. S. “Sağlık hizmetleri tüketicisi olarak hastaların özel hastane tercihini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Diyarbakır örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(4): sa: 1267-1286, DOI:https://doi.org/ 10.16951/atauniiibd.71628, 2020.
• 104. Karaca Z. ve İnan K. “The effect of the pandemic on health services demand: An application on Atatürk University Faculty of Dentistry”. Trends in Business and Economics, 36(1), 43-49, 2022.
• 105. Kaya A. ve Gamsızkan Z. “Yaşlı bireylerin kronik hastalık sayıları ile aile hekimliğine başvurularının incelenmesi: tek birimlik retrospektif çalışma”. Türk Aile Hek. Derg.;26(1):1-5, 2022.
• 106. Akyürek A. ve Orhaner E. “Özel hastanelere talebi etkileyen faktörler”. Sağlık Akademisyenleri Dergisi 4(4):237-248, 2017.
• 107. Özer Ö. ve Erkilet M. “Talep analizi ve talep öngörüsü: bir özel hastanede uygulama”. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14/3, sa: 127-142, 2012.
• 108. Karaduman A. “Toplumsal cinsiyet açısından sağlık hizmetlerine erişim”. Euroasia Journal of Mathematics, Engineering, Natural & Medical Sciences International Indexed and Refereed ISSN 2667-6702, Volume (8), Issue (14), sa:165-173, 2021.
• 109. Arıkan Ç. ve Aktaş A.M. “Türkiye’de Kadın Sağlığını Etkileyen Sosyo-Ekonomik Faktörler ve Yoksulluk”. Aile ve Toplum Dergisi,4(13),21-28, 2008.
• 110. Kutlu G. ve Ağırbaş İ. "Türkiye ve OECD ülkelerinde sağlık hizmetleri arzı ve talebinin incelenmesi”. International Journal of Academic Value Studies (Javstudies), Vol:3, Issue:16; pp:454-464 (ISSN:2149-8598) sa:9, 2017.