A Review on Musibet-i Fahreddin, the First Tragedy of Azerbaijan Theater

Yıl 2018, Special Issue 1 (ASM5), 61 - 73, 01.06.2018

Ümit Akın

Öz

The birth of modern theater in Azerbaijan, as in Turkey has improved under the influence of European lifestyle. This effect was first observed in Tiflis and then in XIX. Towards the end of the century, parallel to the development of the petroleum industry, it manifests itself in Baku. Mirza Fetali Ahundzade, the first theater writer of the Turkish world, makes a big breakthrough in the Azerbaijani theater with his theatrical writings. Najaf Bey Vezirov, the second great figure in the Azerbaijani theater after Ahundzade, also played a very important role in the progress of the Azerbaijani theater with new issues. In addition to Azerbaijan's first single-screened plays, Azerbaijan's first tragedy, "Musibet-i Fahreddin" was written in 1896. The subject of "Musibet-i Fahreddin" is seen as a bloodbath between two rich families, but the writer puts forward the explanation of the sciences and reveals its consequences in his life. Vezirov wishes to get married by getting rid of the problems of old law. This situation is explained through Fahreddin. In our work, we will try to evaluate Musibet-i Fahreddin's play, which is of great importance in the Azerbaijani theater, in the context of the civil affairs and people who deal with it

Anahtar Kelimeler

Azerbaijan Theater, Vezirov, Musibet-i Fahreddin, Tragedy

Azerbaycan Tiyatrosu’nun İlk Trajedisi Musibet-i Fahreddin Üzerine Bir İnceleme

Öz

Azerbaycan’da modern tiyatronun doğuşu Türkiye’de olduğu gibi Avrupaî hayat tarzının etkisiyle gelişme göstermiştir. Bu etki ilk olarak Tiflis’te daha sonra da XIX. yüzyılın sonlarına doğru petrol sanayiinin gelişmesine paralel olarak Bakü’de kendini gösterir. Türk Dünyasının ilk tiyatro yazarı Mirza Fetali Ahundzade, yazdığı tiyatrolarıyla Azerbaycan tiyatrosunda büyük bir atılım gerçekleştirir. Ahundzade’den sonra Azerbaycan tiyatrosunda ikinci büyük isim olan Necef Bey Vezirov da gerek ele aldığı konularla gerekse yeni suretlerle Azerbaycan tiyatrosunun ilerlemesinde çok önemli rol oynamıştır. Azerbaycan’ın ilk tek perdeli piyeslerinin yanında Azerbaycan’ın ilk trajedisi olan “Musibet-i Fahreddin”i de 1896’da o kaleme almıştır. “Musibet-i Fahreddin”in konusu iki zengin aile arasında yaşanan kan davası olarak görülse de yazar piyeste cahilliği ön plana çıkararak içtimaȋ hayatta bunun sonuçlarını gözler önüne serer. Vezirov, eserde eski kanunların getirdiği problemlerden kurtularak medeni hayata kavuşmayı arzular. Bu durumu Fahreddin üzerinden anlatır. Biz çalışmamızda, Azerbaycan tiyatrosunda büyük önem arz eden Musibet-i Fahreddin piyesini ele aldığı içtimaî hususlar ve kişiler bağlamında değerlendirmeye çalışacağız

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan Tiyatrosu, Vezirov, Musibet-i Fahreddin, Trajedi

Kaynakça

• Akın, Ü. (2018). Necef Bey Vezirov’un Hayatı, Sanatı ve Eserleri, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, ss. 605, İzmir.
• Akpınar, Y. (1994). Azeri Edebiyatı Araştırmaları, Dergâh Yayınları, ss. 512, İstanbul.
• Cengiz, R. (2003). “Kan Davasının Toplumsal Değer ve Normlar Açısından Sosyolojik Görünümü; Tokat/Erbaa Örneği”, Sosyolojik ve Hukuksal Boyutlarıyla Töre ve Namus Atalay/Ulug/Atak (Ed.), s. 62, Diyarbakır: Akader.
• İçli, G. (2005). Sosyolojiye Giriş, 2. Baskı, Anı Yayınları, ss. 180. Ankara.
• İsmayılov, M. (2014). Azerbaycan Tarihi, (Çev. Vefa Kurban) Kültür Sanat Yayınları, ss. 360, İstanbul.
• Kırımlı, H. (1996). Kırım Tatarlarında Millî Kimlik ve Millî Hareketler, Türk Tarih Kurumu, ss. 253, Ankara.
• Memmedova, D., Memmed, T. (2005). Necef Bey Vezirov Eserleri, Şark-Garb, ss. 304, Bakü.
• Memmedov, H. (2011). Azerbaycan Edebiyatı Tarihi, İlm Neşriyatı, 4. C., sa. 594-641, Bakü.
• Memmedov, K. (1995). Necef Bey Vezirov, Azerneşr, ss. 203, Bakü.
• Necef, (1876). “Mektubat”, Ekinçi, 6 Noyabr 1876, No: 21, Bakü.
• Rorlich, A. A. (2000). Volga Tatarları, İletişim Yayınları, ss. 392, İstanbul.
• Şaik, A. (1955). “Necip İnsan Güzel Yazıcı” Edebiyat ve İncesanat gaz., No: 9. Bakü.
• Şükürov, A. (2011). Felsefe, Milli Virtual Kütüphanesi, ss. 478 Bakü.
• Tezcan, M. (1981). Kan Davası-Sosyal Antropolojik Yaklasım, II. Baskı, Sevinç Mat., Ankara.
• Vurgun, S. (1955) “Necef Bey Vezirov’un Hatırasına”, Bakinskiy Raboçiy, 25 Şubat 1955 Bakü.
• Vurgun, S. (1972) Eserleri, Altıncı Cilt, (Hzl. Kemal Talibzade), İlm Neşriyatı, s. 375, Bakü.
• Wach, J. (1995). Din Sosyolojisi, Çev: Ünver Günay, Marmara Üniv. İlahiyat Fak. Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Yurtsever, V. (1950). Azerbaycan Dram Edebiyatı, Bayur Matbaası, ss. 40, Ankara.