DÜNYADA İLK UÇAK GEMİSİ BATIRAN TOPÇU ZABİTİ MUSTAFA ERTUĞRUL AKER VE ANILARI ÜZERİNDEN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 36, 121 - 149, 30.12.2024

Erdal Korkmaz

https://doi.org/10.46953/askeritarih.1438633

Öz

Dünya tarihinde ilk uçak gemileri, Birinci Dünya Harbi sırasında kullanılmaya başlanmıştır. Uçak gemileri kullanıldığı andan itibaren, ordu envanterinde bulunan hava araçları ve personeli görev bölgesine götürmesi ve harekât isteklerini karşılaması yönüyle kullanan tarafa önemli birer avantaj sağlamıştır. İlk uçak gemileri, İngiliz Kraliyet Donanması tarafından inşa edilerek kullanılmaya başlanmıştır. Bu gemilerden biri de Ben My Chree’dir.
Ben My Chree Uçak Gemisi, İngiltere tarafından Birinci Dünya Harbi esnasında Çanakkale Cephesi ve Doğu Akdeniz bölgesinde kullanılmıştır. Bu uçak gemisi, Topçu Teğmen Mustafa Ertuğrul Bey’in başında bulunduğu Türk topçuları tarafından 1917 yılında Meis Adası açıklarında batırılmıştır. Böylece dünya tarihinde batırılan ilk uçak gemisi Ben My Chree, batıran kişi de Topçu Teğmen Mustafa Ertuğrul Bey ve ekibi olmuştur.
Bu çalışmada, Topçu Teğmen Mustafa Ertuğrul Bey’in hayatı ile Ben My Chree uçak gemisinin batırılmasına arşiv belgeleri, araştırma ve tetkik eserler ile kendisinin anıları üzerinden yer verilmiştir. Ayrıca çalışmada, Ben My Chree’den sonra batırılan Paris II ve Alexandra kruvazörlerinin durumuna değinilmiştir. Bu kapsamda dünya tarihinde batırılan ilk uçak gemisi olan Ben My Chree’nin batırılmasının önemi üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Uçak Gemisi, Ben My Chree, Paris II, Alexandra, Topçu Yüzbaşı Mustafa Ertuğrul.

Kaynakça

• AYDEMİR, Mustafa; Ben Bir Türk Zabitiyim (Batıktan Çıkan Kahraman Topçu Yüzbaşı Mustafa Ertuğrul) Belgesel Kitap, 4. Baskı, Kaptan Yayıncılık, İstanbul, 2007.
• QUELLA-VILLÉGER, Alain Quella, Pierre Loti: Gezegen Seyyahı, Çeviren: Aysel Bora, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2002.
• AKGÜL, Suat; “I. Dünya Savaşı’nda Antalya Kıyı Muharebeleri ve Bir Türk Subayının Başarıları”, XIX. Türk Tarih Kongresi (3-7 Ekim 2022/Ankara), III. Cilt, III. Kısım, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2024, s. 1927-1252.
• AKPINAR, Ozan Can; “Birinci Dünya Savaşı’nda Fransız Gemilerinin Antalya Sahillerine Yönelik Taarruzları.” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları-Recent Period Turkish Studies, S 43, Yıl: 2023, s. 111-142.
• ARSLAN, Lütfi; “Millî Mücadele Döneminde Manda ve Himaye Tartışmaları ve Mandacılık Yaklaşımları”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S 64, Bahar 2019, s. 1-38.
• GÖÇER, Güngör; “Hatıratın Tarihsel Değeri ve Nedret Gürcan’ın Hatıratında Dinar’a Dair Ayrıntılar”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C 20, S 1, Yıl: 2018, s. 305-326.
• KURT, Emin; “Çanakkale Savaşı’nda Bir Uçak Gemisi: Ark Royal (17 Şubat 1915-18 Mart 1915)”, SAVSAD Savunma ve Savaş Araştırmaları Dergisi, C 32, S 2, Yıl: Aralık 2022, s. 305-344.
• OKAY, M. Orhan; “Hatırat”, İslam Ansiklopedisi, C 16, Türk Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1997, s. 445-449.
• ÖZGEN, Cenk; “Türk Deniz Kuvvetleri Açısından Uçak Gemisi Tedarikinin İncelenmesi”, Savunma Bilimleri Dergisi, C 17, S 2, Kasım 2018, s. 21-59.
• SARIÇELİK, Kerim; “Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin İtilaf Devletlerine Karşı Anadolu’nun Akdeniz Kıyılarında Aldığı Bazı Tedbirler”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S 21, Yıl: 2007, s. 173-189.
• UZUN, Anıl; “Geçmişten Günümüze Türk Donanmasının Hava Savunma Harbi Kabiliyeti Analizi”, Harp Tarihi Dergisi, S 5, Yıl: 2022, s. 101-135.