ASKERÎ EĞİTİM TARİHİ AÇISINDAN HARP KÖPEKLERİNİN TALİM VE TERBİYESİ

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 36, 193 - 210, 30.12.2024

Yücel Öztürk

https://doi.org/10.46953/askeritarih.1497836

Öz

Tarih boyunca tarım, taşıma, ulaşım, spor ve eğlence gibi pek çok alanda insan hayatını kolaylaştırmak maksadıyla köpeklerden istifade edildiği bilinmektedir. Askerî hedeflere ulaşmak maksadıyla kullanılan köpeklerin ise genellikle refakat, koruma, hedef tespiti, arama, kurtarma, iz takip, haberleşme, taşıma ve bekçilik gibi görevleri üstlendikleri görülmektedir.
Türkler de köpekleri, sadece efsanelerinde dillendirmekle kalmamış, askerî alan amaçlı kullanımları doğrultusunda eğitime tabi tutmuşlardır. Köpeklerin istenen seviyede yetiştirilmesine ilişkin usul ve esasların belirlendiği çeşitli talimnamelerin yanı sıra ders kitabı niteliği taşıyan askerî yayınlar iç hizmette kullanılmıştır. Bu çalışmada, Türk askerî eğitim sistemi özelliklerinin, 1922 yılında yayımlanan “Vesâit-i Muharebeden Köpek ve Talim ve Terbiyesi” başlıklı ders kitabı olarak okutulan talimnamenin verileri doğrultusunda köpek eğitimi özelinde ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden “doküman incelemesi” metodu kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucu, Türkiye’de halen terör ve asayiş gibi birçok önemli görevde yer alan köpeklerin askerî sahada kullanılmasına yönelik verilmiş olan eğitim usul ve esasları tespit edilmiştir. Bu bulgular, Türklerin tarihsel süreçte harp köpekleri de dâhil olmak üzere askerî eğitime verdikleri önemi ortaya koymuştur. Hatta harp köpeği eğitimi hususunda çağdaşı bulunduğu devletleri yakaladığını, bazı ilklerle öne geçtiğini ve bu alandaki verileri atfedilen önem ve kurumsallaşma doğrultusunda yazılı aktarmayı başardığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Askerî Eğitim, Harp Köpekleri, Köpek Talimi ve Terbiyesi, Muharip Köpek

Kaynakça

• EKİNCİ, Abdurrahim; “Kur’an’da Hayvanların Zikredilmesinin Hikmetleri”, Sırat, 2(2), 2021, s. 113-130.
• GÜNDOĞDU, Cihangir; “Savaşın Meçhul Aktörleri: Osmanlı Cihan Harbi Seferberliğinde Hayvanlar Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, Kebikeç: İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi, S 53, 2022, s. 55-88.
• Harp Köpeği Talimatnamesi; Kars, Sarıkamış Şark Cephesi Matbaası, 1337.
• Nuri Halil; Vesâit-i Muharebeden Köpek Talim ve Terbiyesi, İstanbul, Necmi İstiklal Matbaası, 1341.
• ÖZKUL, Türel-YERLİKAYA, Halis; “Tarih Boyunca Savaşlarda Hayvan Kullanımından Örnekler”, Veteriner Hekim Derneği Dergisi, 79(1), s. 31-38.
• PHILLIPS, Gervase; “Animals in and At War”. The Routledge Companion to Animal-Human History, ed. Hilda Kean ve Philip Howell, Routledge, Taylor & Francis Group, Londra, 2019, s. 422-445.
• SARIKAYA, Makbule; “Askerî Tarih Açısından Önemli Bir Belge: Harp Köpeği Talimatnamesi”, Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi, 14, 2009, s. 35-41.
• YARAR, Ayşe; “Latin Amerika’da İspanyol Sömürgeciliği ve Simon Bolivar’ın Bağımsızlık Mücadelesi”, History Studies Dergisi, 5(1), 2013, s. 391-403.