İhmâl Edilmiş Bir Sebk-i Hindî Şâiri: Ebubekir Nusret Efendi ve Divanı

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 9, 33 - 47, 19.01.2017

Kemal Karabuçak

Öz

XVIII. yüzyıl Osmanlı şiirinde Nedîm, Şeyh Gâlib gibi usta şâirler yetişmiştir. Yine edebiyat araştırmacılarının değerlendirmesine göre ikinci derece şiir yazan birçok şâir bu dönemde ismini duyurmuştur. Bu yüzyılda yaşamış olan Ebubekir Nusret Efendi’nin şarihliği ve tıp kitabı yazarlığı edebiyat ve dil araştırmacıları tarafından inceleme konusu olmuştur. Bununla beraber Ebubekir Nusret Divanı’nın yeteri kadar bilinmemesi şâirliği konusunda çok az değerlendirmede bulunulmasına sebep olmuştur. Bu makalede ulaşabildiğimiz Ebubekir Nusret Divanı’nın beş nüshasından hareketle sanatçının şiirleri ve şâirliği konusunda bilgi vermeye çalıştık. Türkçe, Farsça ve Arapça şiirler yazan şâir, gazellerinde Sebk-i Hindî akımını başarıyla yansıtmıştır. Şiirlerinde Sa‘ib-i Tebrizî’nin tesiriyle sosyal konulara ağırlık vermiş, ayrıca geleneğe uygun olarak aşk, şarap, sâkî gibi mefhumları ve remizleri de sık sık kullanmıştır. Orta hacimde bir divana sahip olan şâir, şiirleriyle de XVIII. yüzyılda şöhret kapısını aralamayı başarmıştır

Anahtar Kelimeler

Ebubekir Nusret, Şiir; Divan; Sebk-i Hindi; Nazîre

Kaynakça

• Aksaraylı, Z. A. (2013). ‘Bir 19. yy. Metni Olan Mâ-hazar’ın Dil İncelmesi. (Ba-sılmamış Yüksek Lisans Tezi), Manisa: Celal Bayar Üniversitesi.
• Arberry, A. J. (1952). A Second Supplementary Hand-List Of The Muhammeden Manuscripts In the University & Colleges Of Cambridge. Cambridge: Cambridge At The University Press.
• Batur A.-Karabuçak K. (2010). Müverrih Sürûrî Külliyatı-II/1 Tarihleri İnceleme. Ankara: Divan Kitap.
• Beglikçi ‘İzzet (Hicrî 1258). Beglikçi ‘İzzet Beg Divanı. İstanbul.
• Bilkan, A. F. (2011). Nâbî Divan 1-2. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Çeltik, H. (1998). 18. yy. Tezkirelerindeki Divan Şâirler. Journal of Turkish Studies / Türklük Bilgisi Araştırmaları (TUBA) (Hasibe Mazıoğlu Armağanı II), Harvard Uni-versity, 22, s. 49-85.
• Çiftçi, Ö. Hâtimetül-Eş‘âr (Fatin Tezkiresi). Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınla-rı.( e-kitap).
• Deniz, S. (2005). Tecellî ve Divan. İstanbul: Veli Yayınları.
• Eliaçık, M. (2014). Ebubekir Nusret Efendi’nin Mâ-hazar Adlı Tıbbî Eseri ve Bazı Edebî Tetkikler. Uluslararası Katılımlı Osmanlı Bilim ve Düşünce Tarihi Sempozyumu, 08-10 Mayıs 2014, s. 753-765, Gümüşhane.
• Eliaçık, M. (2014). Ebubekir Nusret Efendi’nin Mâ-hazar Adlı Tıbbî Eseri. 6. Uluslararası İslâm Tıp Tarihi Cemiyeti Kongresi, 23-26 Eylül 2014, s.103-104, Van.
• Ertem, R. (1995). Şehülislâm Yahyâ Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Fatin (Hicri. 1275). Hâtimetü’l- Eş‘âr. İstanbul.
• Gölpınarlı, A. (2005). Fuzûlî Divan. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Gönel, H. (2004), Şerh-i Ba'zı Gazeliyat-ı Sa‘ib-i Tebrizi ve Şerh Metodu. (Basıl-mamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Fatih Üniversitesi.
• İpekten, H. (1997). Na‘îlî Hayatı, Sanatı, Eserleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• İpekten, H. (1990). Na‘îlî Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Horata, O. (2009). Has Bahçede Hazan Vakti- XVIII. Yüzyıl Son Klasik Dönem Türk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kaplan, M. (1996). Neşâtî Divanı. İzmir: Akademi Kitabevi.
• Karatay, F. E. (1961). Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi
• Türkçe Yazma Eserler Kataloğu. C. II. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Yayınları.
• Koçak, A. (1999). Hoca Nusret Efendi ve Divanı. Dünü ve Bugünüyle Harput -Tarih-Edebiyat-Şiir- Folklor, 1998, s. 469-476, Elazığ.
• Macit, M. (1997). Nedîm Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Muallim Nâci (1997). Osmanlı Şâirleri (Haz. Cemâl Kurnaz).Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Okçu, N. ( 1993). Şeyh Gâlib (Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri, Şiirlerinin Umûmî Tahlîli ve Divanının Tenkidli Metni). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Selçuk, B. (2016). Harputlu Bir Şarih: Ebubekir Nusret Efendi. Uluslararası Har-put’a Değer Katan Şahsiyetler Sempozyumu, s. 85-91, Elazığ.
• Smirnow, V. W. (1897). Manuscrits Turc de Lıtstıtut De Langues Orıntales. Saint-Petersbourg: İmprimerie de I’Academie Imperiale des Sciences.
• Şarlı, M. (2001). Medine-i Münevvere’deki Arif Hikmet Bey Kütüphanesi’nde Bulunan Edebiyatla İlgili Türkçe Yazma Eserler. İlmî Araştırmalar : Dil, Edebiyat, Tarih İncelemeleri, 11., s. 99-112.
• Şentürk, A. A.-Kartal A. (2010), Eski Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Dergah Ya-yınları.
• Ünlü, O. (2001). Şerh-i Divan-ı Sâ‘ib-i Tebrizî’den Elif Harfli Gazeller. (Basıl-mamış Yüksek Lisans Tezi), Manisa: Celal Bayar Üniversitesi.
• Ünlü, O. (2006). Türk Edebiyatında Sâʼib-i Tebrizî Şerhleri. Celal Bayar Üniversi-tesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 4/Sayı 1, s. 85-93, Manisa.
• Ünlü O. (2009) Ebubekir Nusret’in Sâʼib-i Tebrizî Şerhleri. Turkish Studies, Volume 4/6 Faal 2009, s. 442-455, Ankara.
• Yakut, E. (2007). Sâ‘ib-i Tebrizî Divanı Şerhi’nin İncelenmesi. (Basılmamış Yük-sek Lisans Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi.