Abd al-rahman Hıbrî and his Hada’ik al-jinan

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 11, 183 - 212, 31.01.2018

Osman Ünlü

https://doi.org/10.17067/asm.370605

Öz

Short story is of the most important type
of the types that are based on narration in classical Turkish literature. In
classical literature which work of story in the form of a mecmua or books that
have been arranged for a certain purpose. One of the works in which the stories
are arranged in a certain order is Hada‘ik al-jinan. Hada‘ik al-jinan was
written by Abd al-rahman Hıbrî, in the first half of the XVIIth century. The
works of eight episodes, such as "Gardens of Heaven", draw attention
to the copyrighted stories. Hada‘ik al-jinan, which is also important for the
reflection of the daily life of the period, was introduced for the first time
in this article in general terms. Copies of the work, to whom it was presented,
and are given infotmation about the date of writing. In addition to this, it is
aimed to have general knowledge about the contents of Hadâyiku'l-cinan, which is
read in eight sections constituting the works and which are summarized.

Anahtar Kelimeler

Abd al-rahman Hıbrî, Hada‘ik al-jinan, short story, waggery

Abdurrahman Hıbrî ve Hadâyıku’l-Cinân’ı

Öz

Klasik Türk edebiyatında anlatma esasına
dayanan türlerinin en önemlisi hikâyedir. Klasik edebiyatta hikâyelerin
bulunduğu eserler mecmua şeklinde veya belli bir amaçla tertip edilmiş
kitaplardır. Hikâyelerin belli bir düzenle tertip edildiği eserlerden biri de Hadâyıku’l-cinân’dır.
XVII. yüzyılın ilk yarısında Abdurrahman Hıbrî tarafından kaleme alınmıştır.
“Cennet bahçeleri” gibi sekiz bölümden oluşan eserde telif hikâyeler dikkat
çekmektedir. Dönemin günlük hayatını aksettirmesi bakımından da önem taşıyan
Hadâyıku’l-cinân, ilk defa bu yazıda genel hatlarıyla tanıtılmıştır. Eserin
nüshaları, kime sunulduğu ve telif tarihi hakkında bilgi verilmiştir. Buna
ilave olarak eseri oluşturan sekiz bölümde hangi konuların ele alındığı ve
hikâyelerin özetleri verilerek okurun Hadâyıku’l-cinân’ın içeriği hakkında
genel bilgi sahibi olması amaçlanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Abdurrahman Hıbrî, Hadâyıku’l-cinân, hikâye, latife

Kaynakça

• Altun, K. (1997). Tezkire-i Mucîb, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
• Aykun, M. (2004). Abdurrahman Hibrî Efendi, Defter-i Ahbâr (Transkripsiyon ve Değerlendirme), (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Bursalı Mehmed Tahir (1342). Osmanlı Müellifleri, İstanbul: Matbaa-i Âmire.
• Gökbilgin, T. (1965). “Edirne Hakkında Yazılmış Tarihler ve Enisü’l-müsâmirîn”, Edirne “Edirne’nin 600. Fetih Yıldönümü Armağan Kitabı”, s. 77-117, Ankara.
• Hatiboğlu, İ. (2004). “Mesâbîhü’s-sünne”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 39, s. 258-260, İstanbul.
• İlgürel, S. (1974). Hibrî’nin “Enîsü’l-müsâmirîn’i, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları, (2-3), (1973-74), s. 137-158, İstanbul.
• İlgürel, S. (1975). Abdurrahman Hibrî’nin Menâsık-i Mesâlik’i, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi, (6), s. 111-128, İstanbul.
• İlgürel, S. (1976). Menâsık-i Mesâlik, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, (30), s. 55-72, İstanbul.
• İlgürel, S. (1977). Menâsık-i Mesâlik, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, (31), s. 147-162, İstanbul.
• İlgürel, S. (1998). “Hibrî, Abdurrahman Efendi”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C.17, s. 426-428, İstanbul.
• Karahan, A. (1991). İslam-Türk Edebiyatında Kırk Hadis, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Karatay, F. E. (1961).Topkapı Sarayı Müzesi Kitaplığı Türkçe Yazmalar Kataloğu, İstanbul.
• Kavruk, H. (1998). Eski Türk Edebiyatında Mensûr Hikâyeler, Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul.
• Kaya, B. A. (2013). “Yahyâ Efendi, Zekeriyyâzâde”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 43, s. 245-246, İstanbul.
• Kayabaşı, B. (1997). Kâf-zâde Fâ’izî’nin Zübdetü’l-eş’âr’ı (Basılmamış Doktora Tezi), Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kazancıgil, R. (1996).Abdurrahman Hibrî, Enîsü’l-müsâmirîn: Edirne Tarihi 1360-1650, Edirne: Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi.
• Levend, A. S. (2000). Gazavât-nâmeler ve Mihaloğlu Ali Bey’in Gazavât-nâmesi, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Özervarlı, A. (1998). “Hibrî, Ali Efendi”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 17, s. 428, İstanbul.
• Peçevi İbrahim Efendi (1982). Peçevi Tarihi C. II, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Uzunçarşılı, İ. H. (2014). Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilâtı, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Yazıcı, H. (2005). “Muhâdarât”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 30, s. 391-392, İstanbul.
• Yıldırım, S. (2000). Osmanlı’da Kırk Hadis Çalışmaları I, İstanbul: Osmanlı Hadis Araştırmaları.