Kaçırılma ve Köle Ticareti-Ortaçağ Bosnası'nda Esircilerin Ortaya Çıkması

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 9 - 22, 31.12.2024

Elmedina Duranović

Öz

Bu çalışmada mevcut orijinal materyalleri, ilk başta davaları esas alarak, yerel halkı kaçırıp ecnebilere satan esircilerin (slav. ropci) ortaya çıkışını incelemekteyiz. Zaman açısından kaçırılma ve köle ticareti, Ortaçağ Bosna devletinin zayıflaması ve Osmanlı fetihleri dönemlerine, yani hükümetin temel unsurlarının yokluğu ve anarşinin varlığına denk gelmektedir. Bu olguyu XV. yüzyılda Güneydoğu Avrupa’nın Avrupa, Hristiyan devletlerin Osmanlılarla çatıştığı sınır bölgelerinde görmekteyiz. Bu topraklarda Osmanlı devletinin hakimiyetinin güçlenmesiyle birlikte esircilerin faaliyet yoğunluğun azalmasına rağmen bundan sonraki dönemlerde de devam ettiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Esirciler (ropci), Ortaçağ Bosna, Osmanlılar, Köle ticareti, XV. yüzyıl

Teşekkür

Behçet Loklar, Aşkın Koyuncu, Onur Özbek

Kaynakça

• Kaynakça Yayınlanmamış Kaynaklar Dubrovnik Devlet Arşivi:
• a) Lamenta de foris (Lam. de foris), I-L;
• b) Lamenta politici (Lam. politici), II;
• c) Debita Notariae (Deb. Not), XXXVIII.
• Yayınlanmış Kaynaklar
• Брокијер, Б. (1950). Путовaње преко морa. Беогрaд: Издaвaчко предузеће НР Србије.
• Dedić, E. (2023). Izvori za historiju Bosne u srednjem vijeku, Ispisi arhivske građe iz serije Acta Consilii Maioris Državnog arhiva u Dubrovniku (1415-1497). Sarajevo: Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju.
• Динић, M. (1967a) Из Дубровaчког aрхивa, књ. III, Зборник зa историју, језик и књижевност српског нaродa, Треће одељење, књ. 22. Беогрaд: САНУ.
• Елезовић, Г. (1940). Турски споменици, књ. I, св. 1. Београд: СКА.
• Kurtović, E. (2017). Izvori za historiju srednjovjekovne Bosne (Ispisi iz knjiga zaduženja Državnog arhiva u Dubrovniku 1365-1521) I. Sarajevu: ANUBiH.
• Kurtović, E. (2019). Arhivska građa za historiju srednjovjekovne Bosne (Ispisi iz knjiga kancelarije Državnog arhiva u Dubrovnik 1341-1526), 3. Sarajevo: Institut za historiju – Historijski arhiv.
• Kurtović, E. & Peco, A. (2021). Izvori za historiju srednjovjekovne Bosne (Ispisi iz knjiga notarijata Državnog arhiva u Dubrovnik 1370-1529), 2. Sarajevo: Institut za historiju – Bošnjački institut – Historijski arhiv.
• Kurtović, E. (2022). Izvori za historiju srednjovjekovne Bosne (Ispisi iz knjiga tužbi Državnog arhiva u Dubrovniku: Lamenta de foris I-L, 1370-1483), 1-3, Dokumenti knj. 4. Sarajevo: Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju.
• Недељковић, Б. М. (1978). Мешовитa поротa. Дубровaчкa документa XIV и XV векa о погрaничној пороти, Мешовитa грaђa, 6 (s. 7-180). Беогрaд: Историјски институт.
• Araştırma Eserler
• Атaнaсовски, В. (1979). Пaд Херцеговине. Беогрaд: Историјски институт.
• Babić, A. (1987). Društvo srednjovjekovne bosanske države. Prilozi za istoriju Bosne i Hercegovine I, Društvo i privreda srednjovjekovne bosasnke države (s. 21-83). Sarajevo: ANUBiH, 72.
• Ћирковић, С. (1964). Херцег Стефaн Вукчић-Косaчa и његово добa. Беогрaд: САНУ.
• Ћирковић, С. (1999). Ропци. Лексикон српског средњег векa (s. 628-629). Беогрaд: Knowledge.
• Dautović, Dž. Metus Turchorum – strah od Turaka u srednjovjekovnoj Bosni. Sedad Bešlija (dü).
• Osmansko osvajanje Bosanske Kraljevine (s. 75-103). Sarajevo: Institut za istoriju.
• Динић, М. (1967b). Хумско-требињска властела. Посебна издања CCCXCVII, Одељење друштвених наука књ. 54. Београд: САНУ.
• Duranović, E. (2015). Žene iz Bosne na tržištu roblja u Dubrovniku 1279-1301. Emir O. Filipović (dü). Žene u srednjovjekovnoj Bosni: zbornik radova (s. 37-52). Sarajevo: Društvo za proučavanje srednjovjekovne bosanske historije: Stanak.
• Hodžić, M. (2011). Iz života jednog dubrovačkog trgovca i 'diplomate' u Bosni: Živan Pripčinović (?- 1479) Prilozi za orijentalnu filologiju (s. 419-436). Sarajevo: Orijentalni institut.
• Хрaбaк, Б. (11-25). Хaјдучијa Херцеговaцa 1465-1530, Ослободилaчки покрети југословенских нaродa од XVI векa до почеткa Првог светског рaтa: симпозијум, Беогрaд: Историјски институт.
• Kurtović, E. (2005). Sitni prilog o vlasima Vlahovićima. Godišnjak BZK Preporod V (s. 49-58).
• Kurtović, E. (2009). Veliki vojvoda bosanski Sandalj Hranić Kosača. Sarajevo: Institut za istoriju.
• Kurtović, E. (2011). Seniori hercegovačkih vlaha. Hum i Hercegovina kroz povijest (s. 647-695). Zagreb: Hrvatski institut za povijest.
• Kurtović, E. (2012a). Vlasi Bobani. Sarajevo: Društvo za proučavanje srednjovjekovne bosanske historije.
• Kurtović, E. (2012b). Prilog kontekstualizaciji i dataciji stećaka u Starom Slanom pored Trebinja. Godišnjak CBI, 41 (s. 211-218). Sarajevo: ANUBiH, 2012b.
• Kurtović, E. (2014a). Konj u srednjovjekovnoj Bosni. Sarajevo: Univerzitet.
• Kurtović, E. (2014b). Vlasi Pilatovci. Radovi XVII/3 (s. 301-310). Sarajevo: Filozofski fakultet.
• Kurtović, E. (2020). Roblje u bosansko-dubrovačkim odnosima u razvijenom srednjem vijeku. Radovi 7 (s. 49-64). Sarajevo: Filozofski fakultet.
• Lonza, N. (1997). Pod plaštem pravde: kazneni sustav Dubrovačke republike u XVIII. Stoljeću. Zagreb: HAZU.
• Lonza, N. (2002). Tužba, osveta, nagodba: modeli reagiranja na zločin u srednjovjekovnom Dubrovniku. Anali Dubrovnik 40 (s. 57-104). Dubrovnik: HAZU.
• Lonza, N. (2003). Srednjovjekovni zapisnici dubrovačkog kaznenog suda: izvorne cjeline i arhivsko stanje. Anali Dubrovnik 41 (s. 45-74). Dubrovnik: HAZU.
• Рудић, C. (2021). Босанска властела у XV веку. Београд – Бања Лука: Историјски институт – Универзитет у Бањој Луци.
• Sutt, C. (2015). Slavery in Árpád-era Hungary in a Comparative Context. Leiden-Boston: Brill. Тошић, Ђ. (2002). Споредна грана племена Косача. Зборник за историју БиХ 3 (s. 61-77). Београд.
• Usta, A. (2012). Slavery in Fourteenth Century Famagusta. The Evidence of the Genovese and Venetian Notarial Acts. Saarbrücken: LAP LAMPERT Academic Publishing.