Çoklu İlaç Zehirlenmelerinde İlaç Etkileşimleri

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: özel sayı, 14 - 22, 15.06.2020

Asiye Ceylan

Öz

Çok sayıda ilaç alarak meydana gelen intoksikasyonlarda
tanı ve tedavi yönetimi zordur. Bu yayında çoklu ilaç
intoksikasyonlarının yönetimindeki zorluklara dikkat
çekmeyi amaçladık. Bu gibi hastaların takip ve tedavi
prensiplerini örneklerde özetledik.Zehirlenme; hayati fonksiyonları bozan ve bazen de yaşamı tehdit
eden maddelerin vücuda solunum, dolaşım, ağız, deri ve benzeri
yollardan alınması sonucu organizmanın zarar görmesine denir.
Paraselsus(1493-1541) “Tüm maddeler zehirdir. İlacı zehirden
ayıran dozudur.” diyerek zehirlenmelerde doz kavramını ilk kez
dile getirmiştir (1,2). Ülkemizde ve dünyada acil servise sık
başvuru nedenlerinden birisi zehirlenme vakalarıdır. Amerika
Zehir Danışma Merkezleri Birliği (American Association of Poison
Control Centers: AAPCC)’nin 2003 de yayınladığı rapora göre;
Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nde tüm zehirlenmeler içinde en
fazla maruz kalınan ilaçların analjezik ilaçlar olduğu (% 13,7) bunu
sedatif, hipnotik, antipsikotik ilaçlar ‘ın (% 10,5), temizlik maddeleri
(% 9,6) ve antidepresan ilaçlarla (% 8,1) olan zehirlenmelerin
izlediği saptanmıştır. Hastaneye yatış hızının ise binde 1, 5 olduğu
aynı raporda bildirilmiştir (3). Ayrıca 27 zehirlenmeden bir tanesi
trisiklik antidepresanlarla olmaktadır (4). Zehirlenmelerin özellikle
0-6 yaş grubu çocuklarda görülmesi ve çoğunda ilacın akut ve
kazayla alınması, zehirlenmenin tek bir ajanla olması dikkat
çekicidir (5.) ABD’de her yıl 4-5 milyondan daha fazla zehirlenme
vakası gözlenirken, Hollanda’da yılda 10.000 den fazla zehirlenme
olgusu zehir danışmaya başvuruda bulunulduğu bildirilmiştir.
Zehirlenmeler hayatın ilk yıllarında ebeveynler tarafından verilen
ilaçlar, 2-3 yaşlarında evde kullanılan temizlik maddeleri, 3-5
yaşlarında ise evde bulunan ilaçlarla olduğu bildirilmiştir. Daha ileri
yaşlarda ise intihar amaçlı ilaç zehirlenmeleri daha sıktır (6) .

Anahtar Kelimeler

ilaç, zehirlenme, ilaç etkileşimi

Kaynakça

• 1. Dökmeci İ. Toksikoloji: Zehirlenmelerde tanı ve tedavi. 3. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi, 2001: 1-52.
• 2. Tunçok Y. Toksikoloji tanımı ve tarihçesi. T Klin J Pharmacol 2003; 1: 1-5. A+
• 3. Watson WA, Litovitz TL, Rodgers GC Jr, Klein- Schwartz W, Youniss J, Rose SR, Borys D, May ME. 2002 annual report of the American Association of Poison Control Centers Toxic Exposure Surveillance System. Am J Emerg Med. 2003; 21 (5): 353-421.
• 4. Mills K. C. Tricyclic Antidepressants. In Tintinalli JE, Kelen GD, Stapczynski JS Emergency Medicine A Comprehensive Study Guide. 7th ed. New York, McGraw-Hill, 2010. pp. 1193-1203
• 5. Linden CH, Burns JM. Poisoning and drug overdosage. The 16th Edition of Harrison's Principles of Internal Medicine (Eds. Harrison TR, et. al.). McGraw-Hill, USA, 2006; 377: 2581-2593
• 6. Uzel N: Zehirlenmeler. Neyzi O, Ertuğrul T. Pediatri: İstanbul, Nobel Tıp Kitapevi 1990. 1575– 1600.