Acil Serviste Ranson ve Harmless Acute Pancreatitis Score(HAPS) göre Hafif Pankreatitli Olguların Karşılaştırılması

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 3, 1 - 4, 30.01.2023

Ahmet Kutur

Öz

ÖZET 
Amaç: Akut pankreatit (AP) çeşitli nedenlerle pankreasın enflamasyonu ile gelişen en sık karın ağrısı ile ortaya çıkan bir klinik durumdur. Etiyolojisi biliyer (safra taşı) ve non-biliyer olmak üzere 2 ana gruba ayrılmaktadır. AP’nin prognozunu öngörmede çok sayıda skorlama sistem mevcuttur; lakin birçoğunun acil serviste uygulanması zordur. Bu çalışmanın amacı, acil serviste hafif akut pankreatit tanısı koyulan hastalarda Harmless Acute Pancreatitis Score’un (HAPS) uygulanabilirliğini değerlendirmek ve literatüre bu konuda katkı sunmaktır.
Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada 2019 yılı için hastanemize başvuran 18 yaş üstü ve yatarak tedavi gören K85 tanı kodu girilen hastaların dosyaları hastane otomasyon sistemi üzerinden geriye dönük olarak tarandı. Kan ve görüntüleme tetkiklerine göre AP tanısı konan hastalar çalışmaya dahil edildi. Başvuru anında HAPS skoru 0 olan ,Ranson skoru<3 olan hastalar çalışmaya dahil edildi. Bu 2 skora göre ayrılan hastaların yaş, lökosit sayısı (WBC), glukoz düzeyleri, Laktat Dehidrogenaz (LDH) düzeyleri, Aspartat Aminotransferaz (AST) düzeyleri, yatış süreleri, radyolojik görüntüleme (ultrason(US) ve bilgisayarlı tomografi(BT)) oranları, yoğun bakım ünitesi (YBÜ) ihtiyacı ve nekrotizan pankreatit gelişmiş olması açısından istatistiksel olarak karşılaştırıldı. Verileri karşılaştırmak için ki kare, Mann Whitney U testi ve student t testi kullanıldı. 
Bulgular: Hastaların %73,4’ünün nedeni biliyer pankreatit idi ve % 59,4’ü kadındı. İki skorlama sistemine göre hafif vakaların laboratuvar, klinik ve radyolojik verileri arasında istatistiksel açıdan anlamlı fark yoktu. 
Sonuç: AP olgularında acil serviste ilk değerlendirmede kolay uygulanabilmesi nedeniyle hafif olguların ayrımında HAPS’ın kullanılabileceğini düşünmekteyiz.

ABSTRACT 
Aim: Acute pancreatitis (AP) is a clinical condition that develops with inflammation of the pancreas for various reasons, most commonly presenting with abdominal pain. In its etiology, It is divided into 2 main groups as biliary (gallstone) and non-biliary. There are many scoring systems to detect the prognosis of AP, but most of them aren’t useful in the emergency department. The aim of this study is to evaluate the applicability of Harmless Acute Pancreatitis Score (HAPS) in patients diagnosed with mild acute pancreatitis in the emergency department and to contribute to the literature on this issue. 
Material and Methods: In this study, the files of patients over the age of 18 who applied to our hospital in 2019 and the diagnosis code K85 were reviewed retrospectively. Patients diagnosed with acute pancreatitis according to blood and imaging tests were included in the study. 
Patients with HAPS 0 and Ranson <3 were included in the study. The patients' age, 
leukocyte (WBC) counts , glucose levels, Lactate Dehydrogenase (LDH) levels, Aspartate Aminotransferase (AST) levels, length of stay, radiological imaging (ultrasound (US) and computed tomography (CT)) rates, need for intensive care unit (ICU) and development of necrotizing pancreatitis were statistically compared. Chi-square, Mann Whitney U test and student t test were used to compare the datas.
Results: The cause of 73.4% of the patients was biliary pancreatitis and 59.4% were women. There was no statistically significant difference between the laboratory, clinical and radiological data of mild cases according to the two scoring systems. 
Conclusion: We think that HAPS can be useful ve easy scoring system for detecting non-severe AP cases at the emergency department.

Anahtar Kelimeler

akut pankreatit, Ranson, HAPS, Biliyer

Kaynakça

• Bradley EL 3rd. A clinically based classification system for acute pancreatitis. Summary of the International Symposium on Acute Pancreatitis, Atlanta, GA, September 11 through 13, 1992. Arch Surg 1993;128: 586-90.
• Carroll JK, Herrick B, Gipson T, Lee SP. Acute pancreatitis: diagnosis, prognosis, and treatment. Am Fam Physician 2007;75: 1513-20.
• Yadav D, Lowenfels AB. The epidemiology of pancreatitis and pancreatic cancer. Gastroenterology 2013;144: 1252–61.
• Lankisch PG, Apte M, Banks PA. Acute pancreatitis. Lancet 2015;386: 85–96.
• Frossard JL, Steer ML, Pastor CM. Acute pancreatitis. Lancet 2008;371: 143–52.
• van Santvoort HC, Bakker OJ, Bollen TL et al. A conservative and minimally invasive approach to necrotizing pancreatitis improves outcome. Gastroenterology. 2011;141: 1254-63.
• Banks PA, Freeman ML. Practice Parameters Committee of the American College of Gastroenterology. Practice guidelines in acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2006;101: 2379–00.
• Çağın YF, Şeçkin Y. Akut Pankreatitin Şiddetini Değerlendirmede Kullanılan Yöntemler. Güncel Gastroenteroloji. 2005;19(4): 275-82.
• Kuo DC, Rider CA, Estrada P, Daniel K, Pillow MT. Acute Pancreatitis: What’s The Score? The Journal Of Emergency Medicine. 2015;48: 762–70.
• Eshy SAA, Abolfotouh MA, Nawar E, Sabib ARHA: Ranson's criteria for acute pancreatitis in high altitude: do they need to be modified? Saudi Journal of Gastroenterology: Official Journal of the Saudi Gastroenterology Association. 2008; 14(1): 20-23.
• Lankich PG, Weber- Dany B, Hebel K, Maisonneuve P, Lowenfels AB. The Harmless Acute Pancreatitis Score: A Clinical Algorithm for Rapid Initial Stratifification of Nonsevere Disease. Clinical Gastroenterology and Hepatology. 2009;7: 702–05.
• DiMagno MJ, DiMagno EP. New advances in acute pancreatitis. Curr Opin Gastroenterol. 2007;23: 494-01.
• Ertekin C, Kemertaş K, Günay K. Akut Pankreatit. Ulusal Travma Dergisi 1995;1: 14-21.
• Ayten R, Cetinkaya Z, Yenicerioğlu A. Akut Pankreatitli Olgularımızın Retrospektif Değerlendirilmesi. F.U. Sağ. Bil. Derg. 2007;21: 133-36.
• Türkiye’de Alkollü İçki Kullanımı (2021). erişim tarihi: 24/09/2022. https://www.veripie.com.tr/turkiyede-alkollu-icki-kullanimi.
• Sayraç AV, Cete Y, Yiğit Ö, Aydın AG, Sayrac N. Utility of HAPS for predicting prognosis in acute pancreatitis. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg. 2018;24: 327-32.
• Önmez, A, Bilir E, Torun S. Akut Pankreatit Şiddeti ile Trombosit Lenfosit Oranı, Nötrofil Lenfosit Oranı, Eritrosit Dağılım Genişliği ve Ortalama Platelet Volümü Arasındaki İlişki. Konuralp Medical Journal. 2019;11 (1): 24-29.
• Tamer A, Yaylacı S, Demirsoy H, Nalbant A, Genç A, Demirci H et all. Retrospective analyses of the acute pancreatitis. Sakarya MJ. 2011;1: 17-21.
• Solmaz İ, Araç S, Ekin N, Kalın BS. Akut Pankreatitli Olguların Klinik ve Laboratuar Bulgularının Prognoz Üzerine Etkisi: Retrospektif Değerlendirme . Ahi Evran Medical Journal. 2021;5: 85-89.
• Ma X, Li L, Jin T, Xia Q. Harmless acute pancreatitis score on admission can accurately predict mild acute pancreatitis. Journal of Southern Medical University. 2020 Feb;40(2): 190-195.