Genç Bireylerin Spora İlişkin Tercihlerinin, Yaşam Kalitesi Ve Depresyon Düzeylerinin Toplumsal Cinsiyet Algısı Perspektifinde İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 162 - 174, 29.12.2021

Sezen Karabörklü Argut

Öz

Bu araştırmanın amacı düzenli olarak spor yapan üniversite öğrencisi genç bireylerin spora ilişkin tercihlerinin toplumsal cinsiyet algısı perspektifinde incelenmesi ve farklılıkların yaşam kalitesi ve depresyon düzeyleri üzerine etkisinin araştırılmasıdır. Değerlendirmede kullanılmak üzere gönüllülerin demografik ve sosyokültürel özellikleri, tercih ettikleri sportif faaliyetlerinin türü-sıklığı gibi bilgileri içeren kapsamlı bir anket hazırlandı. Katılımcıların depresyon belirtileri varlığı ve düzeyi “Beck Depresyon Ölçeği” ile; sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi düzeyleri ise“SF-12 Yaşam Kalitesi Skoru” ile değerlendirildi. Veriler öğrencilerin üye olduğu sosyal medya kanalları ve e-posta grupları aracılığıyla toplandı. Çalışma kapsamında 300 gönüllü birey değerlendirildi; bilgilerinde eksiklik olanlar çıkarılarak toplam 271 kişiye ait veriler analiz edildi. Kadın katılımcıların %18,5’i seçilen spor türünün cinsiyetle ilişkili olduğunu düşünürken; erkek katılımcılarda bu oranın % 48,9’a ulaştığı görüldü. Cinsiyetin spora ilişkin tercihleri etkilediği görüşünde olan katılımcılar (Grup I, n=80) ile etkilemediğini savunan katılımcıların (Grup II, n=191) depresyon düzeyleri bakımından gruplar arasında anlamlı farklılık bulundu (p=0,04). Yaşam kalitesi bakımından ise gruplar arasında fark olmamasına karşın (p>0,05); Grup I’de yer alan katılımcıların yaşam kalitesi skorlarının daha düşük olduğu gözlendi. Sonuç olarak, düzenli spor yapan genç bireylerin sporla ve sağlıkla ilişkili özellikler açısından benzer oldukları görülse de; toplumsal cinsiyet algısı perspektifinde, kadın ve erkek bireyler arasında görüş farklılıkları olduğu açıktır. Benzer yaş, sosyokültürel özellikler ve eğitim düzeylerinde olmalarına karşın, üniversite öğrencisi genç bireylerdeki toplumsal cinsiyet algısının yaptıkları sporla ilişkili özellikler üzerindeki etkileri dikkat çekicidir.

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet, Spor, Sağlıklı Yaşam.

Investigation Of Sport-Related Preferences, Quality Of Life And Depressıon Levels Of Young Individuals From The Perspective Of Socıal Perception Of Gender Roles

Öz

The aim of this study is to examine the sport-related preferences of young university students who regularly do sports from the perspective of social perception of gender roles and to investigate the effects of the differences on quality of life and depression levels. A comprehensive questionnaire including demographic characteristics, type-frequency of preferred sports was prepared. Levels of depression symptoms were assessed with “Beck Depression Scale”; health-related quality of life were questioned with SF-12 Quality of Life Score. Data were collected through social media channels and e-mail groups. A total of 300 volunteers were participated; the data of 271 volunteers were analyzed. 18.5% of the female participants thought that the preferred sport type was related to gender; it was 48.9% for male participants. When the groups were compared in terms of health-related profile properties, no significant difference was found between A significant difference was found between the groups in terms of depression levels of the participants (Group I, n=80) who thought that gender affected the sports-related preferences and the participants (Group II, n=191) who claimed that it did not (p=0.04). Although there was no difference between the groups in terms of quality of life (p>0.05); and the quality of life scores were lower in Group I. Although sport-related profiles of the volunteers were similar; it is clear that there are differences of opinion between men and women in the perspective of gender perception. The effects of gender perception on sport related characteristics of male and female individuals are remarkable.

Anahtar Kelimeler

Gender, Sport, Healthy Life

Kaynakça

• Akkaya, C., & Kaplan, Y. (2014). Toplumsal cinsiyet bağlamında spor medyasında kadın. International Journal of Sport Culture and Science, 2(Special Issue 2), 177-182.
• Alley, T. R., & Hicks, C. M. (2005). Peer attitudes towards adolescent participants in male- and female-oriented sports. Adolescence, 40(158), 273-280.
• Amman, M. (2012). Toplumsal boyutlarıyla cinsiyet. Tartışmalı İlmi İhtisas Toplantısı, İstanbul.
• Appleby, K. M., & Foster, E. (2013). Gender and sport participation Gender relations in sport (pp. 1-20): Brill Sense.
• Bayhan, V. (2013). Beden sosyolojisi ve toplumsal cinsiyet. Doğu Batı, 63, 147-164.
• Bora, A. (2012). Toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılık. Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar. İstanbul bilgi üniversitesi yayınları.
• Canan, K. (2006). Beden eğitimi ve spor alanında toplumsal cinsiyet ilişkileri. Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 81-99.
• Chepyator-Thomson, J. R., & Ennis, C. D. (1997). Reproduction and resistance to the culture of femininity and masculinity in secondary school physical education. Research Quarterly for Exercise and Sport, 68(1), 89-99. doi:10.1080/02701367.1997.10608870
• Coakley, J., & Dunning, E. (2000). Handbook of sports studies: Sage.
• Çelik, A. S., Pasinlioğlu, T., Tan, G., & Koyuncu, H. (2013). Üniversite öğrencilerinin cinsiyet eşitliği tutumlarının belirlenmesi. Florence Nightingale Journal of Nursing, 21(3), 181-186.
• Ecevit, Y. (2003). Toplumsal cinsiyetle yoksulluk ilişkisi nasıl kurulabilir? Bu ilişki nasıl çalışılabilir? Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25(4), 83-88.
• Esen, E., Soylu, Y., Siyez, D. M., & Demirgürz, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algısının toplumsal cinsiyet rolü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. e-International Journal of Educational Research, 8(1).
• Felce, D. (1997). Defining and applying the concept of quality of life. Journal of Intellectual Disability Research, 41(2), 126-135.
• Göral, M. (2006). Kütahya ili spor tesislerinde spor yapan yetişkinlerin spor yapma sebepleri ve spora karşı bakış açılarının belirlenmesi. 9. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, Muğla.
• WHO, Q. o. L. A. Group (1996). What quality of life?
• Hisli, N. (1989). The validity and reliability of Beck depression inventory for university students. Psikoloji dergisi, 7, 3-13.
• Karabörklü Argut, S., & Çelik, D. (2018). Genç sporcularda spora bağlı yaralanmalara neden olan faktörler. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 122-127.
• Kavasoğlu, İ., & Yaşar, M. (2016). Toplumsal cinsiyet normlarının dışındaki sporcular. Spor Bilimleri Dergisi, 27(3), 118-132.
• Koca, C. (2018). Sporda toplumsal cinsiyet eşitliği (Vol. 11). Ankara, Türkiye: Ceid Yayınları.
• Koca, C., & Bulgu, N. (2005). Spor ve toplumsal cinsiyet: Genel bir bakış. Spor Bilimleri Dergisi.
• Koçyiğit, M., & Gülgün, M. Ruh sağlığı çalışanı adaylarının toplumsal cinsiyet rolleri ve çelişik duygulu cinsiyetçiliğe ilişkin tutumları. Ege Eğitim Dergisi, 21(1), 1-18.
• Koivula, N. (2001). Perceives characteristics of sports categorized as gender-neutral, feminine and masculine. Journal of sport behavior, 24(4).
• Kumar, D. N., & Sudhakar, T. (2013). Prevalence of cognitive impairment and depression among elderly patients attending the medicine outpatient of a tertiary care hospital in south india.
• McCarthy, J., & Holliday, E. L. (2004). Help‐seeking and counseling within a traditional male gender role: An examination from a multicultural perspective. Journal of Counseling & Development, 82(1), 25-30.
• O'Neil, J. M. (1982). Gender role conflict scale i: éditeur non identifié.
• Öpözlü, A., Özdilek, Ç., Kalkavan, A., & Demirel, A. (2006). Çağımızda değişen sağlık bilincinin sportif rekreasyona katılım düzeyine etkisinin araştırılması (Kütahya örneği). Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, Muğla.
• Pesen, A., İdris, K., Mustafa, K., & Abbak, B. S. (2016). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algısı ile çatışma ve şiddete ilişkin farkındalık düzeylerinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(11), 325-340.
• Scotland, S. (2001). Sport participation in scotland 2000. Research Digest, 84.
• Seçgin, F., & Tural, A. (2011). Sinif öğretmenliği bölümü öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Education Sciences, 6(4), 2446-2458.
• Soylu, C., & Kütük, B. (2020). SF-12 yaşam kalitesi ölçeği’nin Türkçe formunun güvenirlik ve geçerlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi.
• Vefikuçay, D., Zeyneloğlu, S., Eroğlu, K., & Taşkın, L. (2007). Kafkas üniversitesi son sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 14(2), 26-38.
• Yi-Hsiu, L., & Chen-Yueh, C. (2013). Masculine versus feminine sports: The effects of peer attitudes and fear of negative evaluation on sports participation among taiwanese college students. Revue internationale de psychologie sociale, 26(4), 5-23.
• Yüksel, M. (2014). Cinsiyet ve spor. Tarih Okulu Dergisi, 7(19), 663-684.
• Zorba, E., Zorba, E., Kesim, Ü., Ağılönü, A., & Cerit, E. (2006). Üniversite öğrencilerinin rekreatif etkinliklere katılım düzeylerinin belirlenmesi (muğla üniversitesi örneği), 9. Uluslar Arası Spor Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı, 43-44.