BALIKESIR ACCORDING TO THE STATE YEARBOOKS OF THE REPUBLIC OF TURKEY (1925-1927)

Yıl 2022, , 193 - 216, 31.12.2022

Ferruh Kayalan

https://doi.org/10.31455/asya.1171616

Öz

The works consisting of the words “Sal” (year) and “name” (written, letter) are called “Salname”. These works, also called "Nevsal", are divided into two as official and private. The State Yearbooks, which is one of the official yearbooks, provides important information such as the civil, military, and administrative information within the state organization, as well as the political structure, administrative division, officer lists, economic activities, population, geographical, agricultural, commercial, economic and educational aspects of the provinces mentioned in them. The State Yearbooks, which were published in 68 copies from 1846 to 1918, including 1918, could only be published regularly between 1846-1912, and their publication was interrupted between 1912-1916 due to the war. It was last published in 1918 after the war. These yearbooks, which were interrupted for a while, were continued in the Republican Period. In this period, the yearbooks, which were published in Ottoman Turkish from 1925 to 1928, continued to be published in Latin letters from 1929 until 1941. Balikesir, which was chosen as the subject of the study and was included in the State Yearbooks published from 1925 to 1941, was described in Ottoman Turkish in the yearbooks between 1925-1927. The State Yearbooks of the Turkish Republic of 1925-1926, 1926-1927, and 1927-1928, which shed light on the history of Balikesir in the first period of the Republic, are important in this respect. The aim of the study is to eliminate the lack of knowledge in this field by giving detailed information on many issues such as the political structure, administrative division, officer lists, economic activities, population, geography, agriculture, commerce, economy, and education of Balikesir in the first periods of the Republic through the aforementioned yearbooks.

Anahtar Kelimeler

Balikesir, Yearbook, Economic Structure, Population, Education

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLET SALNAMELERİNE GÖRE BALIKESİR (1925-1927)

Öz

“Sal” (yıl) ve “name” (yazılı şey, mektup) kelimelerinden oluşmuş eserlere “Salname” denilmiştir. “Nevsal” de denilen bu eserler resmî ve özel olarak ikiye ayrılmaktadır. Resmî salnamelerden biri olan Devlet Salnameleri devlet teşkilatı içinde yer alan mülki, askerî ve idari bilgilerin yanı sıra içinde bahsi geçen vilayetler hakkında da o vilayetin siyasi yapısı, idari taksimatı, memur listeleri, ekonomik faaliyetleri, nüfusu, coğrafî, ziraî, ticarî, iktisadî ve eğitimi gibi önemli bilgileri vermektedir. 1846’dan 1918’e kadar 1918 dâhil olmak üzere 68 adet basılan Devlet Salnameleri sadece 1846-1912 yılları arasında düzenli olarak yayımlanabilmiş, 1912-1916 yılları arasında savaş nedeniyle yayımına ara verilmiştir. Savaştan sonra son olarak 1918 yılında yayımlanmıştır. Bir süre ara verilen bu salnamelere Cumhuriyet Döneminde devam edilmiştir. Bu dönemde 1925 yılından 1928 yılına kadar Osmanlı Türkçesi olarak yayınlanan salnameler, 1929 yılından sonra 1941’e kadar Latin harfleri ile yayınlanmaya devam etmiştir. Çalışma konusu olarak seçilen Balıkesir, 1925 yılından 1941 yılına kadar basılan Devlet Salnamelerinde yer alan Balıkesir, 1925-1927 yılları arasında salnamelerde Osmanlı Türkçesi olarak anlatılmıştır. Cumhuriyet’in ilk döneminde Balıkesir tarihine ışık tutan 1925-1926, 1926-1927 ve 1927-1928 Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnameleri bu bakımdan önemlidir. Çalışmada amaç, bahsi geçen salnamelerden Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde Balıkesir’in siyasi yapısı, idari taksimatı, memur listeleri, ekonomik faaliyetleri, nüfusu, coğrafî, ziraî, ticarî, iktisadî ve eğitim gibi birçok konuda ayrıntılı bilgiler verilerek bu alanda var olan bilgi eksikliğinin giderilmesidir.

Anahtar Kelimeler

Balıkesir, Salname, Ekonomik Yapı, Nüfus, Eğitim

Kaynakça

• Bilgin, A. (2009). Salname. Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi İçinde (s. 51-54). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• BOA. (Başbakanlık Osmanlı Arşivi) (1281). BOA., C. MF., 136/6782. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı.
• Düstur (1948). Düstur, (3. Tertip), (5. Cilt). Ankara: Başbakanlık Devlet Matbaası.
• Genç, H. ve Coşkun Albayrak, G. (2006). Milli Fabrikacılar Cemiyeti ve 1917 Sanayi Sayımı. Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar, 0(4), 209-236.
• Gönenç, T. (2008). Mübadelede Ayvalık, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Kemal Arı), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
• Hakkı İ. (1923). Balıkesir Rehberi. Balıkesir: Balıkesir Matbaası.
• Kallek, C. (2007). Okka. Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi İçinde (s. 338-339). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Kartalkanat, A. (1991). Cumhuriyet Döneminde Madenciliğimizin Gelişimi ve Türkiye Madencilik Politikası. Jeoloji Mühendisliği, 0(38), 51-67.
• Kayalan, F. (2022). 1935 Nüfus Sayımına Göre Balıkesir Vilayetinin Demografik Yapısı ve Özellikleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(47), 259-282.
• Lozan Barış Konferansı Tutanaklar-Belgeler (1993). Birinci TakımIı Kitap 2, (Çeviren: Seha L. Meray). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Mutaf, A. (1995). Salnamelerde Karesi Sancağı (1847-1922. Balıkesir: Taner Ofset.
• Palalı, İ. (2010). Osmanlı Salnameleri ve Tarih Araştırmalarındaki Kaynak Değeri. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 23(/Ocak-Haziran), 1–14.
• Şahin, G. (2015).1926-1927 ve 1928 Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnamelerinde Van Vilayeti. Turkish Studies, 10(9), 429-444.
• Şimişir, N. (2013). Balıkesir Şehri ve Tarihi Araştırmaları. İstanbul: IQ Yayınları.
• Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnamesi (1926). Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnamesi. İstanbul: Matbuat-ı Müdüriyet-i Umumiye.
• Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnamesi (1927). Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnamesi. İstanbul: Matbuat-ı Müdüriyet-i Umumiye.
• Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnamesi (1928). Türkiye Cumhuriyeti Devlet Salnamesi. İstanbul: Matbuat-ı Müdüriyet-i Umumiye.
• Uygun, K. (2006). Karesi İdadisi ve Sultanisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Doç. Dr. Mustafa Murat Öntuğ), Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Üner, M. (2022). Balıkesir Sanayisi ile İlgili Bazı Tespitler (1917-1933). İsmail Hakkı Mercan’a Armağan, İstanbul: Post Yayınları.
• Yurt Ansiklopedisi (1982). İl İl Türkiye, Dünü, Bugünü, Yarını (Balıkesir). Yurt Ansiklopedisi İçinde (s.1102-1240) İstanbul: Anadolu Yayınları.