MESLEK HASTALIKLARI ÜZERİNE BİR ALANYAZIN ARAŞTIRMASI

Yıl 2023, , 131 - 142, 03.07.2023

Mehmet Büyük , Abdulkadir Gümüş , Sattam Aydın , Barış Gökdemir

https://doi.org/10.31455/asya.1248098

Öz

Meslek hastalığı, iş görevlerinin bir sonucu olarak çalışanların refahını geçici veya kalıcı olarak olumsuz yönde etkileyen bir hastalıktır. Bu hastalıkların Türkiye’de belirli hastanelerde teşhis ve tedavi edilmesi gerekmektedir. Türkiye’de meslek hastalıklarını tedavi eden 3 hastane bulunmaktadır. Meslek hastalıkları Sosyal Sigortalar Kanunu Sağlık İşlemleri Yönetmeliği ekinde listelenmiştir. Türkiye'de meslek hastalıklarının önlenmesi, iş yerinde uygun risk yönetimi ve kontrol yöntemlerinin uygulanmasıyla sağlanabilir. İşçilerin, iş verenlerin, güvenlik ve iş sağlığı uzmanlarının katılımı bu hususta önemlidir. Teşhis altyapısının olmamasına ve tıp uzmanlarının bu konuda yeterince eğitimli olmamasına rağmen meslek hastalıklarının teşhisi, sigorta kapsamına girmesine izin verdiği için kritik olabilir ve hastalıkların Türkiye'de sıklıkla ortaya çıkması beklenmektedir.
Dünyada her yıl yüzbinlerce kişinin meslek hastalıklarından öldüğü tahmin edilmektedir. Meslek hastalığını önlemek için çalışma ortamında gerekli önlemleri almak, hastalığın bulaştıktan sonra verdiği zararı telafi etmekten çok daha kolaydır. Meslek hastalığı sosyal güvenliği, meslek hastalıkları oluşmadan önce çalışma ortamındaki riskleri ortadan kaldırmak için alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin yanı sıra gelirin azalmasını ve artmasını sağlamaya yönelik tazminat yöntemlerini içerir. Bu bağlamda riskler göz önüne alındığında her meslek grubu, çalıştığı alana göre belirli türlerde meslek hastalığı risklerine maruz kalmaktadır. Bu çalışmanın amacı meslek hastalıkları üzerine bir alanyazın araştırması yapmaktır. Çalışmada yapılan incelemeler, meslek hastalıklarının tanı, şüphe ve risk faktörlerinde de farklılık gösterdiğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Meslek, Meslek Hastalığı

A LITERATURE RESEARCH ON OCCUPATIONAL DISEASES

Öz

Occupational disease is a disease that temporarily or permanently adversely affects the well-being of employees as a result of their job duties. These diseases need to be diagnosed and treated in certain hospitals in Turkey. There are 3 hospitals in Turkey that treat occupational diseases. Occupational diseases are listed in the annex of the Health Transactions Regulation of the Social Insurance Law. Prevention of occupational diseases in Turkey can be achieved by applying appropriate risk management and control methods in the workplace. The participation of workers, employers, safety and occupational health experts is important in this regard. Despite the lack of diagnostic infrastructure and the insufficient training of medical professionals, the diagnosis of occupational diseases can be critical as it allows them to be covered by insurance and diseases are expected to occur frequently in Turkey.
It is estimated that hundreds of thousands of people die from occupational diseases every year in the world. It is much easier to take the necessary precautions in the working environment to prevent occupational disease, than to compensate for the damage caused by the disease after it is transmitted. Occupational disease social security includes occupational health and safety measures taken to eliminate risks in the working environment before occupational diseases occur, as well as compensation methods for reducing and increasing income. Considering the risks in this context, each occupational group is exposed to certain types of occupational disease risks according to the field in which they work. The aim of this study is to conduct a literature research on occupational diseases. The examinations made in the study showed that occupational diseases also differ in diagnosis, suspicion and risk factors.

Anahtar Kelimeler

Health, Occupation, Occupational Disease

Kaynakça

• Akarsu, H (2013). Meslek Hastalıkları. Ankara: Özyurt Matbaacılık.
• Akbay, Ö. (2012). Yargıtay Kararları Işığında ve 5510 Sayılı Kanun Kapsamında İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Sigortası Kavramı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Balkır, Z. G (2012). İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkının Korunması: İşverenin İş Sağılığı ve Güvenliği Organizasyonu. Sosyal Güvenlik Dergisi, 2(1), 56-91.
• Berk, M. (2011). Meslek Hastalığı Rehberi, Ankara, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü (İSGGM). Matsa Basımevi, 14-15.
• Bilgen, M. (2013). Ankara’da Elektrik Dağıtım İşlerinde Çalışan İşçilerde İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Görülme Sıklığı ile İlişkili Etmenler. Ankara Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
• Çulcu, E. G. (2021). Türkiye'de Meslek Hastalıklarının Gelişimi ve Maliyeti (2010-2019) The Development and Costs of Occupational Diseases in; Turkey (2010-2019), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Eldeş, Z. (2022). İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Mevsimlik Tarım İşçilerinde Görülen İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Mersin: Tarsus Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Ilıman, E. Z. (2015). Türkiye'de Meslek Hastalıkları. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 1(1), 21-36.
• İçbay, E. (2011). Gaziantep İl Merkezindeki Kadın Kuaförlerinin Fiziksel Koşullarının, Çalışanlarının Sağlıkla İlgili Yakınmalarının ve Bulaşıcı Hastalıklarla İlgili Bilgi ve Uygulamalarının Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• İlhan, M. N., Kurtcebe, Z. Ö., Durukan, E. ve Koşar, L. (2006). Temizlik İşçilerinin Sosyodemografik Özellikleri ve Çalışma Koşulları ile İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sıklığı. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(6), 433-439.
• İSGÜM. (2015). Meslek Hastalıkları ve İş ile İlgili Hastalıklar Tanı Rehberi http://www.isgum.gov.tr/rsm/file/isgdoc/isgip/isgip_saglik_tani_rehberi.pdf 28.03.2019 tarihinde erişildi.
• İSGÜM. (2016). “İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü Tarihçesi ve Yapısal Değişiklikleri”. http://isggm.calisma.gov.tr/gorevlerimiz.asp adresinden 10.02.2016 tarihinde erişildi.
• Kuzucu, A. K. (2019). Havacılık Sektöründe Yer Hizmetleri Çalışanlarında Görülen Meslek Hastalıkları-Antalya Havalimanı Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Müezzinoğlu, A. (2014). Meslek Hastalıklarında Türkiye: Görün(e)mezlik, Saptan(a)mazlık. Mühendis ve Makine Dergisi, 55(655).
• Narter, S. (2015). İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarında Tüzel Kişi Organı Olarak Ortak İşverenin Cezai Sorumluluğu. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 229-266.
• Okur, N. (2007). İş Kazası ve Meslek Hastalığı Dolayısıyla İş Verenin Sorumluluğu. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 0(70), 326-344.
• Özlü, A., Şen, S., Barlas Gülşen, Y., Selçuk, D., İlknur, G. ve Ayakta Şerifi, B. (2017). Meslek hastalıklarının kayıt ve Sürveyans Uygulamalarına İlişkin Karşılaştırma Raporu: Türkiye, Belçika ve Hollanda”, Türk Halk Sağlığı Kurumu, Ankara,
• Özveri, M. (2002). Türkiye ve Dünyadaki Meslek Hastalıklarına İlişkin Yasal Düzenlemelere Genel Bir Bakış, Web: http://muratozveri.net/?p=429 adresinden 21 Mart 2015 tarihinde erişildi.
• Schenker, M. B. (2010). A Global Perspective of Migration and Occupational Health. American Journal of Industrial Medicine, 53, 239-337.
• Şakar, M. (2011). Meslek Yüksek Okulları İçin İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Şenay, K. (2019). 2010-2016 Yılları Arasında Türkiye’de Beklenen ve Tespit Edilen Meslek Hastalıkları Sayılarının Karşılaştırılması. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 18(2), 52-60.
• Şenol, S., Barlas B., ve Özdemir, Y. H. (2020). Türkiye’de Meslek Hastalıkları ve Tersaneler. Journal of Humaities and Tourism Research, 10(1), 55-68.
• Tan, O. (2004). İş Kazalarının İşverene Maliyeti. İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Sempozyumu Bildiri Kitabı, Harb-İş Yayınları, Ankara.
• Türkoğlu, F. (2006). İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarının Türkiye Ekonomisine Maliyeti ve Konuyla İlgili Eğitimin Önemi (1960-2000 Dönemi), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tüzel, H. (2019). Özel Öğretim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerde Görülen Psikososyal Risk Faktörleri ve Meslek Hastalıkları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Mersin: Tarsus Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Üçüncü, K. (2013). İş Kazaları ve Tarafların Sorumlulukları. http://www.isteguvenlik.tc/KoksalHukuk.pdf adresinden 11.09.2018 tarihinde erişildi.
• Yılmaz, Ö. H. (2014). Ömer Hınç Yılmaz Beyin Meslek Hastalıkları Konferansı. Ankara: Sağlık Bakanlığı Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesi.