TÜRKİYE’DE ANNELER GÜNÜ VE NENE HATUN

Yıl 2021, , 243 - 254, 29.09.2021

Oktay Karaman , Akın Aktaş

https://doi.org/10.31455/asya.928291

Öz

Anneler Günü’nün tarihçesi hakkında farklı görüşler olsa da bu konuda önemli olan husus, Anneler Günü’nün resmi olarak ilk kez ne zaman kabul edildiği ve kutlandığıdır. Bu özel gün hakkında, zaman içerisinde çeşitli görüşler ortaya atılmış, geneli itibariyle ihtimaller üzerine yoğunlaşılmıştır. Bu noktada dikkat edilmesi gereken önemli hususlardan birisi, belki de en mühimi bu konunun resmi olarak kanıtlanmasıdır. Bu nedenle Anneler Günü’nün başlangıcını Amerika’da kutlanan Anneler Günü’yle başlatmak daha uygun olacaktır. Tarih bilimi açısından doğru olanı da budur. Resmi olarak ilk kez Amerika’da kabul edilen ve kutlanan Anneler Günü, sonraları birçok ülkeye yayılmıştır.

Türkiye’de Anneler Günü’nün belirlenmesi ve kutlanması ise diğer ülkelere göre biraz daha geç zamanda başlamıştır. Bu durumun en önemli gerekçesi, Türk halkının verdiği bağımsızlık mücadelesidir. Amerika’da Anneler Günü’nün kabul edildiği 1914 yılında, Türk milleti Birinci Dünya Savaşı’nın etkilerini yakından hissetmekteydi. Bu nedenle birçok özel günün kabul edilmesi ve kutlanması, savaş sonrasında yaşanan gelişmeler ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonraki yıllara kalmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti’nde Anneler Günü’nün gündeme gelmesi 1931 yılında başlamış, Yılın Annesi seçilmesi ve Anneler Günü’nün kutlanması ise resmi olarak ilk defa 1955 yılında gerçekleşmiştir. Türkiye’de Anneler Günü’nün kutlanmasında ve Yılın Annesi seçilmesinde uluslararası alanda yaşanan siyasi ve askeri gelişmeler önemli rol oynamıştır. Bu nedenle Türkiye’de ilk defa seçilen Yılın Annesi’nin Nene Hatun olması tesadüfi değildir.

Bu çalışmada, Amerika’da Anneler Günü’nün başlaması; Türkiye’de Anneler Günü’nün belirlenmesi ve Yılın Annesi seçilmesi hususunda yaşanan süreç ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anna Jarvis, Anneler Günü, Türkiye, Demokrat Parti, NATO, Nene Hatun

MOTHER’S DAY IN TURKEY AND NENE HATUN

Öz

Although there are different opinions about the history of Mother's Day, the important point in this regard is when Mother's Day was officially accepted and celebrated for the first time. Different ideas have been offered about this special day over time, and in general, the possibilities have been focused on. At this point, one of the important points to be considered, perhaps the most important one, is the official proof of this issue. For this reason, it would be more appropriate to start the beginning of Mother's Day with Mother's Day celebrated in America. This is also true in terms of historical science. Mother's Day was officially accepted and celebrated in America for the first time and then spread to many countries.

Recognition and celebration of Mother's Day in Turkey is later than other countries at the time. The most important reason for this is the independence struggle of the Turkish people. In 1914, when Mother's Day was accepted in America, the Turkish nation was feeling the effects of the First World War closely. Therefore, acceptance and celebration of several special days were came after the war and the establishment of the Republic of Turkey.

Mother's Day came to the agenda of the Republic of Turkey in 1931. Selection of the Mother of the year and official celebration of the Day was in 1955 for the first time. Political and military developments in the international arena has played an important role in the selection and celebration. Therefore, it is not unintentional to select Nene Hatun as the Mother of the Year in Turkey for the first time.

In this study, the beginning of Mother's Day in America; the recognition of the day in Turkey and selection process of Mother's Day Mom of the Year were discussed.

Anahtar Kelimeler

Anna Jarvis, The Mother’s Day, Turkey, Democrat Party, NATO, Nene Hatun

Kaynakça

• Aktaş, A. (2019). Nene Hatun (1854-1955), (Editör Murat Küçükuğurlu). Erzurum: ETÜ Yayınları.
• Aktaş, A. (2019). Arif Baytın’ın Vekil Seçilme Süreci. Asya Studies, 2(8), 77-82.
• Aktaş, A. (2019). Nene Hatun’un Hayatı ve Nene Hatun Bibliyografyası, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Oktay Karaman), Giresun: Giresun Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı.
• Aktaş, A. (2020). Sosyal Yardımlar Bağlamında “Nene Hatun-Kara Fatma” Analizi. Tarih ve Günce, 0(6), 243-262.
• Arığ, A. S. (Aralık 2020). Türk Kadınlar Birliği. Atatürk Ansiklopedisi İçinde (s. 1-4). Ankara: Atatürk, Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları. https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/turk-kadinlar-birligi/ adresinden 16.04.2021 tarihinde erişildi.
• Celep, B. (2020). Türkiye’ye Amerikan Askeri Yardım Kurulu (Jammat) ve Türkiye’deki Faaliyetleri. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Commanding Generals and Chiefs of Staff 1775-2013. (2013). Center of Military History United States Army Washington D.C.
• Demirci, K. (1998). Hıristiyanlık. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi İçinde (s. 368-372). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Ekincikli, M. (2017). İnönü-Bayar Dönemleri Türk Dış Siyaseti. Ankara: Berikan Yayınevi.
• General. M. B. R, (1953). How Europe’s Defenses Look to Me, Saturday Evening Post, 0(0), 0-0.
• Güneş, İ. (2017). Atatürk Dönemi Türkiye’sinde Milletvekili Genel Seçimleri (1919-1935). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hansu, S. (2018). Bir Cumhuriyet Kuruluşu: Türkiye Yardım Sevenler Derneği’nin Kuruluş Öyküsü, https://www.researchgate.net/publication/324783842_Bir_Cumhuriyet_Kurulusu_Turkiye_Yardim_Sevenler_Dernegi'nin_Kurulus_Oykusu adresinden 13.04.2021 tarihinde erişildi.
• Karakaş, N. (2013). Türk-Amerikan İlişkileri (1939-1952). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Katherine, L. A. (2014). Memoralizing Motherhood: Anna Jarvis and the Struggle For the Control of Mother’s. ABD: West Virginia University Press.
• Kathleen W. J. (1980). Mother’s Day: The Creation, Promotion and Meaning of a New Holiday in the Progressive Era. Texas Studies in Literature and Language, 22(2), 175-196.
• Küçükuğurlu, M. (2015). Aziziye’nin Son Şahitleri. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Özata, M. (2014). Türkiye-ABD İlişkileri (1943-1945) Amerikan Belgeleriyle Stratejik Müttefikliğin Kuruluş Serüveni. İstanbul: Akademi Titiz Yayınları.
• Özata, M. (2017). Türk-Amerikan İlişkileri (1971-1984) Amerikan Belgeleriyle Stratejik Müttefikliğin Buhran Yılları. İstanbul: İdeal Kültür Yayınları.
• Özer, İ. (2015). Demokrat Parti Dönemi Siyasi ve Sosyal Hayat. İstanbul: İskenderiye Kitap.
• Saray, M. (2000). Sovyet Tehdidi Karşısında Türkiye’nin Nato’ya Girişi III. Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın Hatıraları ve Belgeler, (2. Baskı). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Sarınay, Y. (1988). Türkiye’nin Batı İttifakına Yönelişi ve NATO’ya Girişi, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• http://www.turkkadinlarbirligi.org/tr/kurumsal/1/Tarih%C3%A7e adresinden 15.03.2021 tarihinde erişildi.
• https://6abc.com/anna-jarvis-mothers-day-history-philadelphia/6170372/ adresinden 15.03.2021 tarihinde erişildi.
• https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/T%C3%BCrk_Kad%C4%B1nlar_Birli%C4%9Fi adresinden 15.04. 2021 tarihinde erişildi.
• https://en.wikipedia.org/wiki/Mother%27s_Day adresinden 15.03.2021 tarihinde erişildi.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Anneler_G%C3%BCn%C3%BC adresinden 15.03.2021 tarihinde erişildi.
• https://www.bbc.com/news/stories-52589173 adresinden 15.03.2021 tarihinde erişildi.
• https://www.hurriyet.com.tr/gecmisten-bugune-yilin-anneleri-8896471 adresinden 14.04.2021 tarihinde erişildi.
• https://www.researchgate.net/publication/324783842_Bir_Cumhuriyet_Kurulusu_Turkiye_Yardim_Sevenler_Dernegi'nin_Kurulus_Oykusu adresinden 15.04. 2021 tarihinde erişildi.
• Erzurum Belediyesi Daimi Encümen Kararları, N. 273, 09.09.1952.
• Akşam, 07.09.1952. ; 09.05.1955.
• Ayın Tarihi, S. 226, 1-30 Eylül 1952. ; S. 258, 1-31 Mayıs 1955.
• Cumhuriyet, 06.05.1955. ; 21.04.1955. ; 25.03.1930.
• Demokrat Doğu, 09.05.1955.
• Erzurum, 23.11.1954.
• Evening Ledger, 08.05.1915.
• Hakimiyet-i Milliye, 26.06.1931. ; 14.04.1934.
• Iron County News, 08.05.1915.
• Resmi Gazete, No. 8328, 6 Şubat 1953.
• Richmond Times-Dispatch, 09.05.1915.
• TBMM Albümü 1920-2010, C. II, 1950-1980.
• The Arizona Republican, 09.05.1915.
• The Clarksburg Daily Telegram, 10.05.1915.
• The Daily Telegram, 08. 05. 1915.
• The Day Book, Chicago, III, 08.05.1915.
• The Evening Journal, 09.05.1914. ; 08.05.1915.
• The Guthrie Daily Leader, 08.05.1915.
• The Hattiesburg News, 08.05.1915.
• The Log Cabin Democrat, 09.05.1914.
• The Pensacola Journal, 09.05.1915.
• The Pioneer Press, 08.05.1915.
• The River Press, 13.05.1914.
• The South Bend News-Times, 10.05.1915.
• The Tacoma Times, 08.05.1915.
• The Washıngton Herald, 10.05.1914.
• The Washington Times, 10.05.1914.
• Ulus, 20.04.1935. ; 23.04.1935. ; 24.04.1935. ; 26.04.1935.
• Vatan, 06.09.1952.
• Yeni Erzurum, 06.05.1955. ; 04.10.1952.