DEDE KORKUT’UN YENİ NÜSHASI ÜZERİNE HAZIRLANAN YAYINLAR VE 13. BOYUN OKUMA KARŞILAŞTIRMASI

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 15, 47 - 63, 31.03.2021

İbrahim Gülser

https://doi.org/10.31455/asya.735754

Öz

Türk halkının, Türk dili ve edebiyatının değerli eserleri vardır. Bunlardan biri de hiç şüphesiz ki Dede Korkut Kitabı’dır. Bu nedenle üzerine sayısız bilimsel araştırma yapılmış ve yapılmaya da devam etmektedir. Son bir yıl içerisinde ise Türk kültürü, edebiyatı ve dili açısından eşsiz bir hazine olan bu eser ve Dede Korkut araştırmaları adına heyecan verici gelişmeler yaşanmıştır. Dede Korkut’un bilinen Dresden ve Vatikan nüshalarına bir yenisi eklenmiştir. Nüsha, İran’ın Türkmen Sahra bölgesinde yazma eserlere meraklı Veli Muhammed Hoca isimli bir mühendis tarafından bulunmuştur. Bu nüshanın bulunuşu, içerisinde yeni soylamalar ve yeni bir hikâye/boy barındırması açısından Türkoloji adına çok önemi bir gelişmedir.
Bu çalışmadaki amacımız ise yayınlarda Türkmen Sahra, Günbet, Türkistan/Türkmen Sahra gibi isimlerle tanıtılan, Türkoloji alanında büyük yankı uyandıran yeni nüsha üzerine yapılmış olan ilk yayınlardaki okuma farklılıklarına dikkat çekmek ve bu alandaki araştırmalara katkı sağlamaktır. Ayrıca çalışmada, ilk bilimsel tanıtımından bu yana geçen sürede; yayın hakkının kimde olduğu, bulunuş hikâyesi, muhteviyatı ve özellikleri gibi yeni nüsha etrafında gelişen diğer konulara da değinilmiştir. Çalışmanın sonuna, nüsha hakkında kaynakçamız dışında kalan yayınlardan oluşan bir bibliyografya bölümü eklenmiştir. Bu çalışma; okuma farklılıkları üzerine düzeltme önerilerinde bulunma, doğru okumaları belirleme ve yeni okuma tavsiyeleri sunma gibi amaçlar içermez. Bu hususlar üzerinde, konunun uzmanı olan akademisyenler ilerleyen zamanlarda daha detaylı bilgiler vereceklerdir şüphesiz. Çalışmamız; okuma farklarına dikkat çekmek, ilk yayınlar hakkında genel bir perspektif oluşturmak ve yeni araştırmalara ilham vermek amacıyla hazırlanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, 13. Boy, Yeni Nüsha, Türkmen Sahra, Günbet, Türkistan, Veli Muhammet Hoca, Karşılaştırma

PUBLICATIONS ON DEDE KORKUT'S NEW COPY AND READING COMPARISON OF THE 13TH STORY

Öz

Turkish people, Turkish language and literature, have valuable works. One of them is undoubtedly the Dede Korkut Book. For this reason, numerous scientific researches have been made and continue to be done. In the last year, exciting developments took place in the name of this work, which is a unique treasure in terms of Turkish culture, literature and language, and in the name of Dede Korkut researches. A new one was added to the well-known Dresden and Vatican copies of Dede Korkut. The copy was found by an engineer named Veli Muhammed Hoca, who is keen on manuscripts in the Turkmen Sahara region of Iran. This copy is a very important development in the name of Turcology in terms of hosting new soy praise sections and a new story.
Our aim in this study is to draw attention to the differences in reading and contribute to the research from the first publications on the new copy, which were introduced in the publications with names such as Turkmen Sahra, Günbet, Türkistan / Türkmen Sahra. In addition, since the first scientific introduction; Other issues developing around the copy such as who has the right to publish, the story of discovery, content, and features will also be mentioned. At the end of the study, we will add a bibliography section about the copy, which is not included in our references. Our study; It does not include making suggestions for correction on reading differences, indicating the correct reader, and presenting recommendations. These issues require more experienced and elaborate work of experienced academicians who have proven their worth in the field. Our study; It was prepared to draw attention to reading differences, to create an overview of the first publications and to inspire new research.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, 13th Story, New Copy, Turkmen Sahra, Günbet, Turkistan, Veli Muhammet Hodja, Comparison

Kaynakça

• Anameriç, H. (2016). “Yazma Eserlerin Kataloglanmasında MARC Standardı 300 Fiziksel Özellikler Alanı ve Bileşenlerinin Kullanımı”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 56(2): 440-464.
• Arıkoğlu, E. (2019). “Dede Korkut Kitabı’nın Üçüncü Yazmasının Bulunuşu”, Milli Folklor, 31(123): 23-30.
• Azmun, Y. (2019). Dede Korkut’un Üçüncü Elyazması, Soylamalar ve İki Yeni Boy ile Türkmen Sahra Nüshası (Metin-Çeviri-Sözlük-Tıpkıbasım), İstanbul: Kutlu Yayınevi.
• Efe, K. (2019). “Dede Korkut Oğuznâmeleri Üzerine Yeni Araştırmalar”, Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 8(19): 292-309.
• Ekici, M. (2019a). “13. Dede Korkut Destanı: ‘Salur Kazan'ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi’ Boyunu Beyan Eder Hanım Hey!”, Milli Folklor, 31(122): 5-13.
• Ekici, M. (2019b). Dede Korkut Kitabı Türkistan/Türkmen Sahra Nüshası-Soylamalar ve 13. Boy-Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Ercilasun, A. B. ( 2019). “Dede Korkutun Yeni Nüshası Üzerine Konu-Bağlantılar-Yer-Zaman-Okuyuş”, Dil Araştırmaları, Bahar 2019a, 24, 7-13.
• Ercilasun, A. B. (2019). “Dede Korkut Kitabı’nın Yeni Nüshası ve Üzerindeki Yayınlar”, Milli Folklor, 16(123): 5-22.
• Ergin, M. (2018). Dede Korkut Kitabı I-II. ( Birleştirilmiş 2. Baskı). Ankara: TDK Yayınları.
• Özçelik, S. (2011). “Sözlü Edebiyat Ürünlerine Ait Yazmaların Okunma Sorunları Ve Dede Korkut Örneği”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 59(2): 63-96.
• Sertkaya, O. F. (2006). Dede Korkut Kitabı Dresden Nüshasının “Giriş” Bölümü. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Shahgoli, N. K.,Yaghoobi, V., Aghatabai, S. ve Behzad S. (2019). “Dede Korkut Kitabı’nın Günbet Yazması: İnceleme, Metin, Dizin ve Tıpkıbasım”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 16(2): 147-379.
• İslamansiklopedisi (2020). https://islamansiklopedisi.org.tr/nestalik adresinden erişildi.
• İslamansiklopedisi (2020). https://islamansiklopedisi.org.tr/hasiye adresinden erişildi.
• İslamansiklopedisi (2020). https://islamansiklopedisi.org.tr/sikeste adresinden erişildi.