MOĞOL YÖNETİMİ SIRASINDA HİNT YARIMADASINDAKİ MİNYATÜR SANATINA İRAN MİNYATÜR SANATININ YANSIMALARININ SEBEPLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 15, 85 - 101, 31.03.2021

Parisa Sahafıasl

https://doi.org/10.31455/asya.804882

Öz

Hint-Moğol İmparatorluğu, 1526 yılından 1857 yılına kadar süren egemenliği boyunca Hindistan merkez olmak üzere Pakistan, Bangladeş ve Afganistan'ın bazı kısımlarına egemen olmuştur. Moğol yönetimi sırasında Hint Yarımadası minyatürlerinin İran sanatından etkilendiği bilinmektedir. Bu araştırmanın konusu, Moğol yönetimi sırasında Hint Yarımadası’ndaki minyatür sanatına İran minyatür sanatının yansımalarının sebeplerinin incelenmesidir. Bu araştırmada betimsel yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada, kütüphane kaynakları incelenerek, Moğol yönetimi sırasında Hint Yarımadası’ndaki minyatür sanatına İran minyatür sanatının yansımalarının sebepleri incelenmiştir. Bu çalışma ile Hindistan'ın Moğollarının hüküm sürdükleri dönemdeki minyatürlerinin köken, yapı ve biçimsel özellikleri ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmanın neticesinde, Moğol egemenliği dönemindeki Hint minyatürleri, gerek konu, gerekse estetik ilkeleri ve konuların görselleştirme biçim açısından, İran sanatından önemli ölçüde etkilenmiştir. Genel olarak, Moğol yönetimi sırasında Hint Yarımadası sanatçılarının İran görsel sanatlarına eğilimi iki kaynaktan gelmektedir: birinci kaynak, Moğol yönetimi sırasında Hint Yarımadası kütüphanelerinde çok sayıda resimli nüshaların mevcut olması, ikinci kaynak ise, aynı dönemde bazı İranlı sanatçılarn kendi veya Hint-Moğol hükümdarları isteği üzere Hint Yarımadasına göç etmeleridir. Bu dönemin minyatür sanatı özelliklerinden biri, tek figürlü minyatürlerin yaygınlaşması ve figürlerin gerçeğe yakın yüzlerinin ortaya çıkarılmasıdır. Moğol yönetimi sırasında Hint Yarımadası minyatürleri, başlangıçta edebî metinlerin görselleştirmesine yönelik kullanılmışken, daha sonraki dönemlerde müstakil bir karaktere sahip olmuştur. Bununla birlikte, sanatçılar bu eserlerde, mükemmel tasarım ve gerçekçiliğe uyma gibi temel özelliklerini korumuşlardır. 

Anahtar Kelimeler

Minyatür, İran, Hindistan, Moğol Dönemi, Sanat

بررسی عوامل تاثیرگذاری نگارگری ایران بر نگارگری شبه قاره هند در دوره حکومت مغولان

Öz

عوامل متعددی بر روند تاثیرگذاری نگاره های ایران بر نگاره های شبه قاره هند در دوران حکومت مغولان موثر بوده است. موضوع این پژوهش بررسی عوامل تاثیرگذاری نگارگری ایران بر نگارگری شبه قاره هند در دوره حکومت مغولان است. در این پژوهش با بررسی منابع کتابخانه ای و بکارگیری روش توصيفی- تحليلی با رویکرد تاریخی، آثار نگارگری دوران حکومت مغولان بر شبه قاره هند از منظر شیوه پیدایش، ساختار، خصایص صوری و عوامل تاثیرپذیری از هنر ایرانی مورد بررسی قرار گرفته ‏است. بر اساس نتایج این پژوهش، آثار نگارگری هند در عصر حکومت مغولان، به گونه ای چشم گیر معرف نفوذ هنر ایرانی است. به طور کلی، گرایش هنرمندان شبه قاره در دوره حکومت مغول به هنرهای تصویری ایران‏ و نفوذ قواعد هنر ایرانی در آثار نگارگری این کشور، متأثر از دو منبع بوده است: نخستین منبع وجود تعداد زیاد نسخ خطی مصور و غیرمصور در کتابخانه‏ های شاهان مغول است. دومین منبع، مهاجرت شماری از هنرمندان نگارگر ایرانی به خواست خود و یا با دعوت حاکمان شبه قاره در این دوره به هند است که منجر به تأثیرگذاری نگارگری ایرانی بر نگارگری دوره حاکمیت مغولان بر هند گردید. یکی از ویژگی های بارز نگاره های این دوره، رواج گسترده تک چهره سازی و تمایل آشکار به ثبت واقع گرایانه چهره ها است. در دوران حکومت مغولان هند بر شبه قاره، نگارگری که در ابتدا در خدمت تزیین متون ادبی بود، بعداً شخصیت جداگانه ای یافت. با این حال، در این آثار، هنرمندان ویژگی های اساسی کار خود مانند طراحی پیشرفته و میل به واقع گرایی را حفظ کردند.

Anahtar Kelimeler

نگارگری, ایران, هند, دوره مغول, هنر

INVESTIGATION OF THE REASONS FOR THE INFLUENCE OF THE IRANIAN MINIATURE ART ON THE INDIAN SUBCONTINENT MINIATURE ART DURING THE MONGOLS DOMINATION ERA

Öz

From 1526 to 1857, India and large areas including Pakistan, Bangladesh and parts of Afghanistan were under the rule of the Mongol Empire of India. Numerous factors have influenced the process of influencing Indian subcontinent paintings during the Mongol rule from Iranian art. The method of this research is descriptive-analytical with a historical approach. According to the aim of this research, the miniatures of the domination era of Mongols in India have been studied in terms of origin, structure, formal features, and influential factors of Iranian art. According to the results of this study, Indian miniatures in the Mongol era, significantly represent the influence of Iranian art. Whether in terms of selection of subjects or terms of aesthetics and illustration principles, one of the most important factors influencing the subcontinent miniatures during the Mongols Domination Era by Iranian art is the migration of Iranian artists to the Indian Mongols court and the passion that the Mongol rulers felt towards the Safavid miniatures and art of the Timurid era in Iran. As a result of this study, Indian subcontinent miniatures during the Mongol rule were significantly influenced by Iranian art. In general, the trend of Indian subcontinent artists to Persian painting arts during the Mongol rule comes from two sources: the first source, the availability of numerous illustrated copies in the Indian subcontinent libraries during the Mongol rule, and the second source is the immigration of some of the Iranian artists to the Indian Subcontinent at the request of themselves or the Indo-Mongol rulers. One of the characteristics of miniature art of this period is the widespread use of single-miniatures and realism in the drawing of faces. During the Mongol rule, Indian Subcontinent miniatures were initially used for the visualization of literary texts but later had a separate character. However, in these works, the artists have preserved their basic work features, such as perfect design and compliance with realism. One of the most important factors influencing these miniatures is the migration of Iranian artists to the Mongols palaces and the Mongol rulers passion for Safavid and Timurid period art.

Anahtar Kelimeler

Miniature, Iran, India, Mongol Era, Art

Kaynakça

• بیات، نصرالله، (1376). تاریخچه روابط سیاسی و فرهنگی ایران و شبه قاره، نامه پارسی، شماره 6‏، تهران: 85-76. Beyat, Nasrollah, (1376). “Tarihçeye Revabet-e Ferhengi ve Siyasi İran ve Şebhe Karreh”, Name-i Farsi, S. 6, Tahran: 85-76.
• پریسیلا، سوچک و شادکام، مولود، (1382). کمال الدین بهزاد، کتاب ماه هنر، شماره 63 و ‏‏64‏، تهران: 97-94. Perisila, Suçek ve Shadkam, Molud, (2003). “Kemaleddin Bihzad”, Kitab-i Mah-i Hüner, S. 63-64, Tahran: 94-97.
• ترکمانی، احمد، (1388). مرقع گلشن، کتاب ماه هنر، شماره 129، تهران: 71-66. Turkmani, Ahmed, (1388). “Murakka -i Gülşen”, Kitab-i Mah-i Hüner, S. 129, Tahran: 66-71.
• تمیم داری، احمد، (1372). پیوندهای فرهنگی ایران و هند، کیهان فرهنگی، شماره 99، تهران: 13-10. Temimdari, Ahmed, (1372). “Peyvendhay-i Ferhengi İran ve Hint”, Keyhan Ferhengi, S. 99, Tahran: 10-13.
• حسنی، زهرا، (1353). ن‍م‍ون‍ه‌ه‍ای‌ ص‍ن‍ای‍ع‌ ظری‍ف‍ه‌ ای‍ران‌ زم‍ان‌ ه‍خ‍ام‍ن‍ش‍ی‌ و س‍اس‍ان‍ی‌ در ه‍ن‍دوس‍ت‍ان‌ و ارت‍ب‍اط آن‌ ب‍ا ب‍ودا و م‍ذه‍ب‌ ب‍ودای‍ی‌، چاپ اول، تهران: میهن.‏ Heseni, Zehra, (1353). Nemunehay-e Senayi-i Zerife İran-i Zaman Hehamenşi ve Sasani der Hindustan ve İrtibat-i an ba Mezheb-i Budayi, Çap-i Evvel, Tahran: Mihen.
• خلوصی راد، ذبیح الله، (1369). شمه ای از رابطه تمدن و هنر ایران در شبه قاره، مشکو‌ه، شماره 27، تهران: 156-150. Hulusi Rad, Zebihullah, (1369). “Şimmei Ez Rabite-i Temeddun ve Hüner-i İran der Şebhe Karreh”, Mişkat, S. 27, Tahran: 150-156.
• دوران‍ت‌، وی‍ل‍ی‍ام‌ ج‍ی‍م‍ز، (1356). اختناق هندوستان، چاپ اول، ترجمه ر.نامور، تهران: نشر گام سحر. Duranate, William James, (1356). İhtinak-i Hindustan, Çap-i Evvel, Tercüme-i R. Nâmver, Tahran: Gam-i Seher.
• ‎ سدارنگانی، هرومل، (1345). پارسی‏گویان هند و سند، چاپ اول، تهران: بنیاد فرهنگ‎ ‎ایران. Sedarengani, Heromel, (1345). Parsi Guyan-i Hint ve Sint, Çap-i Evvel, Tahran: Bünyad-i Ferheng-i İran.
• شعبانی، رضا، (1370). نقش ایرانیان در رشد و اعتلای فرهنگی شبه قاره هند، نامه فرهنگ، شماره 3‏، تهران: 43-40. Şebâni, Riza, (1370). “Nakş-i İtaniyan der Rüşt ve İtilay-i Ferhengi Şebhe Karreh-i Hint”, Name-i Ferheng, S. 3, Tahran: 40-43.
• شهریار نقوی، سید حیدر، (1353). تجلیات زبان و فرهنگ ایران و هند و پاکستان، هنر و مردم، شماره 144، تهران: 56-49. Şehriyar Nekevi, Seyid Hayder, (1353). “Tecelliyat-i Zeban ve Ferheng-i İran ve Hint ve Pakistan”, Hüner ve Merdum, S. 144, Tahran: 49-56.
• شیمل، آنه‌ ماری، (‏‏۱۳۸۶). در قلمروی خانان مغول، چاپ اول، ترجمه فرامرز نجد سمیعی، تهران: امیرکبیر. Schimmel, Anne Marie, (2007). Der Kalemro-e Hânân-i Moğol, Çap-i Evvel, Tercüme-i Feramerz Necd Semie, Tahran: Emir Kebir.
• گل محمدی، فریبا، (1379). تاریخ اجمالی هنر هند، کتاب ماه هنر، شماره 22، تهران: 18-14. Gülmuhammedi, Feriba, (1379). “Tarih-i İcmali-e Hüner-i Hint”, Kitab-i Mah-i Hüner, S. 22, Tahran: 14-18.
• فضایلی، حبیب‌الله، (۱۳۶۲). اطلس خط، چاپ دوم، اصفهان: مشعل. Fezaili, Hebibullah, (1983). Atles-i Hat, Çap-i Dovvom, İsfahan: Meşal.
• ورجاوند، پرویز، (1351). سیری در هنر ایران و دیگر سرزمین های اسلامی، هنر و مردم، شماره 117، تهران: 27-17. Vercavend, Perviz, (1351). “Seyr-i der Hüner-i İran ve Diğer Serzeminhay-i İslami”, Hüner ve Merdom, S. 117, Tahran: 17-27.
• هالاید، مادلین و گوتس، هرمان، (1376) .هنر هند و ایرانی؛ هنر هند و اسلامی، چاپ اول، ترجمه یعقوب آژند، تهران: مولی. Halliday, Madeleine ve Goetz, Herman, (1997). Hüner-i Hint ve İrani; Hüner-i Hint ve İslami, Çap-i Evvel, Tercüme-i Yakub Ajend, Tahran: Mola.
• یساولی، جواد، (1360) پیدایش و سیر تحول هنر خط، چاپ دوم، تهران: یساولی Yasavoli, Cevad, (1981). Peydayeş ve Seyr-i Tehevul-i Hüner-i Hat, Tahran: Yasavoli.
• Losty, J. P. (1982). The Art of the Book in India, Michigan: The University of MichigaN.
• Binyon, L.; Wilkinson, J., Gray, B. (1933). Royal Academy of Arts (Great Britain), Minnesota: Dover Publications.
• Babur, Z. (1994). The Babur-nama in English (Memoirs of Babur), Delhi: Low Price Publications.
• Allami, A. (2009). The Ain-i Akbari, vol.1, Piscataway: Gorgias Press.
• Blair, S. (2009). The Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture: Three-volume set, Oxford: Oxford University Press.
• Okada, A. (1992). Indian miniatures of the Mughal court, Michigan: the University of Michigan.
• Robinson, W. (1976). Persian paintings in the India Office Library, New York: Sotheby Parke Bernet.
• Majumdar, R. C. (Ed.). (1984). The History and Culture of the Indian People: Vol. 8. The Mughal Empire, Mumbai: Bharatiya Vidya Bhavan.
• The Metropolitan Museum of Art (2021). www.metmuseum.org adresinden 09.03.2021 tarihinde erişildi.
• Victoria and Albert Museum (2021). www.vam.ac.uk adresinden 09.03.2021 tarihinde erişildi.
• Aga Khan Museum (2021). www.agakhanmuseum.org adresinden 09.03.2021 tarihinde erişildi.
• Christie's (2021). www.christies.com adresinden 09.03.2021 tarihinde erişildi.