NOTES AND DOCUMENTS THE VENETIAN-SELJUK TREATY OF 1220

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 15, 103 - 111, 31.03.2021

Çevirmen: Filiz Akçay

https://doi.org/10.31455/asya.872672

Öz

NOTLAR VE BELGELER 1220 VENEDİK-SELÇUKLU ANLAŞMASI

Öz

Türkiye Selçukluları Devleti Anadolu topraklarına hâkim olduktan sonra ticareti geliştirmek için çeşitli girişimlerde bulunmuşlardır. Bu girişimler arasında Türklerin elinde olmayan ancak ticari açıdan önemli noktalara hâkim olan devletlerle yapılan anlaşmalar yer almaktadır. Bu anlaşmalardan biri olan ve 1220 yılında Alâeddîn Keykubâd ve Venedik Dukalığı arasında yapılan anlaşma önemli bir tarihi belge niteliğindedir. Anlaşma Venedik adına İstanbul Podestası Jacopo Tiepolo tarafından imzalanmıştır. Anlaşmanın hükümleri incelendiği zaman her iki devlet arasındaki ticari ve sosyal münasebetler hakkında bilgi sahibi olmak mümkündür. Anlaşma hükümlerine göre Selçukluların Venediklilere Anadolu’da ticaret yapmaları için bir takım imtiyazlar verdikleri görülmektedir. Bu imtiyazlar Venediklilerin Selçuklu topraklarında yaptıkları ticarette verecekleri vergi oranının düşürülmesinden, sosyal ve adli haklarına kadar pek çok alanı kapsamakta idi ve anlaşma ile Venedikliler ticari rakiplerine karşı üstün duruma gelmişlerdi. Anlaşma şartlarına göre Venedikliler altın, inci gibi değerli madenlerden tam vergi muafiyeti almışlardı. Bunun yanında Venedikliler silahla saldırı ve hırsızlık davaları hariç kendi aralarında çıkan anlaşmazlıklarda Venedikli bir yetkili tarafından yargılanacaklardı. Silahla saldırı ve hırsızlık davaları ise Selçuklu mahkemeleri tarafından görülecekti. Venediklilerin bu anlaşma ile aldıkları imtiyazlar o dönemde diğer İslâm devletlerinin yabancılara verdiği imtiyazlardan fazla idi. Bu dönemde İslâm Devletleri kendi ülkesindeki yabancılar için farklı uygulamalar yürütmekteydiler. Alâeddîn Keykubâd’ın Anadolu topraklarında ticareti canlandırmak için yaptığı bu anlaşma Venedikliler için bir takım mali ve sosyal haklarla sınırlı kalmış tüm bu ayrıcalıklara rağmen Venedikliler Selçuklu topraklarında herhangi bir mülk edinme hakkı elde edememişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Selçukluları Devleti, Alâeddîn Keykubâd, Venedik, Ticaret, İmtiyaz

Kaynakça

• Angold, M. (1975). A Byzantine Government in Exile: Government and Society under the Lascarids of Nicaea. Oxford: Oxford University Press.
• Bertelé, T. (1973). Moneta Veneziana e Moneta Bizantina. Venezia e il Levantefino al Secolo, 15, 3-146.
• Borsari, S. (1966). Studi Sulle Colonie Veneziane in Romania nel XIII Secolo. Napoli: Università di Napoli.
• Brand, C. M. (1968),Byzantium confronts the West. Cambridge: Mass.
• Bryer, A. A. M. (1970). A Byzantine Family: The Gabrades c. 979-c. 1653. University of Birmingham Historical Journal, 12 (2), 164-187.
• Cahen, Claude. (1954). The Encyclopaedia of Islam içinde. fasc. 73-74, 817-818. Leiden and London: Brill.
• Cahen, Claude. (1964). Douanes et commerce dans les ports méditerranéés de l’Égypte médiévale d’aprés le Minhadj d’ Al-Makhzumi’, Journal of the Economic and Social History of the Orient, 7 (1-3), 217-314.
• Cahen, Claude. (1940). La Syrie du Nord á L’époque des Croisades. Paris: Publications de I’Institut français du Proche-Orient.
• Cahen, Claude. (1951). ‘Le Commerce Anatolien au début du xiiiᵉ Siécle’, Mélanges Louis Halphen. 91-101.
• Cahen, Claude. (1968). Pre-Ottoman Turkey. Londra.
• Canal, Martino da. (1973) Les Estoires de Venise. Florence: Olschki.
• Cessi, Roberto. (1950). Deliberazioni del Maggior Consiglio di Venezia. Bologna.
• Chesne, A. Du. (1639-1949). Historiae Francorum Scriptores, Paris.
• Dandolo, A. (1938). Chronica per Extensum. Bologna.
• Dölger, F., Karayannopulos, J. (1968). Bytantinische Urkundenlehre. Münih.
• Duda, H. W. (1959). Die Seltschukengeschichte des Ibn Bibi. Kopenak. Cambridge University Press.
• Erdmann, K. (1961). Das Anatolische Karavansaray des 13 Jahrhunderts. Berlin.
• Fahrner, R. (1957). Alaeddin Keykubad. Robert Boehringer Eine Freundesgabe. Tubingen, 193-231.
• Gerland, E. (1905). Geschichte des Lateinischen Kaiserreiches von Konstantinopel, (1. Cilt). Hamburg: Wissenschaftliche Buchges.
• Golubovich, G. (1906). Biblioteca Bio-bibliografica Della Terra Santa e Dell’oriente Francescan, (2. Cilt). Karaçi.
• Heyd, W. (1923). Histoire du Commerce du Levant. Leipzig.
• Historia Ducum Veneticor (1846). (14. Cilt). ed. H. Simonsfeld. (Yayın yeri yok). MGH.
• İsmâil Gâlîb. (1309/1891-1892). Takvîm-i Meskûkât-ı Selçûkîyye. İstanbul: Mihrân Matbaası.
• Jansky, H. (1950-1955). Selçuklu Sultanlarından I. Alâeddin Keykubad’ın Emniyet Politikası. Zeki Velidi Togan’a Armağan (Symbolae in Honorem Z. V. Togan). İstanbul: Maarif Basımevi. 117-126.
• Lampros, S. P. (1908). ‘Н έλληvɩĸή ὁς ἐᴨίσημos γλωσσa ᴛῶv σouλᴛαvῶv, Nέos ‘Eλληvoμvήμωv, Atina.
• Lazzarini, V. (1903). I titoli dei Dogi di Venezia. Nuovo Archivio Veneto, Nuova Serie, V. 271-311.
• Lloyd, S. & Rice, D. S. (1958). Alanya (Ala’iyya), London: Occasional Publication of the British School of Archaeology in Ankara.
• Marco Polo. (1871). The Book of Ser Marco Polo, (1. Cilt). (Çeviren. Henri Yula). Londra.
• Pegolotti, Francesco Balducci, (1936). La Pratica Della Mercatura. Cambridge: The İntelligencer Printing Co.
• Riley-Smith, J. (1973). Government in Latin Syria and the Commercial Privileges of Foreign Merchants. Relations Between East and West in the Middle Ages. Edinburgh.
• Rice, Tamara Talbot. (1961). The Seljuks in Asia Minor. Londra: T&H.
• Rocca, R. Morozzo Della & Lombardo, A. (1940). Documenti del Commercio Venetiano Nei Sec, (12. 13. Cilt). Turin.
• Rouillard, G. (1930). Les Taxes Maritimes et Commerciales D’aprés les Actes de Patmos et de Lavra. Mélanges Charles Diehl, 1. Paris.
• Schaube, Adolf. (1906). Handelsgeschichte der Romanischen Völker des Mittelmeergebiets Bis Zum Ende der Kreüzzege. Münih und Berlin: Druck und Verlag Von R. Oldenbourg.
• Schlumberger, G. L. F., Chalandon, Blanchet, A. (1943). Sigillographie de L’orient Latin, Paris: Gembloux.
• Stern, S. M. (1964). Fātimid Decrees. Londra: Faber and Faber.
• Tafel, G. F. L. and Thomas, G. M. (1856). Urkunden zur Älteren Handels- und Staatgeschichte der Republik Venedig, (I. Cilt). Viyana: Aus der Kauserlich Königlichen Hof-und Staadsdruckerei.
• Tafel, G. F. L. and Thomas, G. M. (1956-1994). Urkunden zur Älteren Handels- und Staatgeschichte der Republik Venedig, (2. Cilt). Viyana- Amsterdam: Aus der Kauserlich Königlichen Hof-und Staadsdruckerei.
• Tafel, G. F. L. and Thomas, G. M. (1857). Urkunden zur Älteren Handels- und Staatgeschichte der Republik Venedig, (3. Cilt). Amsterdam: Aus der Kauserlich Königlichen Hof-und Staadsdruckerei.
• Thiriet, F. (1959). La Romanie Vénitienne au Môyen Age. Paris.
• Turan, Osman. (1958). Türkiye Selçukluları Hakkında Resmî Vesikalar. Ankara: TTK.
• Turan, Osman. (1955). İslam Ansiklopedisi içinde, 658-659. İstanbul.
• Usimah ibn-Mundiqh. (1964). Kitab al-I’tibâr. (Çeviren. P. K. Hitti). Beyrut.
• Vryonis, Speros. (1969/70). ‘The Byzantine Legacy and Ottoman Forms’, Dumbarton Oaks Papers, 23/24, s. 275.
• Vryonis, Speros. (1971). The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization from the Eleventh Through the Fifteenth Century. Kaliforniya: University of California Press.
• P. Wittek, (1934). Das Fürstentum Mentesche. İstanbul.
• Wolff, Robert Lee. (1952-1953). A New Document from the Period of the Latin Empire of Constantinople: The Oath of the Venetian Podestá. Annuaire De l’Institut de Philologie et D’histoire Orientales et Slaves. XII (=Mélanges Henri Grégoire, IV Bürüksel), 539-573.
• Wolff, Robert Lee. (1962). ‘The Latin Empire of Constantinople’. A History of the Crusades, ed. K. M. Setton, Filedelfiya, 190.