THE MULLAS IN THE LECTERN: A RESEARCH ON THE POLITIZED DISCOURSE OF THE IRANIAN MULLAS

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 16, 235 - 254, 30.06.2021

Yusuf Görgülü

https://doi.org/10.31455/asya.881121

Öz

The purpose of this study is to focus on the discourses of Iranian mullahs, who have taken an active role in creating public opinion in Iran and repeating the political actions of the regime. With this study, Iranian mullahs were watched on Memri TV for a month and 5 contents were included in the study. The critical discourse analysis method has been adopted in the study. The research is limited to the discourses of the mullahs (Mohammed Aboutorabi Fard, Ayatollah Ahmad Alamolhoda, Ayatollah Mohammad Hassan Akhtari, Ayatollah Lotfollah Dezhkam) who are in an active position in Iran and draw attention with their political discourse. With the study, it was concluded that the Iranian mullahs act with the motive of developing the regime's public activity practices and creating an effective political action area and they prefer to use a political language in this direction. Discourses are generally constructed in accordance with pragmatist interests. It has been clearly seen that the discourses put forward by the Iranian mullahs are not generally conciliatory and they prefer confrontational discourse practices. In the acquisitions of sentences, in which discourses are indexed with intense metaphors, Israel is moved to a fragile (weak, questioned, mocked) ground, and sometimes framed as a threat. Another finding obtained during the study is; It is that the continuum dimension of the discursive lines of Iranian religious authorities is not specific to a particular public sphere, but is also visible in various public spheres. The discourses they put forward in various public spaces have been designed in accordance with the realities of the regime. The discourse acquisitions discussed in the study are in accordance with Van Dijk's ideological square strategy.

Anahtar Kelimeler

Memri TV, Critical Discourse Analysis, Iranian Mullahs, Public Discourses, Political Discourses

KÜRSÜDEKİ MOLLALAR:İRANLI MOLLALARIN POLİTİZE SÖYLEMLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu çalışmanın amacı, İran’da kamuoyunun yaratılmasında ve rejimin politik aksiyonlarının yinelenmesinde etkin bir rolü üstlenen İranlı mollaların söylemleri üzerinde durmaktır. Bu çalışma ile İranlı mollalar Memri Tv üzerinden bir ay boyunca izlenmiş ve 5 içerik çalışmaya dâhil edilmiştir. Çalışmada eleştirel söylem analizi yöntemi benimsenmiştir. Araştırma İran’da etkin bir konumda bulunan ve politik söylemleri ile dikkat çeken mollaların (Mohammed Aboutorabi Fard, Ayatollah Ahmad Alamolhoda, Ayatollah Mohammad Hassan Akhtari, Ayatollah Lotfollah Dezhkam) söylemleri ile sınırlandırılmıştır. Çalışma ile İranlı mollaların rejimin kamusal etkinlik pratiklerini geliştirme ve etkin bir politik aksiyon alanı yaratma güdüsü ile hareket ettikleri ve bu doğrultuda bir siyasal dil kullanmayı yeğledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Söylemler genellikle pragmatist çıkarlar doğrultusunda kurgulanmıştır. İranlı mollaların ortaya koydukları söylemlerin genel olarak uzlaşmacı bir nitelikte olmadığı, çatışmacı nitelikte söylem pratiklerini yeğledikleri açıkça görülmüştür. Söylemlerin yoğun metaforlarla dizinleştirildiği cümle edinimlerinde İsrail kırılgan (güçsüz, mevcudiyeti sorgulanan, alay konusu olan) bir zemine taşınmış, kimi zaman ise tehdit unsuru olarak çerçevelenmiştir. Çalışma esnasında elde edilen diğer bir bulgu ise; İranlı dini yetkililerin söylemsel çizgilerinin süreklilik boyutunun belirli bir kamusal alana özgü olmadığı, çeşitli kamusal alanlarda da görünür olduklarıdır. Çeşitli kamusal alanlarda ortaya koydukları söylemler, rejimin gerçekliklerine uygun olarak dizayn edilmiştir. Çalışmada ele alınan söylem edinimleri Van Dijk’ın ideolojik kare stratejisine uygunluk sergilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Memri TV, Eleştirel Söylem Analizi, İranlı Mollalar, Kamusal söylemler, Politik Söylemler

Kaynakça

• Amaglobeli, G. (2017). Types of Political Discourses and Their Classification. Journal of Education in Black Sea Region, 3(1), 18-24 https://jebs.ibsu.edu.ge/jms/index.php/jebs/article/view/117 adresinden 11.11.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Aydın Düzgi̇t, S. (2011). Avrupa Birliği-Türkiye İlişkilerine Postyapısalcı Yaklaşım: Almanya Örneğinde Dış Politika ve Söylem Analizi. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 8(29), 49-70.
• Ayteki̇n, M. (2018). Sinemada Söylem ve İdeoloji: Samira Makhmalbaf Filmleri Üzerine Bir İnceleme - Discourse and Ideology in Cinema: A Review on the Films of Samira Makhmalbaf. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 1(1), 59-76.
• Bedük, N. (2009). Gelenek, İktidar İlişkileri ve Toplumsal Cinsiyet Temsillerinde Melezleşme: Türk TV Dizileri Üzerine Bir Söylem Analizi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Berrin Yanıkaya), İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Berg, L, B. ve Lune, H. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (Çeviri Editörü: Hasan Aydın). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Bilir, H. (2009). Terör, Medya ve Devlet. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Billig, M. (2003). Critical Discourse Analysis Theory and Interdisciplinarity. (Ed. Ruth Wodak & Gilbert Weiss.). Critical Discourse Analysis and the Rhetoric of Critique 2 İçinde (s. 35-46). Palgrave Macmillan.
• Çakır, A. (2020). Söylem Analizi Ne Demek İstiyorsun? Konya: Palet Yayınları.
• Çakmak, F. ve Bilişli, Y. (2019). İdeoloji, Söylem ve İletişim Çalışmalarında Ruth Wodak. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 99-124.
• Çelebi̇, V. (2013). Michel Foucault’da Bilgi, İktidar ve Özne İlişkisi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 512-23.
• Devran, Y. (2018). Çatışmacı Liderlik: 1 Kasım 2015 Seçimlerinde Siyasi Parti Liderlerinin Söylemleri. İNİF E-Dergi, 3(1), 5-22.
• Ercan, G. ve Danış, P. (2019). Söylem, Söylem Çözümlemesi ve Eleştirel Söylem Çözümlemesi: Tanımları ve Kapsamları. Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6(2), 527-552.
• Fairclough, N. (1995). Critical Discourse Analysis: The Critical Study of Language. Essex, England: Longman Group.
• Fairclough, N. ve Wodak, R. (1997). Critical Discourse Analysis. (Ed. T. A. Van Dijk). Discourse as Social Interaction: Discourse Studies (2): (A Multidisciplinary Introduction) İçinde (s. 258-284). London: Sage.
• Foucault, M. (1980). Power/Knowledge: Selected Interviews and Other Writings, 1972-1977, (Ed. C. Gordon). New York: Pantheon Books.
• Fowler, R. (1985). Power. (Ed. Van Dijk). Handbook of Discourse Analysis. New York: Academic Press.
• Görgülü, Y. (2020). İran Ulusal Basınında İsrail Çerçevesinde Filistin ve Kudüs: Kayhan Örneği. Asya Studies, 4(14), 135-160.
• Güneş, D., C. (2013). Michel Foucault’da Söylem ve İktidar. Kaygı-Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 0(21), 55-69.
• Ives, P. (2011). Gramsci’de Dil ve Hegemonya, (Çeviren: Ekrem Ekici). İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• Kalaycı, R. (2019). İran Dış Politikasında Söylem ile Eylem Uyumsuzluğu: Çeçenistan ve Dağlık Karabağ Örnekleri. İran Çalışmaları Dergisi, 3(1), 13-40.
• Kang, J. (2015). Walter Benjamin ve Medya, (Çeviren: Deniz Gedizlioğlu). İstanbul: KAFKA, Epilson Yayıncılık Hizmetleri.
• Kantar, G. (2016). Türk Siyasetinde Politik Dil Kullanımı, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Gül Batuş), İstanbul: Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Khawaldeh, K. S. ve Hatab, A. W. (2018). King Abdullah II Anti-Terrorism Ideology: A Critical Discourse Analysis Perspective. Macrothink Instıtute, The International Journal of Linguistics. 10(6), 97-115.
• Lombardi, D. (2018). Critical Discourse Analysis of Online News Headliness: A Case of the Stineman Douglas High School Shooting, Malmö University, Faculty of Culture and Society. http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:1483958/FULLTEXT01.pdf adresinden 02.02.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Mattelart, A. ve Mattelart, M. (2017). İletişim Kuramları Tarihi, (Çeviren: Merih Zıllıoğlu). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mora, N. (2018). Medya, Toplum ve Haber Kaynağı Olarak Sembolik Seçkinler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-25.
• Özer, Ö. (2015). İletişim Araştırmalarında Yöntemler Uygulama ve Örneklerle. (Ed. Yıldırım, B.). Teun Adrian Van Dijk Örneğinde Eleştirel Söylem Çözümlemesi 6 İçinde (s. 197-286). Konya: Sebat Ofset Matbaacılık.
• Özer, P. N. (2019). İdeoloji, İktidar, Medya, Söylem. Ankara: Çizgi Kitabevi.
• Rigiderakhshan, M. ve Özkan, H. (2021). İran’da Medya ve Siyaset, Konya: Çizgi Kitapevi Yayınları.
• Saygılı, R. (2012). Siyasi Parti Liderlerinin Mitinglerde Rakipleri Hakkında Kullandıkları Söylemlerin Liderlerin İmajlarına Olası Etkileri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Orhan Gökçe), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sayın, H. ve Çırakoğlu, A. (2019). İran’da Siyasal Ekoller Üzerine Bir Değerlendirme. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 6(1), 85-112.
• Sezer, T. (2011). Söylem Analizi: PKK Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (Danışman: Doç. Dr. Ertan Beşe), Ankara: Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü.
• Shahvar, S. (2020). İran’s Global Reach: The Islamic Republic of Iran’s Policy, Involvement, and Activity in Africa. Digest of Mıddle East Studies, 29(2), 53-75.
• Smith, P. ve Riley, A. (2016). Kültürel Kurama Giriş, (Çeviren: Selime Güzelsarı ve İbrahim Gündoğdu). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Şen, Y. (2015). Adalet ve Kalkınma Partisinin Milliyetçilik Söylemi: Bir Siyasal Söylem Çözümlemesi. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 11(44) , 157-180.
• Talay, Ö. Ö. (2005). Michel Foucault’da Dilin Fonksiyonu, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yard. Doç. Dr. Milay Köktürk), Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tiryaki, F. ve Balkan, S. (2014). İran Mitolojisinin İslam Devrimindeki Rolü & Humeyni ve Şah’ın Söylemlerinin Analizi. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 1(2), 85-113.
• Turner, G. (2016). İngiliz Kültürel Çalışmaları, (Çevirenler: Deniz Özçetin ve Burak Özçetin). Ankara: Heretik Yayınları.
• Van Dijk, T. (1998). Ideology, A Multidisciplinary Approach. London: Sage Publications.
• Van Dijk, T. (2005). A New Agenda in (Critical) Discourse Analysis. Theory, Methodology and Interdisciplinarity, (Edited by Ruth Wodak & Paul Chilton). Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
• Van Dijk, T. (2006). Discourse and Manipulation, 17(2), London: SAGE Publications, 359-383. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0957926506060250 adresinden 02.02.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Van Dijk, T. (2008). Discourse and Power. New York: Palgrave Macmillan.
• Van Dijk, T. (2019). İdeoloji Multidisipliner Bir Yaklaşım, (Çeviren: Ayşe Demir). Ankara: Hece Yayınları.
• Weiss, G. ve Wodak, R. (2003). Critical Discourse Analysis, Theory and Interdisciplinarity. (Edited by: Gilbert Weiss & Ruth Wodak). New York: Pelgrave Macmillan.
• Wodak, R. ve Richardson, E. J. (2013). Analysing Fascist Discourse European Fascism in Talk and Text. (Ed. Ruth Wodak & John E. Richardson). Routledge Critical Studies in Discourse 5. Routledge.
• Yeşiltaş, M. (2014). İran’ın Nükleer Söylem Siyasetini Anlamak: Eleştirel Bir Değerlendirme. Akademik Ortadoğu Dergisi, 8(2), 41-72.
• Alef.ir (2020). آمریکا و فروپاشی از درون https://www.alef.ir/news/3981203139.html adresinden 10.09.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Amerikanınsesi.org (2014). Təbriz Hizbullahının Başçısı: Əhmədinejadı Hakimiyyətdə İstəyirik. https://www.amerikaninsesi.org/a/tabriz-hizbullah/2575627html adresinden 02.02.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Aryan, H. (2008). Iran's Basij Force -- The Mainstay Of Domestic Security. RadioFreeEuropeRadioLiberty:https://www.rferl.org/a/Irans_Basij_Force_Mainstay_Of_Domestic_Security/1357081.html adresinden 07.03.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Beeri, Tal (2020). https://israel-alma.org/2020/12/17/the-civilian-establishment-of-the-iranian-led-shiite-axis-in-southern-syria/ (Alma Center, İsrail) adresinden 01.01.2021 tarihinde erişilmiştir.
• dailymail.co.uk (2020). Iranian Politicians Chant 'Death to America' to 'Show Respect' for George Floyd Protests in the US, https://www.dailymail.co.uk/news/article-8398573/Iranian-politicians-chant-death-America-respect-George-Floyd-protests-US.html adresinden 12.01.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Die Welt (2019). جانشین فرمانده سپاه در پی سرنگونی پهپاد ایران اسرائیل را تهدید کرد, https://www.dw.com/fa-ir/جانشین-فرمانده-سپاه-در-پی-سرنگونی-پهپاد-ایران-اسرائیل-را-تهدید- کرد/a-42529204 adresinden 01.01.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Duheaume, T. (2018). What if Mesbah-Yazdi Succeeds Khamenei as Iran’s Supreme Leader. https://english.alarabiya.net/features/2018/07/31/ANALYSIS-What-if-Mesbah-Yazdi-succeeds-Khamenei-as-Iran-s-Supreme-Leader adresinden 01.09.2020 tarihinde erişilmiştir.
• İrdiplomacy. ir (2020). http://irdiplomacy.ir/fa/news/1994916/رهبر-انقلاب-امارات-متحده-عربی-به-دنیای-اسلام-خیانت-کرد adresinden 20.10.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Khalaji, Mehdi. (2009). İslam vs. İran’s “Islamıc Republic” https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/islam-vs-irans-islamic-republic adresinden 01.11.2020 adresinden tarihinde erişilmiştir.
• Mansharof, Yossi. (2014). Iran-Based The World Assembly of Ahl-al-Bayt (subordinate to Khamenei's Office) Opens Shiite Women Center in German. Resmi Twitter Hesabı: https://twitter.com/yossi_mansharof/status/548096369882198017 adresinden 11.11.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Mashreghnews (2020). «مرگ بر آمریکا» یعنی مرگ بر ترامپ و جان بولتون و پمپئو/ توصیه میکنم به اروپاییها اعتماد نکنید/ راهپیمایی 22 بهمن را مظهر اختلافات قرار ندهید https://www.mashreghnews.ir/news/935566/مرگ-بر-آمریکا-یعنی-مرگ-بر-ترامپ-و-جان-بولتون-و-پمپئو-توصیه adresinden 14.11.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Mavrelli, K. (2019). An Examination of the Role of the Clergy and Religious Opposition in the Iranian Revolution of January 1979, Which Overthrew the Pahlavi Monarchy. https://www.researchgate.net/publication/340478556_An_examination_of_the_role_of_the_clergy_and_religious_opposition_in_the_Iranian_Revolution_of_January_1979_which_overthrew_the_Pahlavi_monarchy adresinden 04.02.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Mehrnews (2020). حجتالاسلام «سیدنصیر حسینی» امام جمعه یاسوج شد https://www.mehrnews.com/news/4826483حجت-الاسلام-سیدنصیر-حسینی-امام-جمعه-یاسوج-شد adresinden 21.01.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Memri,.org. (2020). Tehran Friday Sermon By Mohammad-Hassan Aboutorabi Fard: It Does Not Matter Who Forms The U.S. Government; The Region's Future Has No Room For Israel, Mercenary Rulers. https://www.memri.org/tv/former-iranian-majles-official-fard-does-not-matter-who-leads-america-diplomacy-power adresinden 29.01.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Memri. org. (2020). Iranian Ayatollah Mohammad Hassan Akhtari: UAE-Israel Deal is An Attempt to Save Israel From Its Inevitable End and to Save Trump's Reelection Campaign. https://www.memri.org/tv/iran-ayatollah-mohammad-hassan-akhtari-uae-israel-deal-attempt-save-israel-trump-reelection-zionist-entity-existence-region-threat adresinden 11.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Memri.org (2020). Friday Sermon By Iranian Preacher Nassir Hosseini: Trump Lost The Elections Because He Had Applied Too Much Pressure On Iran. https://www.memri.org/tv/iranian-preacher-hosseini-trump-lost-elections-applied-too-much-pressure-iran adresinden 22.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Memri.org. (2020). Mashhad Friday Sermon by Ayatollah Ahmad Alamolhoda: The PMU, Hizbullah, Ansar Allah, Hamas, Islamic Jihad, Are All Iran; We Can Destroy Israel in Half a Day. https://www.memri.org/tv/mashhad-friday-sermon-ayatollah-alamolhoda-iran-resistance-region-yemen-hizbullah-lebanon-others adresinden 26.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Memri.org. (2020). Shiraz Friday Sermon By Ayatollah Lotfollah Dezhkam: Even The Americans Themselves Are Chanting 'Death to America!'; The Sound of America's Collapse is Being Heard Everywhere. https://www.memri.org/tv/shiraz-friday-sermon-ayatollah-dezhkam-americans-themselves-chanting-death-to-america-collapse adresinden 07.09.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Old.interpress.az. (2015). İran mətbuatında Türklərə Qarşı Provakasiya. https://old.interpress.az/10946-ran-mtbuatnda-trklr-qar-provakasiya-foto.html#.YB_NMXQzbIU adresinden 14.11.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Radiofarda (2017). احمد خاتمی: هزینه حمله آمریکا به ایران شامل اسرائیل هم خواهد شد https://www.radiofarda.com/a/iran_ahmad_khatami_us_negotiation_israel/29446971.html adresinden 02.10.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Reuters (2019). Israel Will be Destroyed in Half an Hour if America Attacks Iran: Senior Iranian MP, https://www.reuters.com/article/us-mideast-iran-israel-idUSKCN1TW2MO adresinden 10.01.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Reuters (2020). Iranian Commander Says Tehran's Approach to UAE Will Change After Israel Deal. https://www.reuters.com/article/us-israel-emirates-iran-idUSKCN25C0BV adresinden 10.10.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Samii, B. (2005). Iran: Will The New President Have A Big Tent? https://www.rferl.org/a/1059714.htm adresinden 20.01.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Shiraze.ir (2016). آیت الله «لطف الله دژکام» را بیشتر بشناسیم http://shiraze.ir/fa/news/121859/آیت-الله-لطف-الله-دژکام-را-بیشتر-بشناسیم adresinden 04.03.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Tasnimnews (1399). حزبالله لبنان: آیت الله مصباح یزدی عمر خود را صرف خدمت به اسلام و مجاهدین سراسر جهان کرد, https://www.tasnimnews.com/fa/news/1399/10/13/2423310/ حزب-الله-لبنان-آیت-الله-مصباح-یزدی-عمر-خود-را-صرف-خدمت-به-اسلام-و-مجاهدین-سراسر-جهان-کرد adresinden 01.10.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Thaler, E, D.; Nader, A. vd. (2010). Mullahs, Guards, and Bonyads: An Exploration of Iranian Leadership Dynamics, Rand Corporation. https://www.rand.org/pubs/monographs/MG878.html adresinden 01.11.2020 tarihinde erişilmiştir.
• Zimmt, R. (2021). The Rise and Fall of the ‘Crocodile Ayatollah. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/iransource/the-rise-and-fall-of-the-crocodile-ayatollah/ adresinden 05.01.2021 tarihinde erişilmiştir.
• http://kayhan.ir/ar/news/112877/القائد-الكفاح-ضد-الكيان-الصهيوني-اللقيط-واجب-على-مسلمي-العالم adresinden 20.01.2021tarihinde erişilmiştir.
• http://kayhan.ir/ar/news/121997/القائد-الخامنئي-الانحدار-السياسي-والأخلاقي-للنظام-الأميركي-بات-جلياً adresinden 12.12.2020 tarihinde erişilmiştir.
• http://kayhan.ir/ar/news/124650/رئيس-السلطة-القضائية-لن-نتوقف-عن-ملاحقة-ترامب-ان-كان-رئيسا-ام-ل adresinden 21.01.2021 tarihinde erişilmiştir.
• http://shiraze.ir/fa/news/121859/آیت-الله-لطف-الله-دژکام-را-بیشتر-بشناسیم adresinden 20.01.2020 tarihinde erişilmiştir.
• https://www.tasnimnews.com/fa/news/1399/05/27/2329060/چرا-امارات-عادی-سازی-رسمی-روابط-با-رژیم-اسرائیل-را-آغاز-کرد-2-زیرساخت-هایی-که-پنهانی-ایجاد-شد adresinden 10.10.2021 tarihinde erişilmiştir.