INFORMAL EMPLOYMENT STATUS IN WOMEN IN COVID-19 PANDEMIC

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 18, 359 - 372, 31.12.2021

Miraç Yalçın

https://doi.org/10.31455/asya.944398

Öz

The concept of unofficial economy, informal economy and the same meaning subterranean economy means that there is no official record of an economic activity even if there is actually an economic activity. The concept of informal employment, which can be explained as being in working life without complying with official regulations, is the equivalent of informal economy in business life. The aim of the study is to examine the rates of informal employment between 2014 and 2020 and to determine the state of informal employment among women in the COVID-19 pandemic. In the study, the concept of informal employment has been discussed, and information is given about its reasons and types. In addition, tables covering the years between 2014 and 2020 were created using the data of the Turkish Statistical Institute (TUIK), "Labor force status of those who are not registered with any social security institution due to their main job, by years and gender". The analyzed data consists of the number of unregistered employment of women in the agricultural and non-agricultural sectors. While the rate of informality among women was 42.2% in 2019 in Turkey, it decreased to 37.1% in 2020. While this rate was 95.7% in 2019 in the agricultural sector, it decreased to 94.3% in 2020, and it was observed that it decreased from 24.2% to 20.3% in the non-agricultural sector. In the period from March 2020 covering the COVID-19 pandemic to November 2020, when the latest data are available, it was concluded that there was a decrease in the rate of informal employment in women. The reason for this decrease was seen as the inability of unregistered employment workers who do not have the legal right to benefit from the aid provided by the state within the scope of the pandemic.

Anahtar Kelimeler

Informal employment, Informal Forms Of Employment, Women, Informality in Women, COVID-19 Pandemic

COVİD-19 PANDEMİSİNDE KADINLARDA KAYIT DIŞI İSTİHDAM DURUMU

Öz

Gayri resmi ekonomi, informel ekonomi ve aynı anlama gelen kayıt dışı ekonomi kavramı, gerçekte bir ekonomik faaliyet var olsa da, bu faaliyet ile ilgili resmi olarak herhangi bir kaydın olmaması durumu anlamına gelmektedir. Resmi düzenlenmelere uyulmaksızın çalışma hayatında var olmak olarak açıklanabilen kayıt dışı istihdam kavramı ise kayıt dışı ekonominin iş hayatında karşılığıdır. Çalışmanın amacı 2014-2020 yılları arasında kadın kayıt dışı çalışma oranlarını incelemek ve COVID-19 pandemisinde kadınlarda kayıt dışı istihdam durumunun ne halde olduğunu tespit etmektir. Çalışmada kayıt dışı istihdam kavramı ele alınmış, nedenleri, çeşitleri hakkında bilgiler verilmiştir. Ayrıca Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), “Esas işlerinden dolayı herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmayanların yıllar ve cinsiyete göre işgücü durumu” verisi kullanılarak 2014 ila 2020 yılları arasını kapsayan tablolar oluşturulmuştur. Analiz edilen veriler, tarım ve tarım dışı sektörlerde kadınların kayıt dışı istihdam sayılarından oluşmaktadır. Ayrıca kadınların kayıt dışı istihdamda bulunma şekillerine de yer verilmiştir. Türkiye’de 2019 yılında kadınlarda kayıt dışılık oranı %42,2 iken 2020 yılında %37,1’e düşmüştür. Tarım sektöründe bu oran 2019 yılında %95,7 iken 2020 yılında %94,3’e düşmüş, tarım dışı sektörde ise %24,2’den %20,3’e düştüğü görülmüştür. COVID-19 pandemisini kapsayan 2020 yılı Mart ayından son verinin ulaşılabildiği 2020 Kasım ayına kadar ki süreçte kadınlarda kayıt dışı istihdam durumunda azalma olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu azalmanın nedeni ise pandemi kapsamında devletçe yapılan yardımlardan yasal hakkı var olmayan kayıt dışı istihdam çalışanlarının yararlanamaması olarak görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kayıt Dışı istihdam, Kayıt Dışı İstihdam Şekilleri, Kadın, Kadınlarda Kayıt Dışılık, COVID-19 Pandemisi

Kaynakça

• Çalışma Genel Müdürlüğü (2021). Çalışma Genel Müdürlüğü E- Bülteni. Ankara: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. https://www.csgb.gov.tr/media/67169/subat_bulten.pdf adresinden 25.04.2021 tarihinde erişildi.
• Akyıldız, Ş. (2020). Covid-19 İşgücü Piyasasını Nasıl Etkiledi? Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, 0(29), 1-12.
• Algan, N. (2004). Türkiye Kayıt Dışı Sektör: Boyutları, Etkileri, ve Kayıt dışı Sektörü Küçültme Konusunda Öneriler. İşveren Dergisi, 42(11), 28-30.
• Alper, Y. (2009). Kayıt Dışı İstihdam ve Sosyal Güvenlik Reformunun Başarısı. Sosyal Güvenlik Dergisi, 0(2), 21-32.
• Aydemir, Ş. (1994). Türkiye’de Kayıtdışı Ekonomi. İstanbul: Acar Yayınevi.
• Azaklı, S. B. (2009). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdam ve Ekonomik Boyutu, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Birol Mercan), Karaman: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Balcı, Y. ve Çetin, G. (2019). Covid-19 Pandemi Sürecinin Türkiye’de İstihdama Etkileri ve Kamu Açısından Alınması Gereken Tedbirler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37(Özel Ek- Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı), 40-58.
• Başol, O. ve Yalçın, E. C. (2020). İstanbul’da Kayıt Dışı İstihdamin Sosyo-Demografik Belirleyicileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(4), 173-190.
• Beken, N. (2020). Covid-19 Pandemi Sürecinde Kadın İstihdamı: Türkiye Örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0(Ek Sayı), 47-74.
• Çelik, R.; Keskin, A. ve Keskin, A. (2021). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, İşsizlik ve Enflasyonun Kayıt Dışı İstihdam Üzerindeki Etkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Journal of Social Policy Conferences, 0(80), 451-474.
• Daştan, H. ve Mola, H. (2020). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdama Etki Eden Mikro Faktörlerin Analizi: Bölgelerarası Bir Karşılaştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(3), 789-808.
• Demirtaş, S. ve Erol, H. (2020). Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerde (KOBİ) Kayıt Dışı İstihdam Sorunu: Aydın İli Örneği. Sosyal Güvenlik Dergisi, 10(2), 431-454.
• Dülger, A. (2019). Sosyal Güvenlik Hukukunda Uygulanan İdari Para Cezalarının Gelişimi ve Kayıtdışı İstihdam Üzerindeki Etkilerinin Analizi: Kayıtdışı İstihdamı Önlemeye Yönelik Öneriler, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Burhan Bahçe), Kütahya: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erikli, S. (2018). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdam İçerisinde Kadınlar: Kayıt Dışı İstihdam İle Kadın (Çalışan) Yoksulluğu Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Ulusal Çalıştay Bildirisi. 1-26. http://www.isdunyasikayitsizkalmiyor.com/wpcontent/uploads/2021/04Ars_Gor_Suheyla_Erikli_Ulusal_Calistay_Bildirisi.pdf adresinden 21.04.2021 tarihinde erişildi.
• Evid-Sen (Ev İşçileri Dayanışma Vakfı) (2020). Covid-19 Raporu Peki Ya En Alttakiler?. İstanbul: Evid-Sen.
• Fidan, H. ve Genç, S. (2013). Kayıt Dışı İstihdam ve Kayıt Dışı İstihdama Etki Eden Mikro Faktörlerin Analizi: Türkiye Özel Sektör Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 137-150.
• Ilgın, Y. (1999). Kayıtdışı Ekonomi ve Türkiye'deki Boyutları, (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi), Ankara. Devlet Planlama Teşkilatı.
• İzci, Ş. (2014). Türkiye’de Sosyal Güvenlik Reformu Çerçevesinde Kayıt Dışı İstihdam, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Özay Özpençe), Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kalaycı, C. ve Kalan, E. (2017). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Politikalarının Analizi Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi. 1(1), 17-34.
• Kamalıoğlu Çoruhlu, N. (2014). Kayıtdışı İstihdam ve Türkiye'de Uygulanan Mücadele Politikalarının Değerlendirilmesi, (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Pelin Varol İyidoğan). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kara, E. (2020). COVID-19 Pandemisi ve Türkiye’de Kayıt Dışı Çalışanlar. Turkish Studies, 15(6), 603-619.
• Karaarslan, E. (2010). Kayıtdışı İstihdam ve Neden Olduğu Mali Kayıpların Bütçe Üzerindeki Etkileri. Ankara: Mali Hizmetler Derneği Yayınları.
• Kavas, B. N ve Develi, A. (2020). Çalışma Yaşamındaki Sorunlar Bağlamında Covid-19 Pandemisinin Kadın Sağlık Çalışanları Üzerindeki Etkisi. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 84-112.
• Koca, G.; Eğilmez, Ö. ve Güler, S. (2021). Kayıt Dışı İstihdama Neden Olan Faktörlerin DEMATEL Tabanlı Analitik Ağ Süreci Yönetimi İle Değerlendirilmesi. Sosyoekonomi Dergisi, 29(48), 249-270.
• Mahiroğulları, A. (2017). Türkiye’de Kayıtdışı İstihdam ve Önlemeye Yönelik Stratejiler. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 547-565.
• Öçal, M. ve Şenel, D. (2021). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdamın Bölgesel Analizi. Çalışma ve Toplum Dergisi, 0(2), 1201-1232.
• Oktar, K. (2004). Kayıt Dışı İstihdam ve Sosyal Güvenlik. Türkiye Borsalar Birliği Dergisi, 0(53), 266-270.
• Özcan, Z. (2011). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdam. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Orhan Sezgin), İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özsoylu, A. F. (1994). Kayıtdışı Ekonomiden Kim Kazanıyor, Kim Kaybediyor?. Ekonomik Forum Dergisi, TOBB 0(2), 14-17.
• Öztürk, S. ve Başar, D. (2018). Türkiye’de Kadınların İşgücü Piyasasına Yönelik Tercihleri: Kayıt Dışı Sektör Özelinde Bir Analiz. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 8(2), 41-58.
• Şenel, D. ve Kumaş, H. (2019). Kendi Hesabına Çalışanların Kayıt Dışı İstihdama Bakış Açısı. Sosyal Güvenlik Dergisi, 9(2), 361-388.
• SGK. Kayıt Dışı İstihdam Kavramı. http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/calisan/kayitdisi_istihdam/kayitdisi_istihdam_oranlari/kayitdisi_istihdam_orani adresinden 25.04. 2021 tarihinde erişildi.
• TOBB, (1994). Sosyal Güvenlik Özel İhtisas Komisyonu Raporu, (2. Baskı). Ankara: TOBB Yayınları.
• TÜİK, (2021). İşgücü İstatistikleri Haber Bülteni. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Kasim-2020-37480 adresinden 25.04.2021 tarihinde erişildi.
• Uçar, C.; Cengiz, D.D.; Doğan Kaya, E.; Coşkun Caymaz, F. ve Tarlan K. V. (2020). Öznenin Sesi: Pandemi Döneminde Göçmen Kadın Emeği. Gaziantep: Kırkayak Kültür Yayınları.
• Ülgen, S. ve Öztürk, U. (2007). Kayıtdışı Ekonomi, Türkiye Serüveni. İstanbul: Deloitte CEO Serisi.
• Yaraşır, S. (2013). Vergi Afları ve Türkiye’deki Vergi Aflarının Değerlendirilmesi. Vergi Dünyası Dergisi, 0(379), 175-187.
• Yıldırım, O. (2019). Türkiye’de Kayıtdışı İstihdamın Belirleyicileri: Teori ve Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Sinem Eyüboğlu), Trabzon: Avrasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.