EVALUATION OF THE SOCIAL, POLITICAL AND SECURITY STATUS OF LIBYA AFTER THE ARAB SPRING

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 18, 219 - 226, 31.12.2021

Hasan Acar Hakan Acar

https://doi.org/10.31455/asya.993921

Öz

Contrary to the developing technology and globalization in the world, it is a situation that is expected to be foreign to concepts such as republic, democracy and human rights in the Arab geography for centuries. In this context, it is necessary to express why the situation after the revolution that emerged in Libya within the scope of the Arab Spring was severe. The popular uprisings that started in Tunisia and grew rapidly spread to countries such as Egypt, Libya, Syria, Bahrain, Jordan and Yemen after Tunisia. This uprising was first limited to Tunisia and started to be known as the "Jasmine Revolution". As a result of the security problems in the Arab geography affecting each other in a short time and reaching other Arab countries, this situation has been described as the "Arab Spring". The Arab Spring has developed in a different dimension in Libya, and Libya is one of the countries where the impact of the Arab Spring is felt most heavily. With the violations of human rights and international intervention, Muammar Gaddafi's departure from the administration has dragged the country into a dual structure. This dual structure brought about an ongoing internal conflict between Haftar and the Government of National Consensus. This situation has led the country to an impasse in terms of political, social and security. In this article, an evaluation in terms of political, social and security before and after the revolution has been made in Libya and it has been focused on how the country can overcome this crisis. In addition, the background of the process in Libya and the situation of Libya after the revolution and Libya before the revolution were analyzed in terms of social, political and security dimensions and in general terms.

Anahtar Kelimeler

International Politics, Eastern Mediterranean, The Arab Spring, Libya, Gaddafi

ARAP BAHARI SONRASINDA LİBYA’NIN SOSYAL, SİYASİ VE GÜVENLİK DURUMUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Dünyada gelişen teknolojinin ve küreselleşmenin aksine yüz yıllardır Arap coğrafyasında cumhuriyet, demokrasi, insan hakları gibi kavramlara karşı yabancı kalınması beklenen bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda Arap Baharı kapsamında Libya’da ortaya çıkan devrimden sonraki durumun neden şiddetli geçtiğini ifade etmek gerekir. Tunus’ta başlayan ve hızlı bir şekilde büyüyen halk ayaklanmaları, Tunus’tan sonra Mısır, Libya, Suriye, Bahreyn, Ürdün ve Yemen gibi ülkelere sıçramıştır. Bu ayaklanma, ilk olarak Tunus ile sınırlı kalmış ve “Yasemin Devrimi” olarak anılmaya başlanmıştır. Arap coğrafyasında yaşanan güvenlik sorunlarının kısa sürede birbirini etkilemesi ve diğer Arap ülkelerine ulaşması sonucunda bu durum “Arap Baharı” olarak ifade edilmiştir. Arap Baharı Libya’da farklı bir boyutta gelişmiş ve Libya Arap Baharı’nın etkisi belki de en ağır şekilde hissedilen ülkelerin başında gelmektedir. İnsan haklarının ihlalleri ve uluslararası müdahale ile birlikte Muammer Kaddafi’nin yönetimden ayrılması ülkeyi ikili bir yapıya sürüklemiştir. Bu ikili yapı başta Hafter ve Ulusal Mutabakat Hükümeti arasında gerçekleşen ve hâlâ devam eden bir iç çatışmayı beraberinde getirmiştir. Bu durum ülkeyi siyasi, sosyal ve güvenlik bağlamında bir çıkmaza götürmüştür. Bu makalede, Libya’da devrim öncesi ve sonrası siyasi, sosyal ve güvenlik anlamda bir değerlendirme yapılmış ve ülkenin içine girdiği bu krizden nasıl çıkabileceği üzerinde durulmuştur. Bununla birlikte, Libya’da yaşanan sürecin perde arkası ve devrimden sonraki Libya ile devrimden önceki Libya’nın durumu sosyal, siyasal ve güvenlik boyutları ve genel hatlarla analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Siyaset, Doğu Akdeniz, Arap Baharı, Libya, Kaddafi

Kaynakça

• Acar, H. ve Bulut, S. (2020). Uluslararası Politik Düzenin Sorgulanması ve Koronalizasyon (Covid-19). (Editor: F. Köksoy). Küresel Politikalar ve Bölgesel Dönüşümler İçinde (s. 379-399). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aktüel Bilgiler (2020). Muammer Kaddafi Kimdir? Eserleri ve Hayatı. https://www.aktuelbilgiler.com/muammer-kaddafi-kimdir/ adresinden 11.05.2020 tarihinde erişildi.
• Allouche, Y. (2017). Six Years After the Arab Spring: Where is Libya Now?. https://www.middleeastmonitor.com/20170215-6-years-after-the-arab-spring-where-is-libya now/ adresinden 01.07.2020 tarihinde erişildi.
• Anderson, J. L. (2015). The Unravelling: In a Failing State, an Anti-Islamist General Mounts a Divisive Campaign. The New Yorker, February 2015. https://www.newyorker.com/magazine/2015/02/23/unravelling adresinden 31.05.2020 tarihine erişildi.
• Aydemir, H. (2019). Libya’nın İstikrarın Sağlanmasında Ekonomik Kalkınmanın Rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Yelda Hatice Ongun), Ankara: Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Caner, H. ve Şengül, B. (2018). Devrimler, Kaos ve İstikrar Arayışları İçinde Libya: Tarihsel ve Yapısal Bir Analiz. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları, 0(6), 45-70.
• Canlı, E. (2020). Libya Ordusuna Ait Bir SİHA, BAE'nin Temin Ettiği Rus Yapımı Pantsir Hava Savunma Sistemini İmha Etti. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/libya-ordusuna-ait-bir-siha-baenin-temin-ettigi-rus-yapimi-pantsir-hava-savunma-sistemini-imhaetti/1843471 adresinden 21.05.2020 tarihinde erişildi.
• Ceviz, N. (2011). Libya Tarihine Kısa Bir Bakış. Ortadoğu Analiz, 3(27), 80-90.
• Çetin, Ç. (2020). Libya’dan Yeni Müjdeli Habere Hazır Olun. Habertürk. https://www.haberturk.com/yazarlar/cetiner-cetin/2685272-libyadan-yeni-mujdeli-haberehazir-olun adresinden 21.05.2020 tarihinde erişildi.
• Çıldır, Ş. (2016). 1969 Libya Askeri Darbesi. Ortadoğu Analiz, 8(76), 55-57.
• Demirel, N. ve Azaklı, M. (2011). Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Libya Hakkındaki 1973 Sayılı Kararı. Küresel Bakış, 1(3), 171-178.
• Demirdöğen, O. ve Yorulmaz, R. (2020). Kovid-19 Salgının Dünya Ekonomilerine Etkileri. Ortadoğu Araştırmaları Merkezi, 0(242), 3-23.
• Devecioğlu, K. (2019). Doğu Akdeniz Bağlamında Libya Krizi. Afrika Araştırmaları Merkezi. https://afam.org.tr/dogu-akdeniz-baglaminda-libya-krizi/ adresinden 31.05.2020 tarihinde erişildi.
• Erdurmaz, S. (2020). Libya ve Kaddafi Dönem, Asıl İş Şimdi Başlıyor. Türkiye Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Analizler Merkezi. http://turksam.org/libya-ve-kaddafi-sonrasi-donem-asil-is-simdi-basliyor adresinden 9.05.2020 tarihinde erişildi.
• Ersoy, M. A. (2012). Toplantıları Ortadoğu Konuşmaları Bir Gazetecinin Gözünden Arap Baharı: Suriye, Libya ve Yemen İzlenimler. Bilim ve Sanat Vakfı Bülten-KAM Yuvarlak Masa Bilim Sanat Vakfı, 0(78), 18-20.
• İnsamer: İnsan ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (2020). Libya. https://insamer.com/tr/libya_1658.html adresinden 13.05.2020 tarihinde erişildi.
• Kavas, A. (2003). Libya. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (Cilt: 27) İçinde (s. 184-188). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kekilli, E. (2020). Saha Dengelerinde Değişim ve Libya Krizinin Geleceği. Seta Perspektif, 0(277), 1-4.
• Kökçam, S. (2020). Kaddafi Sonrası Libya. TRT Haber. Trthaber.com/haber/dünya/Kaddafi-sonrasi-libya-450437.html adresinden 13.05.2020 tarihinde erişildi.
• Kuloğlu, A. (2011). Libya Harekâtı, Gelişmeler ve Türkiye. Ortadoğu Analiz, 3(28), 49-56.
• Lageman, T. (2016). Mohamed Bouazizi: Was the Arab Spring Worth Dying for?. https://www.aljazeera.com/news/2015/12/mohamed-bouazizi-arab-spring-orth-dying 151228093743375.html adresinden 01.05.2020 tarihinde erişildi.
• Özşahin, C. ve Battır, O. (2019). Arap Baharı Sonrası Ortadoğu: Bölgesel Dönüşüm ve Reaksiyonlar. İstanbul: Hiper Yayınları.
• Sayigh, Y. (2015). Crumbling States: Security Sector Reform in Libya and Yemen. Lübnan: Carnegie Middle East Center.
• Şensoy, S. (2020). Orta Doğu’daki Son Gelişmeler ve Jeostratejik Manzara. Türkiye Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi. https://tasam.org/Files/Icerik/File/orta_dogudaki_son_gelismeler_ve_jeostratejik_manzara_e94ec79a-bad0-4b15-ae6c-406b4d9a11bf.pdf (adresinden 18.05.2020 tarihinde erişildi.
• Tanrıverdi Yaşar, N. (2019). Libya’da Yeni İç Savaş Kapıda. Ortadoğu Analiz, 10(87), 20-25.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı Resmî İnternet Sayfası (2020). Libya'nın Siyasi Görünümü. http://www.mfa.gov.tr/libya-siyasi-gorunumu.tr.mfa adresinden 21.05.2020 tarihinde erişildi.
• The Word Bank, (2020). Libya. https://data.worldbank.org/country/libya?view=chart adresinden 08.05.2020 tarihinde erişildi.
• Yavuz, C. ve Erdurmaz, S. (2011). Arap Baharı ve Türkiye: Orta Doğu'da Kırılan Fay Hatları. Ankara: Berikan Yayınevi.