YENİ STOK DEĞERLEME YÖNTEMİ CIFO (EN UCUZ GİREN İLK ÇIKAR) VERGİ GELİRLERİNDE ARTIŞ YARATABİLİR

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 20, 253 - 262, 30.06.2022

Ogün Şen , Yusuf Dinç

https://doi.org/10.31455/asya.942907

Öz

Bir işletme veya yatırımcı kâr-zarar durumunu görebilmek ve ödeyeceği vergiyi önceden bilebilmek için iyi bir maliyet analizi yapmak zorundadır. Maliyet hesaplaması yapılırken, ulusal muhasebe standartlarının izin verdiği stok değerleme yöntemlerinden herhangi birisi kullanılabilir.
Bu çalışmada, mevcut stok değerleme yöntemlerinden biri olan fakat pek kabul edilmeyen, hatta genel olarak tartışılan ve birçok akademik kaynakta neredeyse hiç yer verilmeyen LOFO (Düşük Gelen İlk Çıkar) modeli yerine, yeni bir isim ve bakış açısı ile farklı bir model geliştirilecek ve anlatılacaktır. Düşünülen yeni isim CIFO (Cheapest In First Out) olacak. En düşük giren ilk çıkar metodundaki en düşük kavramının havada kalışına (tam açıklanmamış, detayları verilmemiş) ve neden yeni bir isim ile bu metodun geliştirilerek ortaya çıkarılması gerektiği konusunda açıklamalar getirilecektir.
Literatüre katkı sağlamak amacı ile üzerinde yeniden çalışılan bu metot, üretime verilecek olan veya satılacak malların, stoklara en ucuz fiyatla giren mallardan olması gerektiği varsayımına dayanır. Bu tekrar ele alınan değiştirilmiş modelle daha önce kullanılan veya literatürde bilinen diğer yöntemlerin göz ardı ettiği fiyat volatilitesi (oynaklık) yüksek olan her türlü stok ve benzeri varlıkların değerlendirilerek sağlıklı bir gelir-gider hesaplaması sayesinde, daha net bir kâr/zarar ve ödenecek vergi durumunu ortaya koyacağı devlet yanlısı bir bakış açısıyla ele alınmıştır. CIFO metodunun devletlerin vergi gelirleri lehine sonuçlar doğuracağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Stok Değerleme Yöntemleri, Volatilite, En Ucuz Giren İlk Çıkar, CIFO, LOFO

IF LOFO INVENTORY VALUATION METHOD IS DEVELOPED AS CIFO (CHEAPEST IN FIRST OUT), IT MAY CREATE AN INCREASE IN TAX REVENUES

Öz

A business or investor has to make a good cost analysis in order to see the profit-loss situation and to know the tax it will pay in advance. While calculating the cost, any of the stock valuation methods allowed by the national accounting standards can be used.
In this study, a different model will be developed and explained with a new name and perspective, instead of the LOFO (Low In First Out) model, which is one of the current stock valuation methods, but is not widely accepted, even generally discussed, and is almost never included in many academic sources. The new name being considered will be CIFO (Cheapest In First Out).
The new name being considered will be CIFO (Cheapest In First Out). It will be explained why the concept of the lowest in the lowest-in-first-out method does not satisfy (not fully explained, details are not given) and why this method should be developed and revealed with a new name.
This method, which has been reworked in order to contribute to the literature, is based on the assumption that the goods to be produced or sold should be among the goods that enter the stocks at the cheapest price. With this revised model, which has been used before or ignored by other methods known in the literature, all kinds of stocks and similar assets with high price volatility (volatility) are evaluated, and thanks to a healthy income-expense calculation, a clearer profit / loss and tax payable situation can be revealed. Discussed from a pro-state perspective. It is thought that the CIFO method will yield results in favor of the tax revenues of the states.

Anahtar Kelimeler

Inventory Valuation Methods, Volatility, Cheapest in First Out, CIFO, LOFO

Kaynakça

• Adler, H.; Walther, D. ve Kurt, S. (1989). Rechnungslegung und Prüfung der Unternehmen, (5. Baskı).
• Baetge, J.; Hans-Jürgen, K. ve Stefan, T. (2002). Bilanzen, (6. Baskı). Düsseldorf IDW-Verl.
• Başkan, T. D. (2017). Stoklar Hesap Grubunun Maliyet Hesaplamasında Tek Düzen Hesap Grubu ve Standartlar Açısından Değerlendirilmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(5), 1593-1605.
• Büyükmirza, H. K. (2015). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi, (20. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Klaus, O.; Körner, W. ve Langenbeck, J. (1989). Bilanzen. 211.
• Kutlan, S. (2003). Stok Değerlemede HIFO ve LOFO Yöntemlerinin Karşılaştırılması. Mali Çözüm Dergisi, 0(64), 71-80.
• Memiş, M. Ü. ve Tanrısınatapan, A. (2016). Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Stoklarda Muhasebeleştirme Esasları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3), 15-30.
• Örten, R.; Kaval, H. ve Karapınar, A. (2015). Türkiye Muhasebe-Finansal Raporlama Standartları Uygulama ve Yorumları, (9. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Öztürk, E. (2017). Stok Maliyetlerinin Ölçüm ve Muhasebeleştirme Esaslarının Vuk, TMS/TFRS ve YFRÇ Taslağı Açısından Karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(28), 141-157.
• Sevilengül, O. (2014). Genel Muhasebe. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Tekiner, Y. ve Albayrak, M. (2005). Maliyetlerin Saptanmasında Yeni Yaklaşımlar. İSMMMO Mali Çözüm Dergisi, 0(73), 220-226.
• Tuğay, O. ve Akın, O. (2013). Üretim işletmelerinde maliyet muhasebesi uygulama düzeyi: Burdur’da bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 469 – 490.
• URL 1: http://www.wirtschaftslexikon24.com/e/lofo-lowest-in-%E2%80%94-first-out/lofo-lowest-in-%E2%80%94-first-out.htm adresinden 25.04.2021 tarihinde erişildi.
• URL 2: https://www.inkilaptarihi.gen.tr/devletcilik-ilkesi-tanimi-ve-ozellikleri/ adresinden 24.04.2021 tarihinde erişildi.