Öz
Bu araştırmanın amacı, Sanat Terapisi ve Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi yöntemleri uygulanarak gerçekleştirilen grup terapisi programlarının bireylerin aleksitimi düzeyleri üzerindeki etkililiğini incelemektir. Çalışmada ön test-son test düzeninde deneysel deseni kontrol grubu ile kullanılmıştır. Araştırmada yer alan örneklem grubu, İstanbul Gelişim Üniversitesi psikoloji bölümünde, 2 ve 3. sınıf düzeyinde 42 öğrenciden oluşmaktadır. Birinci deney grubu 14 kişiden oluşmakta olup Toronto Aleksitimi Ölçeği’nde yüksek skor almış bireyleri, ikinci grup ise yine 14 kişiden oluşmakta olup tarafsız atanmış bireyleri içermektedir. Toronto Aleksitimi Ölçeği terapi uygulamaları başlamadan önce ön test, uygulamalar tamamladığında ise son test olarak uygulanmıştır. Çalışmada 1. deney grubuna Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi Programı, 2. Deney grubuna Sanat Terapisi program uygulanmıştır. Bahsedilen kontrol grubu aktif bir uygulamaya katılmamıştır. Deney grupları ise Sanat Terapisi grubu için 120, Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi grubu için ise 90 dakika olmak üzere sekizer oturuma dâhil edilmiştir. Gruplar arası karşılaştırma yapabilmek için Wilcoxon Signed Rank Testi tercih edilmiştir. Gözlemlenen farkın kaynağı olan grubun tespiti için ise Mann Whitney U Testi uygulanmıştır. Analizlerin sonucunda hem Sanat Terapi programı hem Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi programının bireylerin aleksitimi düzeylerinin azalmasında etkili olduğu gözlenmiştir. Gruplar arası karşılaştırma yapılabilmesi için Wilcoxon Signed Rank Testi kullanılmış olup farka sebep olan grubun tespiti için ise Mann Whitney U Testi kullanılmıştır. Sonuç olarak Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi Programı ve Sanatla Terapi programının aleksitimi düzeylerini azaltmada etkili olduğu görülmüştür. Kontrol grubundaki bireylerin, ölçümlerinde ise anlamlı bir değişme bulunamamıştır. İki terapi programı arasında aleksitimi düzeyleri arasında anlamlı bir fark olmadığı gözlemlenmiştir. Aleksitimi ile ilgili ülkemizde yapılan araştırmalar incelendiğinde, bu kavramın araştırılmasının yanı sıra bu kavramın alana yönelik eylemsel ve pratik çalışmaların azlığı dikkat çekmektedir. Normal popülasyonda aleksitiminin azaltılmasına yönelik olarak hazırlanmış sanat terapisi ve bilinçli farkındalık temelli bilişsel terapi programlarıyla yapılacak grup çalışmasının alana ilişkin kuramsal, uygulama ve deneysel olarak önemli katkı sağlayacağı düşüncesi bu araştırmanın önemli gerekçesini oluşturmaktadır. Araştırmanın sonuçları, sınırlılıkları ve güçlü yanları alanyazın ışığında tartışılmıştır.