Graphic Design Analysis of The Color and Shape Features in Kubad Abad Palace Tiles

Yıl 2022, Sayı: 3, 34 - 45, 29.09.2022

Kifayet Özkul , Mehmet Reşat Başar

Öz

Kubad Abad Palace tiles, which have marked a period in Turkish tile art and have different features from other tile decorations in terms of composition and pattern, have a very effective expressive power with less color. In the decorations of the Kubad Abad Palace, which were made by applying the underglaze technique in the Anatolian Seljuk period, in which many different techniques were used; Geometric patterns, floral motifs and stylized figures with free brush strokes form the main compositions. In coloring; black, eggplant purple, turquoise, cobalt blue, turquoise brown are used. In this study, the color and form characteristics of the Kubad Abad Palace tile decorations, which have created a unique and original style and continue to attract the attention of the art and academic community, will be analyzed in terms of graphic design.

Anahtar Kelimeler

Kubad Abad Palace, Tile, Color, Form, Graphic Design

Kubad Abad Sarayı Çinilerindeki Renk ve Biçim Özelliklerinin Grafik Tasarım Açısından Analizi

Öz

Türk çini sanatında bir döneme damgasını vurmuş, kompozisyon ve desen açısından diğer çini bezemelerinden farklı özelliklere sahip olan Kubad Abad Sarayı çinileri, az renkle çok etkili bir ifade gücüne sahiptir. Birbirinden farklı birçok tekniklerin kullanılmış olduğu Anadolu Selçuklu döneminde sır altı tekniği ile uygulanarak yapılmış olan Kubad Abad Sarayı bezemelerinde; geometrik desenler, bitkisel motifler ve serbest fırça darbeleriyle stilize olarak çalışılmış figürler ana kompozisyonları oluşturmaktadır. Renklendirmede; siyah, patlıcan moru, turkuaz, kobalt mavisi, firuze kahverengi kullanılmıştır. Bu çalışmada kendine has ve özgün bir tarz yaratmış, günümüzde sanat ve akademik camiasının ilgisini çekmeye devam eden Kubad Abad Sarayı çini bezemelerinin renk ve biçim özellikleri incelenerek grafik tasarım açısından analizleri yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kubad Abad Sarayı, Çini, Renk, Biçim, Grafik Tasarım

Kaynakça

• Akyüz, H. (2014). Hz. Peygamber’in Hadislerinde renklerin dili. Atatük Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 41.
• Ambrose, G. and Harris, P. (2020). Grafik tasarımda renk. (Çev. B. Bengisu). Literatür Yayınları.
• Arık, R. (2000). Kubad Âbad. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Arık, R. (2007). Selçuklu saraylarında Çini. Anadolu Türk devri çini ve seramik sanatı. Gönül Öney-Zehra Çobanlı (Eds). Kültür Bakanlığı Yayınları. 73-104.
• Aslanapa, O. (1993). Türk sanatı. Remzi Kitabevi.
• Bakır, T. S. (1999). İznik çinileri ve Gülbenkyan kolleksiyonu. Kültür Başkanlığı Yayınları.
• Becer, E. (2018). İletişim ve grafik tasarım. Dost Kitabevi.
• Çalışkan N. ve Kılıç, E. (2014). Farklı kültürlerde ve eğitimsel süreçte renklerin dili. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi KEFAD, 3, 69-85.
• Çeken, M. (2007a). Kubad Âbad sarayı kazısı Selçuklu seramikleri. Anadolu’da Türk çini ve seramik sanatı. Gönül Öney-Zehra Çobanlı (Eds). Kültür Bakanlığı Yayınları. 111-122.
• Çeken, M. (2007b). Selçuklu ve Beylikler Devri çinilerinde malzeme, teknik ve fırınlara dair bazı tespitler. Anadolu toprağının hazinesi çini (Selçuklu ve Beylikler Dönemi çini). Kale Gurubu Kültür Yayınları. 13-24.
• Fichter, J. (1990). Sosyoloji nedir? (Çev. N. Çelebi), Toplum Kitabevi.
• Fleming, S. (2002). Louis Kahn’s situated Platonism. XIX th conference of the society of architectural historians. 4-15.
• Gürer, T. K. ve Yücel, A. (2005). Bir paradigma olarak mimari temsilin incelenmesi. İTÜ Dergisi, 4, 84-96.
• Kardeşlik, S. (2010). İstanbul vakıflar halı müzesinde konservasyon çalışmaları ve yeni keşfedilen Selçuklu halıları. Restorasyon Yıllığı Dergisi, 1, 113-122.
• Köseoğlu, E. (2019). Louis I. Kahn yapılarının biçim dili. Mimarlık Dergisi, Mimarlar Odası. 394, 62-66.
• Odabaşı, H. A. (2002). Grafikte temel tasarım. Yorum Sanat Yayınları.
• Önder, M. (1988). Selçuklu Kubad Abad sarayı çinileri. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi, 3, 31-39.
• Öney, G. (1976a). Türk çini sanatı. Yapı Kredi Yayınları.
• Öney, G. (1976b). Anadolu Selçuklu mimarisinde süsleme ve el sanatları. Türkiye İş Basnkası Kültür Yayınları.
• Öney, G. (1987). İslam mimarisinde çini. Ada Yayınları.
• Samur, D. (2019). Sanat Yapıtında Renklerin Fizyolojik ve Psikolojik Etkilerinin Sarı Renk Bağlamında İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Turan, S. (2005). Türk çini sanatı. Turkish tiles and ceramics. Turkish Art and architecture in Anatolia & Mimar Sinan. Akşit Kültür ve Turizm Yayıncılık. 233-242.
• Ustaoğlu, E. (2007). Renklerin insan yaşamındaki yeri. Maltepe Üniversitesi.
• Yetkin, S. K. (1965). İslam mimarisi. Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Yetkin. Ş. (1986). Anadolu’da Türk çini sanatının gelişmesi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Yılmaz. Ü. (1991). Renk psikolojisi. Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.