Decoration Samples of Mushaf Rosettes from the Xth-XIIth Centuries in the TSMK F. Edhem Karatay Catalog

Yıl 2024, Sayı: 6, 1 - 13, 29.03.2024

Ayşegül Şenlik , Yusuf Bilen

https://doi.org/10.5281/zenodo.10894540

Öz

Our book arts constitute a significant portion of the works that carry Turkish culture and art and are preserved in numerous museums, private collections, and libraries today. The splendor and richness of these rare works of art, each one of which comes from the hands of master craftsmen and offers an elegant view to the viewer, are a marvel of aesthetics. Mushafs (written copies of the Qur’an) are among the most important of these works, which have an important place in manuscripts. Mushafs are divided into sections for the convenience of those who read or memorize them. The medallion-shaped decorations embroidered on these reserved areas are called Mushaf Rosettes. This study was conducted on three Mushafs belonging to the early periods of the Xth-XIIth centuries and registered in the Topkapı Palace Museum Library, Fehmi Edhem Karatay Arabic Manuscripts Catalog, A.3, R.38 and R 27 Inventory numbers. The rosettes in Mushafs have been evaluated in terms of composition, color, motif, pattern construction and stylistic features. A detailed examination of the rosettes in question in terms of illumination will be valuable in terms of determining the historical development process of illumination art and its effects on the contemporary understanding of decoration.

Anahtar Kelimeler

Illumination Art, Mushaf, Qur’an, Mushaf Rosettes, Decoration, Gold.

Etik Beyan

This study was supported by the Scientific Research Projects Coordination Unit of Süleyman Demirel University. The number of the project which is the subject of the study is ''SYL-2023-8995''.

Destekleyen Kurum

Scientific Research Projects Coordination Unit

Proje Numarası

SYL-2023-8995

Kaynakça

• Altıkulaç, T. (2007). Hz. Osman’a Nispet Edilen Mushaf-ı Şerîf T.İ.E.M. Nüshası, İsam Yayınları.
• Altıkulaç, T. (2010). Kur’ân-ı Kerîm Nüshalarının Cilt ve Tezhipleri, 1400. Yılında Kur’ân-ı Kerîm, Antik A.Ş. Kültür Yayınları.
• Ayverdi, İ. (2008). Beyne’s sütur, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Kubbealtı Neşriyatı.
• Ayverdi, İ. (2008). Cüz gülü, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Kubbealtı Neşriyatı.
• Ayverdi, İ. (2008). Durak, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul, Kubbealtı Neşriyatı.
• Ayverdi, İ. (2008). Nısıf-Nısf, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul, Kubbealtı Neşriyatı.
• Baysal, F. A. (2010). Mushaf Tezyinatının Tarih İçindeki Gelişimi, Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 10/3, 365-366.
• Çetin, A. (2012). Kur’an İlimleri ve Kur’an-ı Kerim Tarihi, Dergâh Yayınları.
• Derman, Ç. (2010). Tarihimizde Mushafların Bezenmesi, Diyanet İlmi Dergi, Diyanet İşleri Başkanlığı Süreli Yayınlar, 46/4, 138-142.
• Devellioğlu, F. (2003). Tezhib, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi.
• Devellioğlu, F. (2003). Tezyînât, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi.
• Duran, G. (2012). Tezhip, TDV İslam Ansiklopedisi, 41/63-65.
• Eroğlu. M. (1991). Aşr-ı Şerif, TDV İslam Ansiklopedisi, 4/24.
• Ersoy, A. (1988). Türk Tezhip Sanatı, Akbank Yayınları.
• Karatay, F. E. (1962). Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Arapça Yazmalar Kataloğu 1-2171, Topkapı Sarayı Müzesi Yayınları.
• Kılınçer, H. B. (2019). Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde Bulunan Emevî Dönemi Mushaflarında Tezhip Sanatının İlk Örnekleri, MÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü İslâm Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Mahir, B. (2001). İslâm Kitap Sanatı Tezhip Sanatı Tasarımına Büyük Selçuklu Dönemi Katkılarının Bir Örneği, I. Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Kongresi Bildiriler C. 2:Ü. Selçuklu Araştırmaları Merkezi.
• Maşalı, E. M. (2020). Mushaf, TDV İslam Ansiklopedisi, 31, 242.
• Özen, M. (2003). Türk Tezhip Sanatı, Gözen Kitap.
• Özkeçeci İ. ve Özkeçeci Ş. (2014). Türk Sanatında Tezhip, Sanat Dizisi.
• Özkeçeci, İ. (2006). Doğu Işığı VII. XIII. Yüzyıllarda İslâm Sanatı, Sanat Dizisi-II.
• Pakalın, Z. M. (1971). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB Yayınları.
• Parlatır, İ. (2011). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Yargı Yayınları.
• Serin, M. (2020). Mushaf, TDV İslam Ansiklopedisi, 31, 245.
• Tanındı, Z. (2010). 1400. Yılında Kur’ân-ı Kerîm, İstanbul, Antik A.Ş. Kültür Yayınları.
• Tanındı, Z. (2015). Hat ve Tezhip Sanatı, Ankara, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Yılmaz, A. (2004). Türk Kitap Sanatları Tabir ve Istılahları, İstanbul, Damla Yayınevi.