Kripto Sanat ve Hakikat Sonrası Dünya

Yıl 2025, Sayı: 8, 36 - 42, 26.03.2025

Mehmet Sabri Genç

https://doi.org/10.62425/at.1628246

Öz

Küreselleşme, tarihsel olarak insanın kültürel, toplumsal ve bireysel farklılıklarını birbirine yaklaştırarak tek tip bir dünya yaratma amacını taşır. Bu süreçte, farklı coğrafyalarda ve kültürlerde ortaya çıkmış özgün sanat eserleri, fikirler ve gelenekler, dijitalleşme ve küresel bağlantılar aracılığıyla tekdüze bir formatta sunulmaktadır. Örneğin, Leonardo da Vinci'nin Mona Lisa tablosu veya Michelangelo'nun Melek heykeli gibi tarihsel sanat eserleri, artık geleneksel biçimlerinden koparak, dijital ortamda (JPEG formatı, NFT gibi) “benzersiz” dijital varlıklara dönüştürülebilir. Bu dijital dönüşüm, orijinal eserin fiziksel ve kültürel bağlamından sıyrılarak, küresel bir pazarda kolayca alınıp satılabilir hale gelmesini sağlar. Ancak bu süreç, sanatın özündeki tarihsel ve kültürel katmanları silme, onları şifreli, dijital bir düzleme indirgeme riski taşır. Sonuç olarak, sanat ve kültürün dijitalleşmesiyle birlikte, insanlık tarihindeki farklılıklar ve özgünlükler tek bir küresel şablona indirgenebilir, bu da hem fırsatlar hem de tehlikeler yaratmaktadır. Bu makale, Kripto Sanat kavramının ortaya çıkışını ve 2021 yılında Mike Winkelmann’ın (Beeple) “Everydays: The First 5000 Days” adlı eserinin NFT formatında 69,3 milyon dolara satılmasıyla bu alanda yaşanan büyük dönüşümü bilgi ve sanat felsefesi açısından analiz etmektedir. Makalede, dijital sanatın, NFT teknolojisiyle birlikte ekonomik ve sanatsal açıdan nasıl yeni bir düzleme taşındığı ele alınırken, bu gelişmeler sanat tarihindeki değişimlerle felsefi açıdan tetkik edilmektedir. Beeple’ın, 5000 günlük dijital çalışmalarını bir araya getirerek oluşturduğu bir kolaj çalışması, sanat dünyasında bir devrim olarak görülmüş ve NFT teknolojisinin sanat pazarındaki etkisini gözler önüne sermiştir. Makalenin çıkış noktası bu eser olup, kripto sanatın, özellikle dijital mülkiyet ve benzersizlik ilkeleriyle, sanatçılara eserlerini nasıl bir koruma ve küresel ölçekte satma imkânı sunduğu tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sanat, Kripto sanat, Beeple, NFT.

Crypto Art (NFTs) and a Post-Truth World

Öz

Globalization aims to create a uniform world by bringing together the cultural, social and individual differences of people historically. In this process, original works of art, ideas and traditions that have emerged in different geographies and cultures are presented in a uniform format through digitalization and global connections. For example, historical works of art such as Leonardo da Vinci's Mona Lisa painting or Michelangelo's Angel statue can now be transformed into "unique" digital assets in the digital environment (such as JPEG format, NFT). This digital transformation allows the original work to be stripped of its physical and cultural context and become easily bought and sold in a global market. However, this process carries the risk of erasing the historical and cultural layers at the core of art, reducing them to an encrypted, digital plane. As a result, with the digitalization of art and culture, differences and originalities in human history can be reduced to a single global template, creating both opportunities and dangers. This article analyzes the emergence of the concept of Crypto Art and the great transformation experienced in this field with the sale of Mike Winkelmann's (Beeple) work "Everydays: The First 5000 Days" in NFT format for $69.3 million in 2021, in terms of knowledge and philosophy of art. The article examines how digital art has been brought to a new level in economic and artistic terms with NFT technology, and these developments are examined philosophically with the changes in art history. Beeple's collage work, which brought together 5000 days of digital works, was seen as a revolution in the art world and revealed the impact of NFT technology on the art market. The starting point of the article is this work, and it discusses how crypto art, especially with the principles of digital property and uniqueness, offers artists the opportunity to protect their works and sell them on a global scale.

Anahtar Kelimeler

Art, Crypto art, Beeple, NFT.

Kaynakça

• Adorno, T. W., & Horkheimer, M. (2002). Dialectic of enlightenment: Philosophical fragments. Stanford University Press.
• Ball, M. (2022). The metaverse: And how it will revolutionize everything. Liveright.
• Cooper, R., & Deakin, J. J. (2020). Wheat and rice – ancient and modern cereals: Iraq and Syria. Informa UK Limited.
• Fortnow, M., & Terry, Q. (2021). The NFT handbook: How to create, sell and buy non-fungible tokens. Wiley.
• Fuller, D. Q. (2011). Pathways to Asian civilizations: Tracing the origins and spread of rice and rice cultures. Rice, 4(3), 78–92.
• Heidegger, M. (1977). The question concerning technology and other essays. Harper & Row.
• NFT Now. (n.d.). Crypto art and the rise of NFTs. Retrieved February 28, 2025, from https://nftnow.com/
• Plato (2008). Theaetetus (translated by B. Jowett). Dover Publications.
• Poposki, Z. (2024). Critique of reification of art and creativity in the digital age: A Lukácsian approach to AI and NFT art. Open Philosophy, 7. 1-15.
• Reyburn, S. (2021, March 12). The $69 million Beeple NFT was bought with cryptocurrency. The New York Times. https://www.nytimes.com/2021/03/12/arts/beeple-nft-buyer-ether.html
• Ryan, T. R. (2022). NFTs & the future of art. MIT Press.
• Talhelm, T., & Dong, X. (2024). People quasi-randomly assigned to farm rice are more collectivistic than people assigned to farm wheat. Nature Communications, 15.
• Wittgenstein, L. (1922). Tractatus logico-philosophicus. Routledge.
• Image References
• Image 1. https://www.npr.org/2021/03/11/976141522/beeple-jpg-file-sells-for-69- million-setting-crypto-art-record