Lives of Non-Muslims in the Ottoman State Between 18th and 20th Centuries: (Istanbul, Izmir and Thessaloniki)

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 4, 48 - 67, 14.07.2021

Esin Yüzbaşı , Melike Sarıkçıoğlu

Öz

Non-Muslims preferred generally the Ottoman port cities of Istanbul, Izmir and Thessaloniki as settlements. As non-Muslims lived in different neighborhoods with Turks in these cities, they also continued their lives in mixed-populated neighborhoods. In this study, 18th and 20th centuries. In this study, it is aimed to reveal where and how non-Muslims living in Istanbul, Izmir and Thessaloniki, which are the most preferred places by non-Muslims in the Ottoman Empire, live, their legal rights and their relations with each other.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Non-Muslim, Istanbul, İzmir, Thessaloniki, Life

18. ve 20. Yüzyıllar Arasında Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslimlerin Yaşamları: (İstanbul, İzmir Ve Selanik)

Öz

Gayrimüslimler yerleşim yeri olarak genelde Osmanlı’nın liman kentleri İstanbul, İzmir ve Selanik’i tercih etmişlerdir. Gayrimüslimler bu şehirlerde Türklerle farklı mahallelerde yaşadıkları gibi karma nüfuslu mahalleler de yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Bu çalışmada 18. ve 20. yüzyıllar arasında Osmanlı Devleti’nde gayrimüslimler tarafından en çok tercih edilen yerler olan İstanbul, İzmir ve Selanik’te yaşayan gayrimüslimlerin nerelerde, nasıl yaşadıkları, hukuki hakları ve birbirleri arasındaki ilişkilerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Gayrimüslim, İstanbul, İzmir, Selanik, Yaşam

Kaynakça

• Aktel, M. (1998). “Tanzimat Fermanı’nın Toplumsal Yansıması”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 3(3), 177-184.
• Anastassiadou, M. (2001). Tanzimat Çağında Bir Osmanlı Şehri Selanik (Çev. Işık Ergüden). İstanbul.
• Arıkan, Z. (1992). “II. Meşrutiyet Döneminde İzmir,1908-1918”. Üç İzmir, (Yayın Koordinatörü: Beygu Şahin). İstanbul.
• Bebiroğlu, M. (2008). Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslim Nizamnameleri, İstanbul.
• Beyru, R. (2000). 19. Yüzyılda İzmir’de Yaşam. İstanbul.
• Bozkurt, G. (1989). Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Canatar, M. (29 Mayıs-1 Haziran 2013). 1009/1600 Tarihli İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri’ne Göre Nefs-i İstanbul’da Bulunan Mahalleler ve Özelliklerine Dair Gözlemler. Osmanlı İstanbulu I: I. Uluslararası Osmanlı İstanbulu Sempozyumu. İstanbul.
• Cox, S. S. (2013). Bir Amerikan Diplomatının İstanbul Anıları. (Çev. Gül Çağalı Güven). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Demirağ, Y. (2002). “Osmanlı İmparatorluğu’nda Yaşayan Azınlıkları Sosyal ve Ekonomik Durumları”. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 13(13), 15-33.
• Demirel, F. G. (2012). Osmanlıdan Cumhuriyete Esnaf ve Ticaret. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Dursun, H. (2007). Osmanlı Coğrafyasına Yolculuk. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Emiralioğlu, M. P. (2000). “Osmanlı’da Müslim-Gayrimüslim İlişkileri Üzerine Bazı Gözlemler”. Kebikeç (10), 75-88.
• Ercan, Y. (2006). “Türkiye’de Azınlık Sorununun Kökeni (Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Gayrimüslimler). OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 20(20), 1-15.
• Eryılmaz, B. (1996). Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslim Tebaanın Yönetimi, İstanbul.
• Faroqhı, S. (1998). Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam, İstanbul.
• Georgeon F., Dumont, P. (2000). Osmanlı İmparatorluğu’nda Yaşamak, İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Goffman, D. (2000). Doğu ile Batı Arasında Osmanlı Kenti Halep, İzmir ve İstanbul. (Çev. Sermet Yalçın). İstanbul.
• Güler, A. (2000). Osmanlıdan Cumhuriyete Azınlıklar. Ankara: Berikan Yayınevi.
• Karataş, A.İ. (2006). “Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslimlere Tanınan Din ve Vicdan Hürriyeti”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15(1), 267-284.
• Karataş, A.İ. (2007). “Bursa’daki Uygulamalar Işığında Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslimlerin Meskenleriyle İlgili Düzenlemeler’’. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16(2),123-154.
• Kaya, Ö. (2004). Tanzimat’tan Lozan’a Azınlıklar. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Kazıcı, Z. (2010). İslam Kültürü ve Medeniyet. İstanbul.
• Kılıç, M. (2012). “Tanzimat Döneminde Osmanlı Hariciye Nezareti’nin Ermeni Mektupları”. Tarih Araştırmaları Dergisi 31(51), 93-124.
• Kızıltan, Y. (2006). “I. Meşrutiyetin İlanı ve İlk Osmanlı Meclis-i Mebusan-ı”. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 26(1), 251-272.
• Kıvrım, İ. (2009). “Osmanlı Mahallesinde Gündelik Hayat (17. Yüzyılda Gaziantep Örneği)”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8(1), 231-255.
• Konan, B. (2015). “Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumuna İlişkin Bir Değerlendirme”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 64(1), 171-194.
• Kurt, A. (2013). Bursa Sicillerine Göre Osmanlı Ailesi (1839-1876), Sentez Yayıncılık.
• Kurtaran, U. (2011). “Osmanlı İmparatorluğu’nda Millet Sistemi”. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (8), 57-71.
• Ortaylı, İ. (2007). Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, Ankara.
• Özer, İ. (2004). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Yaşam ve Moda. İstanbul: Truva Yayınları.
• Pardoe, J. (1997). 18.Yüzyılda İstanbul. (Çev. Bedriye Şanda). İstanbul.
• Stathis, P. (2003). 19. Yüzyıl İstanbul’unda Gayrimüslimler. (Çev. Foti Benlisoy). İstanbul.
• Tekeli, İ. (1992). “Ege Bölgesinde Yerleşme Sisteminin 19. Yüzyıldaki Dönüşümü”. Üç İzmir, (Yayın Koordinatörü: Beygu Şahin). İstanbul.
• Turan, N. S. (2008). “Tefrik’ten İttihad’a: Osmanlı Devleti’nde Gayrı Müslimler’in Toplumsal ve Siyasal Statülerinde Değişim Süreci”. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası 58(1), 1-43.
• Yetim, Y. (2008). II. Meşrutiyet Dönemi’nde Türkçülüğe Geçişte Kapsayıcı Formül: “Millet-i Hâkime” Düşüncesi ve Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (18), 71-84.
• Yıldız, Ö. (2012). “20. Yüzyıl Başlarında Selanik Limanında Deniz Ticareti”. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi 12(24), 27-46.