TOPLUMSAL CİNSİYET ve MİLLİYETÇİLİK: BULGAR MİLLİYETÇİLİĞİNDE KADINLARIN ROLÜ

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 7, 4 - 19, 31.12.2022

Tuğçe Atik

https://doi.org/10.56448/ataddergi.1214969

Öz

Bu makalenin amacı ulus inşasında ve milli hareketlerde kadınların rolü ve önemine Bulgar milliyetçiliği örneğinde vurgu yapmaktır. Son dönemlere kadar milliyetçilik çalışmalarında kadınların toplumsal ve tarihsel aktörler olarak önemi azımsanmış ya da tamamen göz ardı edilmiştir. Bu olgunun sebeplerinden biri kadınların erkekler gibi, aktif ve sürekli bir şekilde siyasi alanda ve silahlı mücadelelerde yer almamasıdır. Oysaki son yıllarda sosyal bilimcilerin ortaya koyduğu gibi kadınlar milli hareketlere ve milli devletlerin kuruluş süreçlerine erkeklerden farklı şekillerde ve düzeylerde katılım sağlamıştır. Milliyetçilik öncesi dönemlerde kadının toplumdaki konumunun ataerkil düzene göre belirlenmesi kadınların görevlerini hane içi ile sınırlamıştır. Milli hareketler başladığında kadınlar bu konumlarını derhal değiştirememiş ancak kendilerine biçilen toplumsal işlevler çerçevesinde milliyetçilik projelerine katılmışlardır. Bu makalede kadınların milliyetçi süreçlere katılımı 19.yüzyılda başlayan Bulgar milli hareketi çerçevesinde irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Milliyetçilik, Bulgar Milliyetçiliği, Milliyetçilik ve Kadın

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Paris Sefareti Belgeleri (HR. SFR.04), 228/72, 29.12.1904.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Rumeli Müfettişliği Manastır Evrakı (TFR. I.MN), 30/2943, H. 19.10.1321, (8.1.1904).
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Paris Sefareti Belgeleri (HR. SFR.04), 227/40, 28.04.1904.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Sadaret Eyalet-i Mümtaze Evrakı (A.MTZ(04), 123/54, H.21.09. 1322 (29.10.1904).
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Hâriciye Nezâreti Tahrîât-ı Hâriciye Odası (HR. TH), 293/55, 01.11.1903.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Sadaret Eyalet-i Mümtaze Evrakı (A.MTZ(04), 131/21, H.21.05.1323 (24.07.1905).
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA), Sadaret Eyalet-i Mümtaze Evrakı (A.MTZ(04), 125/24, H. 05.11.1322 (11.01.1905).
• Daskolava, Krassmira ve Georgeta Nazarska. Women’s Movement and Feminism in Modern Bulgaria (1850’s-1940’s), Sofya: Bulgarian Association of University Women, 2006.
• Daskolova, Krassmira. “Nation-Building, Patriotism, and Women’s Citizenship: Bulgaria in Southeastern Europe.”, Girl’s Secondary Education in the Western World: From the 18th Century to the 20th Century, ed. James C. Albisetti, Joyce Goodman and Rebecca Rogers, 149-164. London: Palgrave Macmillan, 2010.
• Macgahan, Januarius Aloysius. The Turkish Atrocities in Bulgaria, Letters of the Special Commissioner of the “Daily News”, With an Introduction & Mr. Schuyler’s Preliminary Report, London: Bradbury, Agnew & Co., 1876.
• Maksudyan, Nazan. ““This time woman as well got involved in politics!” Nineteenth Century Ottoman Women’s Organizations and Political Agency.”, içinde Women and the City, Women in the City, editör Nazan Maksudyan, 107-135. New York &Oxford: Berghahn Books, 2014.
• Özkırımlı, Umut. Milliyetçilik Kuramları: “Eleştirel Bir Bakış”, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2015.
• Reeves-Ellington, Barbara, Domestic Frontiers: Gender, Reform, and American Interventions in the Ottoman Balkans and the Near East, United States: University of Massachusetts Press, 2013.
• Reeves-Ellington, Barbara. “Gender, Conversion, and Social Transformation: The American Discourse on Domesticity and the Origins of the Bulgarian Women’s Movement (1857-1876)”, Converting Cultures: Religion, Ideology and Transformations of Modernity, editor Dennis Washburn ve Kevin Reinhardt, 113-139. Netherlands: Brill, 2007.