The Socıal And Economıc Status Of Medıeval Women Accordıng To The Travelogues of Ibn Battûta And Broquı̇ère

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 11, 45 - 72, 31.12.2024

Mehmet Ali Kapar , Rukiye Can

https://doi.org/10.56448/ataddergi.1581843

Öz

Throughout history, mankind has always had the desire to travel to new places and get to know the people and cultures in these places. For this purpose, he has travelled to many geographies and sought to get to know different cultures and geographies by visiting many places. This quest, as well as being a process of man's own inner journey, has been a fundamental source of cultural knowledge for both his own period and the following periods. In addition to discovering new places, travellers also travelled for many purposes such as missionary activities, diplomatic activities and spying, and when they returned to their homelands, they wrote down what they had seen and experienced either in the form of memoirs or official reports. At this point, travelogue culture emerged and through travelogues, the cultures, customs and traditions, in short, the social structures of societies could be understood more clearly. This study focuses on the position and roles of women in society in different geographies and cultures through the travelogues of Muslim traveller Ibn Battûta and European traveller Bertrandon de la Broquière. The place of women, especially in social and economic life, comes to the fore in terms of showing the value given to them. In order to understand the subject, the concepts of traveller, travel and travelnâme are discussed in the conceptual framework, and a general information about the general structure of the medieval society and the position of women is given. Ibn Battûta's travels in a wide geography and Broquière's travels in Europe are analysed.

Anahtar Kelimeler

Woman, Traveller, Travel, Travelogue, Ibn Battûta, Broquière

الوضع الاجتماعي والاقتصادي للمرأة في القرون الوسطى وفقًا لرحلتي ابن بطوطة وبروكير

Öz

لطالما كانت لدى البشرية على مر التاريخ الرغبة في السفر إلى أماكن جديدة والتعرف على الناس والثقافات في هذه الأماكن. ولهذا الغرض، سافرت البشرية إلى العديد من المناطق الجغرافية وسعت للتعرف على ثقافات ومناطق جغرافية مختلفة. وقد كشف هذا السعي أيضًا عن حقيقة أن هذا السعي هو عملية رحلة داخلية خاصة بالإنسان. وبالإضافة إلى اكتشاف أماكن جديدة، سافر الرحالة أيضًا لأغراض عديدة مثل الأنشطة التبشيرية والدبلوماسية والتجسس، وعندما عادوا إلى أوطانهم قاموا بتدوين ما شاهدوه وخبروه إما في شكل مذكرات أو تقارير رسمية. في هذه المرحلة، ظهرت ثقافة أدب الرحلات، وأصبح بالإمكان فهم ثقافات وعادات وتقاليد المجتمعات بشكل أوضح من خلال أدب الرحلات. وتركز هذه الدراسة على المكانة الاجتماعية والاقتصادية والأدوار التي تضطلع بها المرأة التي تعيش في مناطق جغرافية وثقافات مختلفة من خلال رحلات الرحالة المسلم ابن بطوطة والرحالة الأوروبي برتراندون دي لا بروكييه. والغرض من اختيار هذين الرحالتين هو أنهما عاشا متقاربين ولكنهما ينتميان إلى ديانتين وثقافتين مختلفتين. وبالتالي، سيكون من الممكن إجراء مقارنة. تبرز هذه الدراسة، التي تركزت على رحلتين، من حيث الكشف عن مكانة المرأة خاصة في الحياة الاجتماعية والاقتصادية والقيمة المعطاة لها. وقد لوحظ أن هناك عنصرين مهمين يبرزان في تحديد المكانة الاجتماعية والاقتصادية للمرأة في الفترة التي تم تحليلها. وهما الدين والتقاليد. وقد تم تحليل رحلات ابن بطوطة في جغرافية واسعة ورحلات بروكييه في أوروبا باستخدام أسلوب المقارنة من أجل فهم كيف يمكن أن تتغير صورة المرأة في سياقات ثقافية وجغرافية مختلفة، كما تم الكشف عن أوجه التشابه والاختلاف.

Anahtar Kelimeler

امرأة, مسافر, سفر, رحلة, ابن بطوطة

İbn Battûta ve Broquiere Seyahatnâmelerine Göre Ortaçağ Kadınının Sosyal ve Ekonomik Durumu

Öz

Tarih boyunca insanoğlu yeni yerler gezip görmek, buralardaki insanları ve kültürleri tanımak arzusunu hep taşımıştır. Bu amaçla insanoğlu pek çok coğrafyaya seyahat etmiş, farklı kültürleri ve coğrafyaları tanıma arayışına girmiştir. Bu arayış, insanın kendi içsel yolculuğunun bir süreci olduğu gerçeğini de ortaya çıkarmıştır. Seyyahlar yeni yerler keşfetmenin yanı sıra misyonerlik faaliyetleri, diplomatik faaliyetler, ajanlık gibi pek çok amaçla da seyahat etmişler ve memleketlerine döndüklerinde gördükleri ve yaşadıklarını ya hatırat ya da resmi rapor şeklinde kaleme almışlardır. Bu noktada seyahatnâme kültürü ortaya çıkmış ve seyahatnâmeler marifetiyle toplumların kültürleri, örf ve adetleri daha net anlaşılabilmiştir. Çalışmada Müslüman seyyah İbn Battûta ve Avrupalı seyyah Bertrandon de la Broquière’nin seyahatnâmeleri üzerinden farklı coğrafyalarda ve kültürlerde yaşamını sürdüren kadınların toplumdaki sosyal ve ekonomik konumu ve rolleri üzerinde durulmaktadır. Bu iki seyyahın seçilmesindeki amaç birbirlerine yakın dönemde yaşamaları fakat farklı din ve kültürlere ait olmalıdır. Böylelikle bir karşılaştırma yapma imkânı olacaktır. Çalışma iki seyehatnâme merkezli olarak kadının özellikle sosyal-ekonomik hayattaki yerini ve ona verilen değerini ortaya koyması açısından ön plana çıkmaktadır. İncelenen dönem içerisinde kadınların sosyal ve ekonomik konumlarını belirlemede iki önemli unsurun ön plana çıktığı gözlemlenmiştir. Bunlar din ve geleneklerdir. İbn Battûta'nın geniş coğrafyadaki seyahatleri ve Broquière'nin Avrupa'daki gezileri, farklı kültürel ve coğrafi bağlamlarda kadın portresinin nasıl değişebileceğini anlamak için kıyas metodu ile ele alınarak benzerlikler ve farklılar ortaya konulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Seyyah, Seyahat, Seyahatnâme, İbn Battûta, Broquière.

Kaynakça

• Aydın, M.Â. (2003). “Mehir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (28, 389- 391). Ankara: TDV Yayınları. Bertrandon De La Broquıère, (2000). Bertrandon De La Broquıère’nin Deniz Aşırı Seyahati. Çev.İlhan Arda. İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Bozkurt, N. (2007). “Peçe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (34, 210-212). İstanbul: TDV Yayınları.
• Çağrıcı, M. (2009). “Seyahat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (37, 7-9). İstanbul: TDV Yayınları.
• Ebû Abdullah Muhammed İbn Battûta Tancî, (2022). İbn Battûta Seyahâtnamesi. Çev.A. Sait Aykut. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Eyice, S. (1975). Bertrandon De La Broquıere ve Seyahâtnamesi (1432-1433). İslâm Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, 6(1-2), 85-126.
• Eyice, S. (1999). “Bertrandon de la Broqouire”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (5, 523-524). İstanbul: TDV Yayınları.
• Kafalı, M. (2007). “Özbek Han”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (34, 107- 109). İstanbul: TDV Yayınları.
• Karaca, F. (2011). “Teşrifat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (40, 570- 572). İstanbul: TDV Yayınları.
• Özcan, A. (1992). “Bîbî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (6, 125). İstanbul: TDV Yayınları.
• Özdal, A.N. (2015). “Ortaçağ İslam Coğrafyasında Karşılaşılan Sıra Dışı Ödeme Araçları”. Corrent Research İn Social Sciences, 1 (1), 9-11.
• Shakman, A. (2024). “Kazak Çizgi Filmlerinde Folklor Unsurlarının İncelenmesi: Kanbak Şal ve Dev Örneği”. Turkologia Dergisi, 1 (117), 99-118.
• Waınes, D. (2012). İbn Battuta’nın Destansı Seyahati. Çev. Ebru Kılıç, İstanbul: Alfa Yayıncılık.