ÇOCUK İHMALİ VE İSTİSMARINA TÜRKİYE’DE YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLER AÇISINDAN BİR BAKIŞ

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 11 - 18, 23.06.2020

Sibel Küçükoğlu , Hatice Karakoç Başar

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de yapılmış çocuk ihmali ve istismarı konusunu ele alan son beş yıla ait tezleri bazı parametreler açısından incelemektir.
Yöntem: Araştırma genel tarama modellerinden tekil tarama yöntemi kullanılarak yapılmış ve doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Türkiye’de 2015-2019 yılları arasında çocuk ihmali ve istismarı konusunda yapılan tezler incelenmiştir. Veri tarama motoruna “çocuk istismarı, çocuk ihmali, fiziksel istismar, fiziksel ihmal, cinsel istismar, cinsel ihmal, duygusal istismar, duygusal ihmal, child abuse, child neglect, physical abuse, physical neglect, sexual abuse, sexual neglect, emotional abuse, emotional neglect, Turkey” anahtar kelimeleri yazılarak tarama yapılmıştır. Çalışma kriterlerine uyan 63 tez araştırma kapsamına alınmıştır. Elde edilen veriler sayı ve yüzde değerler olarak sunulmuştur.
Bulgular: Çalışmada, ihmal ve istismara yönelik en fazla çalışmanın 2018 yılında yapıldığı (n=23, %36.5); tezlerin büyük çoğunluğunu yüksek lisans tezlerinin (%68.3) oluşturduğu; %82.5’ini tanımlayıcı çalışmalar oluştururken çok az sayıda çalışmanın yarı deneysel (n=3, %4.8) ve deneysel (n=2, %3.2) tasarımda yapıldığı belirlenmiştir. Tezlerde veri toplama aracı olarak araştırmacıların hazırladığı soru formlarının (%81.0) ve ölçeklerin (%65.1) daha çok kullanıldığı; daha fazla “Sağlık Bilimleri Temel Alanı”nda yürütüldüğü (%42.9); sağlık alanında yapılan tezlerin daha çok tıp ağırlıklı yapıldığı; örneklem grubu incelendiğinde ise ergenlerin öne çıktığı (%34.9), tezlerin büyük çoğunluğunun (n= 38, %60.3) genel ihmal ve istismar türlerini birlikte inceledikleri görülmüştür.
Sonuç: Çalışmada, son beş yılda Türkiye’de yürütülen yüksek lisans ve doktora tezlerinde çocuk hemşireliği için öncelikli bir konu olan çocuk ihmal ve istismarı konusunun yeterince incelenmediği, yapılan çalışmalarda tanımlayıcı çalışmaların daha fazla yapıldığı, deneysel tasarımdaki çalışmaların ise çok az sayıda yürütüldüğü belirlenmiştir. Çocuk ihmal ve istismarını önlemeye yönelik kanıt düzeyi yüksek tezlerin yapılmasının gerektiği ortaya çıkmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Çocuk, ihmal, istismar, hemşirelik

AN OVERVIEW AT CHILD NEGLECT AND ABUSE FROM THE PERSPECTIVE OF GRADUATE THESIS IN TURKEY

Öz

Aim: The aim of this study is to examine the thesis from the last five years, which addresses child neglect and abuse in Turkey, in terms of some parameters.
Methods: The research was conducted using a singular scanning method from the general screening models and the document examination technique was used. In this study, the theses on child neglect and abuse were examined between 2015 and 2019 in Turkey. Data screening engine "child abuse, child neglect, physical abuse, physical abuse, sexual abuse, sexual abuse, emotional abuse, emotional abuse, emotional neglect, child abuse, child neglect, physical abuse, sexual abuse, sexual abuse, sexual abuse, neglect emotional abuse, emotional neglect, Turkey" keywords were written and scanned. 63 thesis matching the criteria of the study were included in the research. The data obtained is presented as numbers and percentage values.
Results: It was found that the most thesis on neglect and abuse were conducted in 2018 (n=23, 36.5%); the majority of the thesis were master's thesis (68.3%); while 82.5% of descriptive studies were created, it was determined that very few studies were conducted in semi-experimental (n=3) and experimental (n=2) designs. In studies, question forms (81.0%) and scales (65.1%) prepared by researchers as data collection tools were used more; (42.9%), where studies were carried out in more "Basic Areas of Health Sciences"; thesis in the field of health were mostly medically weighted; when the group where the studies were carried out, it was observed that the majority of the thesis (n= 38, 60.3%), where adolescents stand out, examined the general types of neglect and abuse together.
Conclusion: In the study, the issue of child neglect and abuse, which is a priority issue for child nursing in the last five years, was not adequately examined, and that the studies were carried out more than the descriptive studies, the work in experimental design was determined to be done in a very small number. It has been revealed that high levels of evidence to prevent child neglect and abuse should be made.

Anahtar Kelimeler

Child, Neglect, Abuse, Nursing

Kaynakça

• Altıparmak, S., Yıldırım, G., Yardımcı, F. & Ergin, D. (2013). Annelerden Alınan Bilgilerle Çocuk İstismarı ve Etkileyen Etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14(4), 354-361
• Bahar, G., Savaş, H.A. & Bahar, A. (2009). Çocuk İstismarı ve İhmali: Bir Gözden Geçirme. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(12), 51-65.
• Bakır, E., Kapucu, S. (2017). Çocuk İhmali ve İstismarının Türkiye’de Yapılan Araştırmalara Yansıması: Bir Literatür İncelemesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(2), 13–24.
• Bektaş, M. & Öztürk, C. (2007). İzmir’de Bir İlköğretim Okulunda Aile İçi Şiddet Araştırması. Ege Pediatri Bülteni, 14(3), 165-169.
• Beyazıt, U. (2015). Çocuk istismarı konusunda Türkiye’de yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi Özel Sayısı, 1(1), Erişim Adresi http://dergipark.org.tr/tr/pub/husbfd/issue/7891/103826
• Bilge, Y.D., Taşar, M.A., Kılınçoğlu, B., Özmen, S. & Tıraş, Ü. (2013). Alt Sosyoekonomik Düzeye Sahip Anne-Babaların Çocuk İstismarı ve İhmali Hakkındaki Bilgi Düzeyleri, Deneyimleri ve Kullandıkları Disiplin Yöntemleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14(1), 27-35.
• Çelbiş, O., Özdemir, B. & Kaya, A. (2011). Cinsel Saldırıya Uğramış Çocuğun Muayenesi. Türk Pediatri Arşivi Dergisi, 46(2), 104-110
• Çetin, F. (2008). Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Temel Kitabı. Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Demirci, E.Ö., Özmen, S., Öztop, D.B., Özdemir, Ç. & Uytun, M.Ç. (2014). Çocuk ve Ergen Cinsel İstismar Olgularında İstismar İle İlişkili Sosyo-Demografik Özelliklerin, Ailesel Değişkenlerin ve Ruhsal Bozuklukların Değerlendirilmesi. Adli Tıp Bülteni, 19(3),146-153.
• Erkan, I. (2018). Türkiye’de Çocuk İstismarı Konusunda Yayımlanan Lisansüstü Tezlerinin Adli Bilimler Açısından Değerlendirilmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(4), 410-413.
• Koc, F., Oral, R., Butteris, R. (2014). Missed Cases Of Multiple Forms Of Child Abuse And Neglect. International Journal of Psychiatry in Medicine, 47(2), 131-139.
• Önal, S.Ç., Celbiş, O., Özdemir, B. & Özdemir, M.Y. (2013). Çocuk İstismarı. Türk Nöroşirürji Dergisi, 23,124-127.
• Polat, O. (2007). Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı: Tanımlar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Sener, M.T., Anci, Y. & Dursun, O.B. (2014). Significance Of Healthy Family Structure in Preventing Child Sexual Abuse: Aprospective Controlled Study. Medicine Science International Medical Journal, 3(1),1046-1053.
• Siyez, D.M. (2009). Ergenlerde Problem Davranışlar Okul Temelli Önleme Çalışmaları İle İlgili Uygulama Örnekleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Topçu, S. (2009). Cinsel İstismar. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• UNICEF (2010). Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması https://www.unicef.org/turkey/raporlar/t%C3%BCrkiyede-%C3%A7ocuk-istismari-ve-aile-i%C3%A7i-%C5%9Fiddet-ara%C5%9Ftirmasi-%C3%B6zet-raporu-2010 (Son Erişim: 22.03.2020).
• World Health Organization (2016). Child maltreatment. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/child-maltreatment (Last accessed: 02.03.2020).