İSTANBUL KIYILARINDA 1987 ve 2007 YILLARI ARASINDA ARAZİ KULLANIMINDA MEYDANA GELEN DEĞİŞİMLER

Yıl 2011, Cilt: 16 Sayı: 26, 115 - 128, 02.01.2013

Sümeyra Kurt Ali Demirci Ahmet Karaburun

Öz

İstanbul'un kıyı bölgelerinde son yıllarda hızlı nüfus artışı ve kentsel
büyüme nedeniyle önemli arazi kullanım değişiklikleri yaşanmıştır. Bu çalışmada
1987 ve 2007 yılları arasında İstanbul'un kıyı bölgelerinde meydana gelen arazi
kullanımı değişikliklerinin tespiti amaçlanmıştır. 1987 ve 2007 yıllarına ait 30 m.
çözünürlükte olan Landsat uydu görüntüleri Erdas 9.1 yazılımı kullanılarak
kontrollü sınıflandırma yöntemi ile sınıflandırılmıştır. Kıyı çizgisinden karaya
doğru olan 1000 metrelik bir kıyı bölgesi, kontrollü sınıflandırma sonrasında altı
arazi kullanım sınıfına ayrılmıştır. Bunlar; yerleşim, tarım orman, boş arazi,
çalı/çimen ve göl/gölet’tir. Çalışmada, 1987 ve 2007 yılları arasında arazi
kullanımı değişiklikleri derinlemesine analiz edilmiştir. Çalışmada İstanbul
kıyılarında arazi kullanımında önemli değişikliklerin olduğu gözlenmiştir. Yirmi
yıllık bir süre içerisinde İstanbul’un kıyı bölgelerinde yerleşim alanları %35
oranında genişlerken, tarım alanları %31, orman alanları %35, çalı/çimen
olarak adlandırılan arazi sınıfı ise %4 oranında azalmıştır. Kıyıda arazi kullanım
değişikliğinin çoğu Marmara Denizi ve İstanbul Boğazı boyunca meydana
gelmiştir. İstanbul'a olan göçler ve hızlı kentleşme devam ettiği sürece
İstanbul’un kıyı bölgelerine olan baskının da devam edeceği muhtemeldir. Bu
nedenle, İstanbul'un kıyı bölgelerini korumak için sürdürülebilir bir kıyı yönetim
planı hazırlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kıyı, Arazi kullanımı, Arazi kullanımı değişikliği, Uzaktan Algılama, İstanbul

Kaynakça

• Bayram, B., Acar, U., Şeker, D., Arı, A., (2008), A Novel Algorithm for Coast Line Fitting Through a Case Study over Bosporus, Journal of Coastal Research, Vol: 4(24), pp: 983–991.
• Congalton, R., G., (1996), Accuracy assessment: a critical component of land cover mapping. Pages 119-131 in J.M. Scott, T.H. Tear, and F.W. Davis eds. Gap analysis: a land-scape approach to biodiversity planning. American Society for Photogrammetry and Remote Sensing, Bethesda, MD. pp: 320.
• Congalton, R., G., Green, K., (1998), Assessing the accuracy of remotely sensed data: Principles and practices. New York: Lewis Publishers.
• Demirci, A., Karaburun, A., Kurt, S., (2009), Assessment of Urban Growth in a Natural Protected Area Using Multi-Temporal Satellite Data: A Case Study of the Strait of Istanbul (Bosphorus). Fresenius Environmental Bulletin, Vol. 18(9a), pp: 1701- 1708.
• Deng, J., S., Wang, K., Deng, Y., H., Qi, G., J., (2008), PC Abased land-use change detection and analysis using multitemporal and multisensor satellite data”. International Journal of Remote Sensing, Vol: 29(16), pp: 4823-4838.
• Doygun, H., Berberoğlu, S., Alphan, H., (2003), Hatay, Burnaz Kıyı Kumulları Alan Kullanım Değişimlerinin Uzaktan Algılama Yöntemi ile Belirlenmesi, Çevkor Ekoloji - Çevre Dergisi, Cilt: 12(48), Sayfa: 4-9.
• Duran, Z., Musaoglu, N., Seker, Z.,D., (2006), Evaluating urban land use change in historical peninsula, Istanbul, by using GIS and Remote Sensing. Fresenius Environmental Bulletin, 15(8a), pp: 806-810.
• Erbek, F., S., Özkan, C., Taberner, M., (2004), Comparison of maximum likelihood classification method with supervised artificial neural network algorithms for land use activities. International Journal of Remote Sensing, Vol: 25(9), pp: 1733- 1748.
• Fan, F., Wang, Y., Wang, Z., (2007), Temporal and spatial change detecting (1998-2003) and predicting of land use and land cover in core corridor of Pearl River Delta (China) by using TM and ETM+ images, Environmental Monitoring and Assessment, 137(1-3), 127-47.
• İBB, (2007), İstanbul Büyükşehir Belediyesi. Online: http://www.ibb.gov.tr/tr- TR/Pages/AnaSayfa2.aspx, (30 Temmuz 2009), İstanbul.
• İBB, (2009), İstanbul Büyükşehir Belediyesi. Online: http://www.ibb.gov.tr/tr- TR/Pages/AnaSayfa2.aspx, (30 Temmuz 2009), İstanbul.
• Karaburun, A., Demirci, A., (2009), The Changing Risks of Agricultural Activities on Water Resources in Rapidly Urbanized Areas: Agricultural Land Cover Change in Istanbul between 1987 and 2007, Fresenius Environmental Bulletin, Vol: 18(11a), pp. 2181-2191.
• Karaburun, A., Demirci, A. and I-Shian Suen, (2010), Impacts of urban growth on forest cover in Istanbul (1987–2007), Environmental Monitoring and Assessment , Vol:166(1), pp: 266-277
• Kılıçaslan, Ç., (2006), İkinci Konutların Deniz Kıyılarına Etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Sayı, Sayfa: 147-156.
• Kurt, S., Karaburun, A., Demirci, A., (2010), Coastline Changes in Istanbul between 1987 and 2007, Scientific Research and Essays, Vol: 5(19), pp: 3009-3017.
• Kurt, S., (2009), Coastline Changes and Their Implications for Land Use in Coastal Regions of Istanbul between 1987 and 2008, Fatih Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi (Yayımlanmamış), İstanbul.
• Lillesand T., M., Kiefer R., W., (2000), Remote Sensing and Image Interpretation. New York: John Wiley & Sons Inc.
• Maktav, D., Erbek, F., S., (2005), Analysis of urban growth using multi-temporal satellite data in Istanbul, Turkey', International Journal of Remote Sensing, Vol: 26(49), pp: 797- 810.
• Özdemir, E., (2004), İstanbul Kıyı Mekanlarında Dolgu alanların Reaksiyonel Kullanımının Planlama Açısından Değerlendirilmesi İstanbul Avcılar Örneği, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlıgı Bölümü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Richards, J., A., (1995), Remote sensing digital image analysis: An introduction. Springer- Verlag.
• Sesli, F., A., Aydınoğlu, A. Ç., (2003), Investigating of Coastal Land Use Changes by Using GIS and Web Technologies. The International Colloquium Series on Land Use/Cover Change Science and Applications: "Studying Land Use Effects in Coastal Zones with Remote Sensing and GIS”, Proceedings Book, pp: 66-70, Antalya/Kemer.
• TÜİK, (2009), Türkiye İstatistik Kurumu, Göç ve İllerin Toplam Göç Oranları, Nüfus İstatistikleri, Online: http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?tb_id=38&ust_id=11 (30 Temmuz 2009).
• Yenen, Z., Ünal, Y., Enlil, M., (1992), İstanbul’un Kimlik Değişimi: Su Kentinden Kara Kentine, http://www.metropolistanbul.com/public/temamakale.aspx?mid=14
• Yuan, F., (2008), Land-cover change and environmental impact analysis in the Greater Mankato area of Minnesota using remote sensing and GIS modeling. International Journal of Remote Sensing, Vol: 29(4), pp: 169-1184.