CÂHİLİYE’DEN ABBÂSÎLERE ARAP ŞİİRİNDE YILDIZ TASVİRLERİ

Yıl 2010, Sayı: 34, 187 - 208, 30.06.2010

Abdussamed Yeşildağ

Öz

Tarih boyunca şiir ve şiirin içeriğinde de tasvir var olagelmiştir. Tarihin işleyiş
sürecinde Câhiliyeden Abbâsilere kadarki dönemde çevre, kültür faktörlerinin
etkisiyle şairlerin tasvirlerinde kullandıkları benzetmeleri değişim göstermiştir.
Şairin psikolojik durumu tasvirlerde önemli rol oynamıştır. Şairlerin sıkıntılı
anlarında yıldızlar sanki dağlara bağlanmış veya dinlenmek üzere kamp kuran bir
kafile olmuş; sevinçli anlarında rakkaseler gibi dans etmiş veya menekşe bahçesinde
açan nergis çiçekleri olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yıldız, Ülker Yıldızı, Arap Şiiri, Tasvir

Kaynakça

• Bakırcı, Selami, IV. Abbâsî Döneminde Edebî Çevre, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 1995.
• Benk, Adnan (Ed.), Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, I-XXIV, Milliyet Yay., İstanbul 1986.
• Brockelmann Carl, GAL, Suppl.: Geschichte der Arabischen Litteratur, Supplementband, I-III, Leiden, 1942.
• -----------------, GAL: Geschichte der Arabischen Litteratur, I-II, Leiden, 1949.
• Demirayak, Kenan, Arap Edebiyatı Tarihi: Cahiliye Dönemi, Erzurum, 1996.
• -----------------, I. Abbâsî Asrında Edebî Çevre, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 1992.
• Ebû Hilâl el-„Askerî, Dîvânu‟l-Me„ânî, I-II, nşr. Muhammed „Abduh, Muhammed Mahmûd eş-Şinkîtî, tsz.
• Ebû Nuvâs, Dîvân, Beyrut, tsz.
• Elmalı, Hüseyin, “Kaside” TDVİA, İstanbul, 2001, XXIV, 562.
• İbn Ebî „Avn, Kitâbu‟t-Teşbîhât, nşr. Muhammed „Abdulmu„îd Hân, Cambridge, 1369/1950.
• İbn Kuteybe, eş-Şi„r ve‟ş-Şu„arâ, I-II, nşr. Ahmed Muhammed Şâkir, Kahire, 1385/1966.
• İbn Reşîk el-Kayrevânî, el-„Umde fi Sınâ„ati‟ş-Şi„r ve Nakdih, I-II, Matba„atu‟s-Sa„âde, Kahire, 1907/1325.
• İbn Sellâm el-Cumahî, Tabakâtu Fuhûli‟ş-Şu„arâ, I-II, nşr. Mahmûd Muhammed Şâkir, Kahire, 1377/1958.
• İbnu‟l-Mu„tez, Dîvân, I-II, nşr. Mecîd Tarrâd, Beyrut, 1415/1995.
• İliyya el-Hâvî, Fennu‟l-Vasf ve Tetavvuruh fi‟ş-Şi„ri‟l-„Arabî, Beyrut, 1987.
• İmru‟u‟l-Kays, Dîvân, nşr. Muhammed Ebu‟l-Fadl İbrâhîm, Kahire, 1389/1969.
• İsmâ„îl Ahmed Şehâde el-„Âlem, Vasfu‟t-Tabî„a fî‟ş-Şi„ri‟l-„Umevî, Beyrût, 1407/1987.
• Krenkow, Fritz, “Kasida: in Arabic”, EI2, Leiden, 1978, IV, 713.
• Kudâme b. Ca„fer, Nakdu‟ş-Şi„r, nşr. Muhammed Abdulmun„im Hafâcî, Dâru'l- Kutubi'l-„İlmiyye, Beyrut, tsz.
• Mustafa Sâdık er-Râfi„î, Târîhu Âdâbi'l-„Arab, I-III, Dâru‟l-Kitâbi‟l-„Arabî, Beyrut, 1974.
• Reşîd Yûsuf „Atâullâh, Târîhu‟l-Âdâbi‟l-„Arabiyye, I-II, nşr. Alî Necîb „Atavî, Muessesetu „İzziddîn, Beyrut, 1405/1985.
• Sâmî ed-Dehhân, el-Vasf, Kahire, tsz.
• Seyyid Nevfel, Şi„ru‟t-Tabî„a fi‟l-Edebi‟l-„Arabî, Kahire, 1978.
• Sezgin, Fuad, Târihu‟t-Turâsi‟l-„Arabî, I-VI, Riyad, 1403/1983.
• eş-Şemmâh b. Dırâr ez-Zubyânî, Dîvân, nşr. Salâhuddîn el-Hâdî, Kahire, 1388/1968.
• Şevkî Dayf, el-„Asru‟l-„Abbâsiyyu‟s-Sânî, Kahire, 1973.
• -----------------, el-„Asru‟l-„Abbâsiyyu‟l-Evvel, Kahire, 1966.
• et-Tuğrâ‟î, Divân, İstanbul, 1300.
• „Umer Rıdâ Kehhâle, Mu„cemu‟l-Mu‟ellifîn, I-XV, Beyrut, 1376/1957.
• Uylaş, Sait, II. Abbâsî Asrında Edebî Çevre, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 2001.
• Ünal, Ömer, Sadru‟l-İslâmda Edebî Çevre, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 1995.
• Yanık, Nevzat Hafız, Arap Şiirinde Tasvir, Erzurum, 1995.
• -----------------, Endülüs Arap Şiirinde Tabiat Tasviri, Erzurum, 2000.
• Yılmaz, Nurullah, III. Abbâsî Asrında Edebî Çevre, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum, 1995.