SEKÜLER AHLAK BAĞLAMINDA DİN-AHLÂK İLİŞKİSİ

Yıl 2011, Sayı: 35, 1 - 23, 30.06.2011

İbrahim Hakkı Aydın

Öz

İnsanoğlunu mutlu edebilmek adına geliştirilen sistemlerden biri de
“ahlak”tır. Ahlak tarihinde bu amaçla çeşitli ahlak teorileri geliştirilmiştir. Bir
kısım düşünürler, insanı dilinden, kültüründen, dininden ve metafizik denetimlerinden
tamamen soyutlayarak, insanî yönelişleri metafizik alandan bu
dünyaya ve yaşanan zamana çevirerek, dini temelden yoksun olan seküler
ahlak teorileri oluşturmuşlardır. Bu makalede sekülerliğin ne olduğundan hareketle,
dini olguları dışlayarak, sadece pozitif bilimsel ve rasyonel temellere
dayanarak, oluşturulacak ahlak anlayışlarının, ahlakın amacını ne derece
gerçekleştirebileceği tartışılacak. Ahlâk değerlerinin sadece ferdin zihni ürünü
olmaya indirgenmesiyle, bireyin iyiyi yaşaması ve kötüden kaçınması için gerekli
olan isteklendirmenin (motivasyon) yeterince sağlanıp sağlanamayacağı
irdelenecektir. Dini temelden yoksun ahlak gerekli isteklendirme konusunda
“ihtiyaç duyulan, bireyi ahlak ilkelerine uygun hareket etmeye yönlendirecek
olan kaynak ne olabilir?” sorusunun yanıtı aranacaktır. Bunun sonucunda da
dini temelden yoksun olan (seküler) ahlakın ne ölçüde mümkün olup olmadığı
konusunda bir tespit yapılarak dinin ahlak için konumu belirlenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

ahlak, din, dünyevileşme, etik, laik, seküler

Kaynakça

• Alastair Maclntyre, Etik’in Kısa Tarihi, çev. Hakkı Hünler ve S. Z. Hünler, İs- tanbul 2001.
• Altıntaş, Hayrani, İslam Ahlakı, Ankara 1999.
• Aristoteles, Nikomakhos’a Etik, çev. Saffet Babür, Ankara 1997.
• Attas, S. Nakib, Modern Çağ ve İslami Düşünüşün Problemleri, Nşr. M. E. Kılıç, İstanbul 1989.
• Aydın İbrahim Hakkı, Yusuf Sinan Paşa’da Ahlak Anlayışı, İstanbul 2007.
• Aydın, Mehmet, The Term Sa’ada in the Selected Works of Al-Fârâbî and Al- Ghazali, Basılmamış Doktora Tezi, Edinburgh, Univ., 1972.
• Ayer, A. J., The Meaning of Life, Mcmillan Publishing Company, New York, 1990.
• Başçı, Vahdettin, “İnsaniliğin Oluşumunda Dinin Rolü”, Felsefe Dünyası, sayı: 33, 2001/1, s. 39-44.
• Bolay, S. Hayri, Felsefî Doktrinler ve Terimler Sözlüğü, VI. Bask, Ankara 1996.
• Cevizci, Ahmet, Paradikma Felsefe Sözlüğü, IV. Baskı, İstanbul 2000.
• Ceylan, Yasin, http://www.phil.metu.edu.tr/yceylan/works/din-ahlak.htm (17.03.2010).
• Çağrıcı, Mustafa, İslam Düşüncesinde Ahlak, İstanbul 1989.
• Diogenest Laertius, Lives of Eminent Philosophy, ( İngilizceye çeviren: R. D. Hicks), Cambridge 1925.
• Donaldson, Dwight M, Studies in Muslim Ethics, Fletcher and Son Ltd, London 1963.
• Ewing, The Autonomy of Ethics, Prospect for Metaphysics, ed.: Ian Ramsey (içinde), London 1961, s. 39.
• Fahri, Macid, İslam Ahlâk Teorileri, Çev. M. İskenderoğlu ve A. Arkan, İstanbul 2004.
• Farabî, Ebu Nasr, Fusûlü’l-Medenî (Siyaset Felsefesine Dair Görüşler), Çev. Hanifi Özcan, Dokuz Eylül Üniv. Yay., İzmir 1987.
• Farabî, Mutluluk Yoluna Yöneltme (Tenbîh ‘alâ Sebîli’s-Sa’âde), Çev. Hanifi Özcan, İzmir 1993.
• Hazlitt, Hanry, Ahlakın Temelleri, çev. Mehmet Aydın ve Recep Tapramaz, An- kara 2006.
• Kılıç, Recep, Ahlâkın Dinî Temeli Ankara 1992.
• Meriç, C. “Çağdaş Uygarlık Düzeyi” Fikirde ve Sanatta Hareket, sy. 90 (Hazi- ran1973), s. 13.
• Mitchell, G. D., (ed), A New Dictionary of Sociology, London , 1979.
• Mustafa Rahmi, Tarih Boyunca Ahlak, İstanbul 1949.
• P. A. Sorokin, “Çağın Bunalımı” (Nşr. T. Akman), Diriliş, s. 48-51,16 Haziran 1989.
• Pipin, R. B., Modernism as a Philosophical Problem, Oxford 1995.
• Platon, Devlet, çev. S. Eyüboğlu ve M. A. Cimcöz, İstanbul 1988, VI. Baskı.
• Santayana, George, Dominations and Powers, New York, Scribner’s 1951.
• Sorokin, P. A., “Çağın Bunalımı” (Nşr. T. Akman), Diriliş, s. 48-51,16 Haziran 1989
• Stewart, Davit, Exploring the Philisophy of Religion, London 1980.