NİZÂR KABBÂNÎ VE ESERLERİ ÜZERİNE NOTLAR

Yıl 2011, Sayı: 35, 25 - 38, 30.06.2011

Süleyman Tülücü

Öz

Nizâr Kabbânî, Suriyeli bir diplomat, şair, denemeci ve yayımcıdır.
Nizâr Kabbânî, 21 Mart 1923 tarihinde Suriye’nin başkenti Şam’da orta
halli bir tüccar ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Tevfîk Kabbânî
Suriyeli, annesi ise Türk asıllı idi. 1930-1941 yılları arasında el-Külliyyetü’l-
‘İlmiyyetü’l-Vataniyye’de öğrenim gördü. Daha sonra Şam Üniversitesi’nde
hukuk tahsil etti. 1945’te buradan mezun oldu. Bu Üniversitede öğrenci iken
(1944) “Kālet lî es-Semrâ’” (Esmer [Kız/Kadın] Bana Dedi ki) başlıklı ilk şiirini
yazdı. Hukuk Fakültesi’nden mezuniyetinin ardından, Suriye Dışişleri Bakanlığı
adına Beyrut, Kahire, İstanbul, Madrid, Pekin ve Londra dâhil, çeşitli baş-
kentlerde danışma veya kültür ataşesi görevi ile çalıştı.
Nizâr Kabbânî, hayatında iki kere evlendi. İlk karısı kuzeni Zehrâ idi.
İkinci evliliği Belkîs er-Râvî adlı Iraklı bir kadınla oldu. Nizâr Kabbânî, 30 Nisan
1998 tarihinde 75 yaşında, bir kalp krizi sonucu Londra’da öldü ve Şam’da
toprağa verildi.
Nizâr Kabbânî, Arap dünyasında en çok saygı duyulan çağdaş şairlerden
biridir. Onun şiirsel üslûbu; sadeliği ve aşk, feminizm, din ve Arap milliyet-
çiliği temalarını incelemede zarafeti bir araya getirir.

Anahtar Kelimeler

Nizâr Kabbânî, Belkîs er-Râvî, Feminizm, Arap Milliyetçiliği, Suriye, Çağdaş Arap Şiiri

Kaynakça

• Abdelkabir, Suad, Shaping Women’s Identity in Kabbani’s Poetry, London 1996.
• Achcar, Agnès, La femme dans la poésie de Nizar Qabbani, essai de traduction, Bordeaux 1997.
• Ahmed Kabbiş, Târîhu’ş-Şi‘ri’l-‘Arabiyyi’l-Hadîs, Beyrut 1391/1971, s. 635- 643.
• Ahmed et-Tavîlî, Nizâr Kabbânî: Şâ‘irü’n-Nisâ’ , Tunus 2007.
• Ahmed Ziyâde, Nizâr: Şâ‘irü’l-Hub ve’l-Mer’e ve’s-Siyâse: Mâ Lehû vemâ ‘Aleyh, Kahire 1996.
• ‘Âmir Mübeyyid-Muhammed Kerzûn, Nizâr Kabbânî: Rahîlü Kārre Şi‘riyye [Dârü’l-Ma‘ârif], Suriye 1998.
• Amra, Nancy, Kabbânî: Şâ‘irü’l-Mer’e, Amman 1997.
• Atassi, Mohammad Ali, “TV Documentary Series on Nezar Kabbani: Poet’s Life as Sanitized Commercial Spectacle”, Al-Jadid, 11/52 (Summer 2005).
• Bedir, Atıf, “Gazaba Uğramış Şiirler, Nizar Kabbânî, Mavi Yayıncılık”, Hece, yıl: 1, sy. 12 (Aralık 1997), s. 111-112 [Tanıtma].
• Bouhrour, Habib, The Critical Stance of Adonis and Nizar Qabbani, Amman 2007. _______, “N. Qabbani’s Critical Stance under Counter Poetic Modernism”, Danish Open Academic Journal, 2 (2007).
• Boullata, I. J., Modern Arab Poets 1950-1975, Washington, DC 1976, s. 53- 60.
• _______, “Qabbānī, Nizār”, Encyclopedia of Arabic Literature, ed. Julie Scott Meisami and Paul Starkey, London-New York 1998, II, 625-626.
• Campbell, Robert B., A‘lâmü’l-Edebi’l-‘Arabiyyi’l-Mu‘âsır, Siyer ve Siyer Zâtiyye, Beyrut 1996, II, 1084-1087.
• Canova, Giovanni, “Nizar Qabbani: La mia storia con la poesia”, Oriente Moderno, 54 (1974), s. 204-213.
• Cihâd Fâdıl, Fetâfîtü Şâ‘ir: Vakā’i‘u Ma‘reke ma‘a Nizâr Kabbânî, Beyrut 1989. _______, Nizâr Kabbânî, el-Vechü’l-Âhar, Beyrut 2000. Çağdaş Arap Şiiri Antolojisi, çev. ve haz. Metin Fındıkçı, Toroslu Kitaplığı, İstanbul 2007, s. 339-357.
• Demirci, İbrahim, “Nizar Kabbanî de Kim?”, Yeni Şafak, 21 Mayıs 1998, s. 13.
• _______, “Akbıyık Dede’nin Torunu Nizar” [Şairin, hem anne hem baba tarafından Türk asıllı olduğu hakkında oldukça ilginç bir yazı], http://www.40ikindi.com/yazarlar/oku.php?id=3001&kategori=49 [05.05.2009]
• Durman, Nurettin, Filistin Şiirleri Antolojisi, İstanbul 2001, s. 47 vd. Er, Rahmi, Çağdaş Arap Edebiyatı Seçkisi (Şiir-Öykü), Ankara 2004, s. 63-
• Ergül, Aysel, “Nizâr Kabbânî’nin “el-Mecd li’d-Dafâ’iri’t-Tavîle” Şiiri Üzerine Yapısal İnceleme Denemesi”, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, sy. 27 (Aralık 2001), s. 73-87.
• _______, “Nizâr Kabbânî’nin “el-Mecd li’d-Dafâ’iri’t-Tavîle” Şiirinin Anlam Yapı- sı Yönünden İncelenmesi”, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 2, sy. 28-29 (Haziran-Aralık 2002), s. 59-74.
• _______, Şiirin Galip Aşkın Devrik Kralı Nizâr Kabbânî’de Aşk ve Kadın, Ankara 2006.
• Ersöz, Sema, “Ben Beyrut”, Haksöz, sy. 116-117 (Kasım-Aralık 2000). [Tanıtma] el-Esed, Felek Cemîl, et-Tehaddî ve’r-Refd fî Şi‘ri Nizâr Kabbânî, Yüksek Lisans Tezi, Câmi‘atü Tişrîn/Suriye, 2000.
• Fedvâ Fu’âd ‘Abbâs, Nizâr Kabbânî: Şâ‘irü Hâze’l-‘Asr, Kahire [2002]. Gabay, Z., “Nizār Qabbānī, the Poet and His Poetry”, Middle Eastern Studies, 9/2 (May 1973), s. 207-220.
• el-Gāmidî, Sa‘îd b. Nâsır, “Nizâr Kabbânî… ve’l-Harb ‘ale’l-‘Akîde ve’ş-Şerî‘a”, el-Müctema‘ [Küveyt], sy. 1300 (22 Muharrem 1419/19.5.1998), s. 45- 47.
• Hânî Hayyir, Nizâr Kabbânî, Dimaşk 2004. Hannâ el-Fâhûrî, el-Câmi‘ fî Târîhi’l-Edebi’l-‘Arabî: el-Edebü’l-Hadîs, Beyrut 1986, II, 686-697.
• Hasan Âl Bilâl, “Nizâr Kabbânî, Kelimât Mülevvene ba‘de’r-Rahîl”, el-‘Âlem [London], sene: 14, sy. 620 (12 Muharrem 1419/9 Mayıs 1998), s. 24- 25. Hıristo Necm, en-Nercisiyye fî Edebi Nizâr Kabbânî, Beyrut 1983. “Hüzünlü Irmak” (Nizar Kabbanî), Virgül, sy. 32 (Temmuz-Ağustos 2000), s. 4 [Tanıtma].
• “Kabbânî”, Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, İstanbul 1986, X, 6138. Kahf, Mohja, “Reflections on Kabbani: Erotics and Politics Embrace in Poetic World of Reckless Women and Sultan’s Daughters”, Al-Jadid, 4/23 (Spring 1998).
• _______, “Politics and Erotics in Nizar Kabbani’s Poetry: From the Sultan’s Wife to the Lady Friend”, World Literature Today, 74/1 (Winter 2000), s. 44-52.
• Kahraman, Kemal, Kuşatma Altında Beyrut Günlüğü; Çağdaş Arap Şiirinden Beyrut İşgali, İstanbul 2007.
• Khouri, M. A.- Algar, H., An Anthology of Modern Arabic Poetry, Berkeley 1974, s. 161-195.
• Koparan, Ergin, “Aşk ve Kavga Şairi: Nizar Kabbanî”, Virgül, sy. 9 (Haziran 1998), s. 52-53.
• Leaman, Oliver, İslâm Estetiğine Giriş, trc. Nuh Yılmaz, İstanbul 2010, s. 127, 128-129.
• Mansour, Wisam, “Kabbani’s Women: From the Sultan’s Wife to the Lady Friend in Exile”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, c. 44, sy. 1 (2004), s. 1-15.
• _______, “Arab Women in Nizar Kabbani’s Poetry”, Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East, 25/2 (2005), s. 480-486.
• Martínez Montávez, Pedro, “Nizār Qabbānī”, Anaquel de Estudios Árabes, 9 (1998), s. 251-252.
• _______, “Al-Andalus y Nizar Kabbani: La Tragedia”, ’Ilu. Revista de Ciencias de las Religiones. Cuadernos, 1 (1998), s. 9-24.
• _______, “La luz del destierro, de Nizar Kabbani”, Anaquel de Estudios Árabes, 11 (2000), s. 423-427.
• Mignon, Laurent, “Işk ve Aşkın Buluştuğu ve Ayrıştığı Yer: Nizâr Kabbânî ve Cemal Süreya’nın Şiirinde Sevgili ve Mesaj”, Doğu Batı, yıl: 7, sy. 26 (Şubat-Mart-Nisan 2004), s. 111-123.
• _______, Gezginin Günlüğü, Ankara 2002.
• Mirfet Dehhân, Nizâr Kabbânî ve’l-Kadıyyetü’l-Filastîniyye, Beyrut 2002. Muhammed Tarabeyh, Nesrü Nizâr Kabbânî, Dimaşk 2003.
• Muhyiddîn Subhî, Nizâr Kabbânî: Şâ‘iren ve İnsânen, Beyrut 1958.
• _______, el-Kevnü’ş-Şi‘rî ‘inde Nizâr Kabbânî, Beyrut 1977; Libya 1982.
• Mustafâ el-Kîlânî, Cevle fî ‘Âlemi Nizâr Kabbânî, Sûse/Tunus 2003.
• Mü’min el-Muhammedî, Nizâr Kabbânî: Şâ‘irü’n-Nisâ’ ve’s-Sevre, Kahire 2007. Mü’minât eş-Şâmî, el-Îkā‘ fî Şi‘ri Nizâr Kabbânî, Yüksek Lisans Tezi, Câmi‘atü Dimaşk, 2002. Nebîl Hâlid Ebû ‘Alî, Nizâr Kabbânî: Şâ‘irü’l-Mer’e ve’s-Siyâse, Dimaşk 1999.
• Nizâr Kabbânî, Poemas amorosos árabes, İspanyolcaya çev. Pedro Martínez Montávez, Madrid 1965, 1975, 1988.
• _______, Poemas políticos, İspanyolcaya çev. Pedro Martínez Montávez, Madrid 1975.
• _______, Tú, Amor, seçki ve çeviri: Pedro Martínez Montávez, Madrid 1987.
• _______, Arabian Love Poems: Full Arabic and English Texts, edited and translated by Bassam K. Frangieh and Clementina R. Brown, Washington, DC 1993; Boulder, CO 1999.
• _______, On Entering the Sea: The Erotic and Other Poetry of Nizar Qabbani, translated from the Arabic by Lena Jayyusi et al., New York 1996, 1998, 2006.
• _______, İşgal Altında, çev. Turan Koç-İbrahim Demirci, Kayseri 1996.
• _______, Gazaba Uğramış Şiirler, çev. İbrahim Demirci, İstanbul 1997.
• _______, Gerileme Kitabına Dipnotlar, çev. Ergin Koparan, İstanbul 1997.
• _______, Ben Beyrut: Bir Kentin Günlükleri, çev. İbrahim Demirci, Ankara 1999.
• _______, Aşkın Kitabı, çev. Laurent Mignon, İstanbul 2000.
• _______, Hüzünlü Irmak, çev. Metin Fındıkçı, İstanbul 2000.
• _______, El libro del amor, Arapçadan İspanyolcaya çev. María Luisa Prieto, Madrid 2001, 2005.
• _______, Il fiammifero è in mano mia e le vostre piccole nazioni sono di carta, a cura di V. Colombo, Genova 2001.
• _______, Yasak Şiirler, çev. Kemal Yüksel, İstanbul 2002.
• _______, Gözlerinin Mavi Limanında; Aşk-Kadın-Hüzün Şiirlerinden Seçmeler, Arapçadan çev. Rıza Halilov-Aysel Ergül, İstanbul 2002.
• _______, Republic of Love: Selected Poems in English and Arabic, translated from the Arabic by Nayef al-Kalali, edited by Lisa Kavchak, LondonNew York 2002.
• _______, Seninle Evlendim Ey Özgürlük!, çev. Kemal Yüksel, İstanbul 2003. _______, Nach deinen Augen gehen die Uhren der Welt: Gedichte I, Arapçadan çev. Alya Krupp-al-Shamma, Norderstedt 2005.
• _______, El libro del amor, İspanyolcaya çev. Ramiro A. Calle, Madrid 2007.
• _______, Poe`mes chante´s et autres succe`s, présentation et traduction Mustapha et Abdelkrim El Kasri, Rabat 2007.
• _______, “Ben Beyrut: Bir Kentin Günlükleri”, Türkçesi: İbrahim Demirci, Hece, yıl: 2, sy. 22 (Ekim 1998), s. 58-60; yıl: 2, sy. 23 (Kasım 1998), s. 72-73; yıl: 2, sy. 24 (Aralık 1998), s. 61-63.
• Nizâr Kabbânî: Şâ‘irün li-Külli’l-Ecyâl, I-II, haz. Muhammed Yûsuf Necm, Beyrut 1998.
• “Nizar Kabbanî’nin Deneme Üzerine İki Mektubu”, çev. Ali Sözer, Az Edebiyat, sy. 2 (Ağustos-Eylül-Ekim 2008).
• Öz, Asım, “Egemen Söyleme Karşı Eleştirel Tanıklığın Şairi: Nizâr Kabbânî”, Haksöz, sy. 204 (Mart 2008), s. 65-72.
• Pakdil, Nuri, Arap Şiiri [Güldeste], II, genişletilmiş 2. baskı, Ankara 1998, s. 155-158.
• Sa‘îd Beşîr, Kabbânî: Şâ‘irü’l-Hub ve’l-Elem, Amman 1997.
• Salâh Niyâzî, Nizâr Kabbânî: Ressâmü’ş-Şu‘arâ’ , London 1998.
• Salâhuddîn el-Hevvârî, el-Mer’e fî Şi‘ri Nizâr Kabbânî: Dirâse Nakdiyye, Beyrut 2001.
• Sâmî el-Keyyâlî, el-Edebü’l-‘Arabiyyü’l-Mu‘âsır fî Sûriyye: 1850-1950, Kahire 1968, s. 438-449.
• Tanrıverdi, Eyyüp, “Yasak Şiirler”, Folklor/Edebiyat, c. 14, sy. 53 (2008/1), s. 262-264 [Tanıtma].
• Tur, Salih, Nizâr Kabbânî; Hayatı, Sanatı ve Şiirleri, Doktora Tezi, danışman: Prof. Dr. Rahmi Er, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2005. _______, “Nizâr Kabbânî’nin Aşk Şiirlerinde Annelik”, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, yıl: VI, sy. 20 (Kış 2006), s. 117-132.
• _______, “Nizâr Kabbânî’nin Aşk Şiirlerinde Narsisizm”, Folklor/Edebiyat, c. 14, sy. 53 (2008/1), s. 185-208.
• Tülücü, Süleyman, “Suriyeli Çağdaş Arap Şairi Nizâr Kabbânî Üzerine Bazı Notlar”, Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, sy. 28 (2007), s. 1-8.
• Velîd Ebû Zahr, el-Vatanü’l-‘Arabî, sy. 1105 (8 Mayıs 1998)’deki yazısı.
• Wild, Stefan, “Nizar Qabbani’s Autobiography: Images of Sexuality, Death and Poetry”, Love and Sexuality in Modern Arabic Literature, edited by Roger Allen et al., London 1995, 2001, s. 200-209.
• Yalar, Mehmet, Modern Arap Şiiri, Bursa 2003, s. 54, 111-112, 183 ve tür. yer.
• Yüksel, Azmi, “Nizâr Kabbânî’den Bir Şiir”, TÖMER/Edebiyat Dergisi, sy. 3 (Ocak-Şubat 1997).