KUR’ÂN’DAKİ PEYGAMBER DUALARININ PSİKO-SOSYAL ANALİZİ

Yıl 2011, Sayı: 35, 51 - 80, 30.06.2011

Ali Yılmaz

Öz

Kuran peygamber kıssalarından bahsederken onların hayat mücadelelerini
bazen özlü, bazen detaylı bir şekilde aktarır. Bu mücadele içerisinde
onların, Allah’tan yardım dileme ve başarılı kılma konusundaki yakarışları,
yani duaları, büyük önem arz eder. Bu dualar, Kur’an’da bir taraftan onların
psiko-sosyal açıdan yaşantıları hakkında bize bilgi aktarırken, diğer taraftan
yürütmemiz gereken örnek davranışlar bağlamında bize takdim edilir. Bu makalede,
Kur’an’da geçen peygamber duaları, bahsedilen bu perspektiften ele
alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dua, Peygamber, Psikoloji, Sosyoloji, Analiz

Kaynakça

• Kur’ân-ı Kerîm
• Akdoğan, Ali, Sosyal Değişme ve Din, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2004.
• Akseki, Ahmet Hamdi, Ahlâk ilmi ve İslâm Ahlâkı, Nur Yayınları, Ankara, tsz.
• Altuntaş Halil; Şahin, Muzaffer, Kur’ân-ı Kerim Meali, DİB Yayınları, Ankara, 2006.
• Aslantürk, Zeki; Amman, Tayfun, Sosyoloji, MÜİFV.Yayınları, İstanbul,1999.
• Ateş, Süleyman, Kur’ân-ı Kerim ve Yüce Meali, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstan- bul, 1990.
• Aydın,Hayati, Kur’ân’da İnsan Psikolojisi, Timaş Yayınları, İstanbul,2002.
• Başar, Hüseyin, Sınıf Yönetimi, Anı Yayıncılık, Ankara,2004.
• Baymur, Feriha, Genel Psikoloji, İnkılap Kitabevi, İstanbul,1994.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Kur’ân-ı Kerim’in Türkçe Meali Alisi ve Tefsiri, Hikmet Neşriyat, İstanbul, 1964.
• Bozkurt, Veysel, Değişen Dünyada Sosyoloji, Esin Kitabevi, Ankara, 2006.
• Bursevi, İsmail Hakkı, Ruhu’l-Beyân, Mustafa el-Babî el-Halebi, Mısır,1264.
• Cilalı, Osman, ‘Dua’ Mad., DİA, İstanbul, 1994.
• Çağlar, Doğan, Uyumsuz Çocuklar ve Eğitimi, Ankara Üniversitesi Eğitim Fa- kültesi Yayınları, Ankara,1981.
• Davutoğlu, Ahmet, Kur’ân-ı Kerim ve İzahlı Meali, Çelik Yayınevi, İstanbul, 1981.
• Demirci, Muhsin, Kur’ân’ın Temel Konuları, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fa- kültesi Vakfı Yayınları, İstanbul,2000.
• Elmalılı, Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, Matbaa-i Ebuzziya, İstanbul, 1936.
• Eraydın, Selçuk, Tasavvuf ve Tarikatlar, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakül- tesi Vakfı Yayınları, İstanbul,1994.
• Erkal, Mustafa, Sosyoloji, Der Yayınları, İstanbul, 2009.
• Günay, Ünver, Din Sosyolojisi, İnsan Yayınları, İstanbul, 2010.
• Hökelekli, Hayati, Din Psikolojisi, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1993.
• _______ Psikolojiye Giriş, Düşünce Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2008.
• İzutsu, Toshihiko, Kur’ân’da Dini ve Ahlâki Kavramlar, (Trc: Selahattin Ayaz) Pınar Yayınları, İstanbul,1991.
• İbn Cevzî, Cemaluddîn Ebu’l-Ferec Abdurrahman, et-Tebsıra, Mı- sır,1386/1966.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fida İsmail, el-Bidaye ve’n-Nihaye, Mektebetü’l-Mearif, Bey- rut, 1966.
• İbn Sa’d, Ebu Abdillah Muhammed, et- Tabakâtü’l-Kübra, Daru Sâdır, Beyrut, 1346.
• İbnü’l- Esîr, İzzuddin Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed, el-Kâmil fi’t-Tarîh, Daru Sâdır, Beyrut, 1395.
• İkbal, Muhammed, İslâm’da Dini Tefekkürün Yeniden Teşekkülü, (Trc.Sofi Huri,) Çaltük Matbaası, İstanbul, 1964.
• Kandemir, Yaşar, İslâm Ahlâkı, Nesil Yayınları, İstanbul,1980.
• Karaca, Faruk, Dini Gelişim Teorileri, Dem Yayınları, İstanbul,2007.
• Kılıç, Sadık, Kur’ân’da Günâh Kavramı, Hibaş Yayınevi, Konya, 1984.
• Köksal, Asım, Peygamberler Tarihi, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2004.
• Kuşeyrî, Abdulkerim, Kuşeyrî Risâlesi, Dergah Yayınları, İstanbul,1991.
• Kutub, Muhammed, İnsan Psikolojisi Üzerine Etüdler, (Trc.Bekir Karlığa) İşa- ret yayınları, İstanbul, tsz..
• Kutup, Seyyid, Fî Zilali’-l Kur’ân, (Trc. M.Emin ,İ.Hakkı Şengüler, Bekir Karlı- ğa) Hikmet Yayınları, İstanbul, 1970.
• Maverdî, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed b. Habib, en-Nüket ve’l-Uyun, Daru’l- Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2007.
• Mesudî, Ebu’l-Hasan Ali b. Hüseyn, Mürucü’z-Zeheb, Kum, Müessesetu Neşri’l- İslâmî, 1348/ 1964.
• Muhammed Fuat Abdülbaki, Mu’cemü’l- Müfehres li Elfâzi’l- Kur’âni’l-Kerim, Daru’ş-Şa’b, Kahire, tsz.
• Nevevî, Ebu Zekeriyya Yahya, el-Ezkâr, Daru’l-Kalem, Dımeşk, 1983.
• Parlak, Selahattin, ‘Duâ’ Mad., DİA, İstanbul, 1994.
• Pazarlı, Osman, Din Psikolojisi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1982.
• Peker, Hüseyin, Din Psikolojisi, Çamlıca Yayınları, Samsun, 2000.
• Razi, Fahruddin, Mefatîhu’l-Ğayb, Tahran, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, tsz.
• Sabunî, Muhammet Ali, en- Nübüvvetü ve’l-Enbiya, Daru’l-Kalem, Beyrut, 1989.
• Süyutî, Celaleddin, Camiu’s-Sağîr, Mustafa el-Babî el-Halebî, Mısır, tsz.
• Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerîr, Tarîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk, Mı- sır,1326.
• ______Câmiu’l-Beyân an Tevîli’l- Kur’ân, Daru’l-Ğudd, Mısır, 1373.
• Ya’kubî, Ahmed b.Ebî Ya’kub b. Cafer, Tarih-i Ya’kubî, Daru Sâdır, Beyrut, 1379,1960.