ŞEYH GALİB HAKKINDA BAZI BİBLİYOGRAFİK NOTLAR

Yıl 2011, Sayı: 36, 253 - 263, 30.12.2011

Süleyman Tülücü

Öz

Türk şairi, Osmanlı edebiyatının son büyük klâsik şairlerinden biri. Galib
Dede, Osmanlı devletiyle ve önemli bir İslâm tarikati Mevlevîlikle iyi ilişkiler
içinde bulunan bir ailede dünyaya geldi. Divan-ı Hümayun’da bir memur olmak
suretiyle aile geleneğini sürdürdü. Sonra, bu devlet memuriyetinden vazgeçerek,
Mevlevîliğin ünlü merkezi İstanbul’da Galata Mevlevîhanesi’nin şeyhi
oldu. Hayatının geri kalan kısmını bu makamda geçirerek şiir yazmaya devam
etti. Galib Dede, en çok, şaheseri Hüsn ü Aşk (“Güzellik ve Aşk”)’ı ile tanınır.
Bu simgesel hikâye bir genç (Hüsn, yani “Güzellik”) ile bir kız (Aşk, yani “Aşk,
Sevgi”) arasındaki âşıkane iltifatı anlatır. Bu ünlü eserin yanı sıra Galib Dede,
Divan’ı dolayısıyla da tanınır.
Bu yazı, son yıllarda Türkiye’de hazırlanmış, Şeyh Galib hakkındaki bibliyografyaları
tamamlamak amacıyla kaleme alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Şeyh Galib, Hüsn ü Aşk, III. Selim, Osmanlı edebiyatı

Kaynakça

• Aça, Mehmet, v.dğr., Başlangıçtan Günümüze Türk Edebiyatında Tür ve Şekil Bilgisi, Kriter Yay., İstanbul, 2009, tür. yer.
• Akarsu, Kâmil, Adına Aşk Dediler-Dîvân Şiirimizden Metin Şerhi Örnekleri-, Ak- çağ Yay., Ankara, 2007, s. 249-262.
• Akgün, İbrahim, Söz İncileri, Osmanlı Şiirinden Seçilmiş Beyitler, Kurtuba Yay., Ankara, 2010, tür. yer.
• Akkuş, Metin, Divan Şiirinde İnsan: I- Dinî Kişilikler, Fen-Edebiyat Fakültesi Yay., Erzurum, 2000, tür. yer.
• Aktaş, Şerif, Şiir Tahlili, Teori-Uygulama, Akçağ Yay., Ankara, 2009, s. 98-102; Tanıtımı: S. Dilek Yalçın Çelik, Bilig, s: 54, 2010 (Yaz), s. 269-274.
• Altan, Mehmet, Kent Dindarlığı, Timaş Yay., İstanbul, 2010, s. 68, 69.
• Aras, Makbule, v.dğr., 99 Beyit: Divan Şiirinden Beyitler ve Çözümlemeleri, Can Yay., İstanbul, 2008, s. 38-39, 82-83, 108-109, 146-147, 184-185, 224-225, 229.
• Arı, Ahmet, Mevlevîlikte Bir Hanedanlık Kurucusu: Sâkıb Dede ve Dîvânı, Akçağ Yay., Ankara, 2003, s. 7, 27, 37, 38, 51.
• Arpaguş, Sâfi, Mevlevîlikte Ma‘nevî Eğitim, Vefa Yay., İstanbul, 2009, s. 23-24, 29- 32, 131, 306, 307, 344, 389-390, 399.
• Atik, M. Kemal, v.dğr., “Şeyh Galip Dede”, Tercüman Evliyalar Ansiklopedisi, Tercüman Tesisleri, İstanbul, 1990, III, 440-443.
• Aydın, Abdullah, Hanyalı Nûrî Osmân Dîvânı, Doktora Tezi, danışman: İsmail Hakkı Aksoyak, Gazi Üniversitesi, 2009, s. 142-143.
• Babacan, İsrafil, Klâsik Türk Şiirinin Sonbaharı: Sebk-i Hindî (Hint Üslûbu), Akçağ Yay., Ankara, 2010, s. 312-313, 355-357 ve tür. yer.
• Babinger, Franz, Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, çev. Coşkun Üçok, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara, 1982, s. 347-348.
• Bakırcıoğlu, N. Ziya, Şah Beyitler, Ötüken Yay., İstanbul, 2008, s. 248-258.
• Baykut, Hakan, Sebk-i Hindî Şairlerinin (Nâilî, Neşâtî, Fehîm, Şehrî ve Şeyh Gâlib) Kasidelerinde Övme ve Övünme, Yüksek Lisans Tezi, danışman: Zülfi Güler, Fırat Üniversitesi, 2010, 195 s.
• Coşkun, Menderes, Klâsik Türk Şiirinde Edebî Tenkit-Şairin Şaire Bakışı, Akçağ Yay., Ankara, 2007, s. 94-99, 99-101.
• Çavuşoğlu, Mehmet, Dîvanlar Arasında, Kitabevi [Yay], İstanbul, 2006, s. 33, 40, 87, 101.
• Çıkla, Selçuk, Türk Edebiyatında Manzum Poetikalar, -1860-1960-, Akçağ Yay., Ankara, 2010, s. 35, 38, 100, 456.
• Çıpan, Mustafa, Bir Safâ Bahşedelim, Klâsik Türk Şiirinden Seçmeler, Konya Bü- yükşehir Belediyesi Yay., İstanbul, 2005, s. 48-57.
• Dervişoğlu, İsmail, Gazellerin Güzelleri, Kırkambar Kitaplığı [Yay.], İstanbul, 2002, s. 104-105.
• Ekinci, Bilge, Divan Şiirinden Seçmeler, Elips Kitap, Ankara, 2007, s. 150-157.
• Erkul, Rasih, Eski Türk Edebiyatı, Öğreti Yay., Ankara, 2004, s. 54, 66, 73, 79-82, 87, 103, 127-128, 131-132, 185-186.
• Ertürk, Emine Şule, 18. Yüzyıl Klâsik Türk Şiirinde Musikî (Nedim, Şeyh Gâlib, III. Selim), Yüksek Lisans Tezi, danışman: Bayram Ali Kaya, Sakarya Üniversitesi, 2009, 202 s.
• Eyuboğlu, İsmet Zeki, Divan Şiiri 2, Say Yay., İstanbul, 1994, s. 365-383. Gariboğlu, Kemal, Edebiyat Bilgileri, Gariboğlu Yay., 4. baskı, Ankara, 1969, s. 30, 42-43, 59, 66, 70-71.
• Gibb, E. J. W., Osmanlı Şiirinin Sultanları, çev. Ali Çavuşoğlu, Laçin Yay., Ankara, 2011, s. 243-247.
• Gökalp, Halûk, Eski Türk Edebiyatında Mevlânâ ve Mevlânâ Methiyeleri, Kriter Yay., İstanbul, 2009, tür. yer.
• Gökdemir, Sevgi-Gökdemir, Ayvaz, Lise ve Dengi Okullar İçin Nazım Yönüyle Yardımcı Edebiyat Kitabı 3, Ötüken Yay., İstanbul, 1982, s. 59-66
• Göktaş, Mehmet, Dîvân Şiirinde İnsan Telâkkisi, Doktora Tezi, danışman: Naci Okçu, Atatürk Üniversitesi, 2003, tür. yer.
• Gölpınarlı, Abdülbâki, Divan Edebiyatı Beyanındadır, Marmara Kitabevi, İstanbul, 1945, s. 134 ve tür yer.
• _______, Mevlânâ Müzesi Yazmalar Kataloğu, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1971-1972, II, 236, 238, 256, 272, 303, 304, 334, 342, 367, 374; III, 88.
• Güftâ, Hüseyin, Divan Şiirinde İlim, Akçağ Yay., Ankara, 2004, s. 298-299 ve tür. yer. Güven, Güler, Ali Nihad Tarlan’dan Divan Şiiri Şerhleri, haz. Hayri Ataş, Türk Edebiyatı Vakfı Yay., İstanbul, 2007, s. 159-208, 209-248.
• Halîl Nûrî, Târîh, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, TY, nr. 5996, ypr. 288b- 289a.
• İpekten, Halûk, Şeyh Gâlib: Hayatı, Sanatı, Eserleri, Akçağ Yay., 4. baskı, Ankara, 2010, 159 s.
• _______, Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, Dergâh Yay., 10. baskı, İstanbul, 2008, s. 23, 68-69, 99, 115 ve tür. yer.
• Kabaklı, Ahmet, Şiir İncelemeleri, Türk Edebiyatı Vakfı Yay., 2. baskı, İstanbul, 2003, s. 181-184.
• Kartal, Ahmet, Klâsik Türk Şiirinde Lâle, Akçağ Yay., Ankara, 1998, tür. yer.
• Kocatürk, Vasfi Mahir, Divan Şiiri, Bugünkü Dile Çevrilmişleriyle, Buluş Yay., Ankara, tsz., s. 178-183.
• Köksal, M. Fatih, Sana Benzer Güzel Olmaz, Divan Şiirinde Nazire, Akçağ Yay., Ankara, 2006, s. 35, 43, 53, 56, 93, 101, 113.
• Kurnaz, Cemal - Çeltik, Halil, Divan Şiiri Şekil Bilgisi, H Yay., Ankara, 2010, tür. yer.
• Mermer, Ahmet, v.dğr., Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatına Giriş, Akçağ Yay., 3. baskı, Ankara, 2008, tür. yer.
• Okçu, Naci, Dîvan Şiirine Kaynaklık Eden Âyetler, Doçentlik Tezi [Atatürk Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi], 1982, s. 160-181.
• _______, Şeyh Gâlib Dîvânı; Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri, Şiirlerinin Umûmî Tahlîli, Türkiye Diyanet Vakfı [Yay.], Ankara, 2011, 960 s.
• Okuyucu, Cihan, Gazel Bahçesi, Sütun Yay., İzmir, 2006, 196 s.
• Olgun, Tahir, Divan Edebiyatının Bazı Beyitlerinin İzahına Dair Edebî Mektuplar, haz. Cemal Kurnaz, Akçağ Yay., Ankara, 1995, s. 59-61, 68, 70-72, 85.
• Özdek, Refik, Türkler’in Altın Kitabı, Tercüman Tesisleri, İstanbul, 1990, IV, 774- 777.
• Özer, Ahmet, Türk Edebiyatında Naatler, Kaynak Yay., İstanbul, 2008, s. 269- 270.
• Özsoy, Bekir Sami, Başlangıcından Günümüze Örnekleriyle Türk Şiiri, Akçağ Yay., Ankara, 2005, tür. yer.
• Pala, İskender, Babil’de Ölüm, İstanbul’da Aşk, Kapı Yay., 4. baskı, İstanbul, 2009, s. 381-398.
• _______, Şahane Gazeller 3: Nâbî, Nedîm, Şeyh Galib, Kapı Yay., İstanbul, 2010, s. 159-241.
• Parmaksız, Mehmet Nuri, Eserleri Bestelenmiş Divan Şairleri (XVII. ve XVIII. Yüzyıllar), Yüksek Lisans Tezi, danışman: Kemal Kahramanoğlu, Selçuk Üniversitesi, 2010, s. 146-153.
• Pekolcay, Neclâ, İslâmî Türk Edebiyatı, 2. Cilt, İrfan Yayınevi, İstanbul, 1976, s. 158-162, 223, 275-276.
• Perk, Gülnihal, 18. Yüzyıl Kasidelerinde Medhiye, Yüksek Lisans Tezi, danışman: Mahmut Kaplan, Celal Bayar Üniversitesi, 2008, s. 79-88.
• Pınar, Seyfettin, Şiirler ve Biyografilerle Yüz Türk Büyüğü, Halk Basımevi, İstanbul, 1973, s. 174-175.
• Savran, Huri, Eski Türk Edebiyatı Sahasıyla İlgili Yayınlanmış Makaleler Bibliyografyası (1952-1991), Yüksek Lisans Tezi, danışman: Turgut Karabey, Atatürk Üniversitesi, 1997, s. 23, 50-51.
• Soysal, M. Orhan, Eski Türk Edebiyatı Metinleri, Millî Eğitim Bakanlığı [Yay.], İstanbul, 2002, s. 108, 578, 582, 591-604, 651.
• Şardağ, Rüştü, Klâsik Divan Şiirimiz, İnkılâp ve Aka Kitabevleri, İstanbul, 1976, s. 75, 152, 187-188, 325-327, 403.
• Şeyh Galib, Aşk ve Güzellik, Hüsn ü Aşk, manzum çeviri: Kenan Sarıalioğlu, Apollon Yay., İstanbul, 2010, 223 s.
• Tanyeri, M. Ali, Örnekleriyle Divan Şiirinde Deyimler, Akçağ Yay., Ankara, 1999, tür. yer.
• Tekin, Arslan, Edebiyatımızda İsimler ve Terimler, Ötüken Yay., İstanbul, 1995, s. 564.
• Tökel, Dursun Ali, Divan Şiirinde Harf Simgeciliği, Hece Yay., Ankara, 2003, s. 50, 155, 157-158, 172, 187, 195, 218.
• Uzun, Adnan, Dîvân Şiiri’nde İslâm Dini Dışındaki Diğer Dinlerle İlgili Mefhumlar, Doktora Tezi, danışman: Süreyya S. Beyzadeoğlu, Trakya Üniversitesi, 1999, tür. yer. Yöntem, Ali Canip, Edebiyat, Devlet Matbaası, 4. baskı, İstanbul, 1929, s. 352- 353, 365-367.
• [Yücel], Hasan Âli, Türk Edebiyatına Toplu Bir Bakış, Birinci Kitap, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1932, tür. yer.