“BAĞLAM”I GÖZ ARDI ETMEK: SİYÂSÎ MÜCADELELERDE ÂYETLERİN KULLANIMI

Yıl 2012, Sayı: 37, 1 - 28, 30.06.2012

Nihat Uzun

Öz

Sözlü kültürün kodlarına göre inzâl edilmiş olan Kur’an, tarihin belli bir
zaman aralığında, belli bir dili kullanarak ve parça parça gönderilmiştir. Dolayı-
sıyla onu en iyi şekilde anlamanın yolu, öncelikle inzâl edildiği ortamı ve âyetlerinin
içerisinde yer aldığı bağlamı iyi bilmek ve anlamaktan geçer. Bu bağlamlara
riâyet bize doğru anlamı vereceği gibi, âyetlere hem anakronik hem de parçacı
yaklaşımlardan uzak durmamızı sağlayacaktır. Özellikle ilk dönemlerdeki bazı
siyasi mücadelelerde âyetler kendi bağlamından koparılmış, bütünlük içinde olduğu
önceki ve sonraki âyetlerden soyutlanarak keyfi deliller olarak kullanılmıştır.
Âyetler bağlamından koparıldıkları için, sanki konuşan tarafların bizzat kendileri
için/onlar hakkında nazil olmuş izlenimi verilmektedir. Âyetleri bu şekilde
kullanmak suretiyle taraflar kendilerine bir meşruiyet zemini sağlamaya çalışmış-
lardır.

Anahtar Kelimeler

Sözlü kültür, bağlam, Kur’an, siyasi mücadeleler, meşruiyet zemini

Kaynakça

• A’zamî, Mustafa Muhammed, Vahyedilişinden Derlenişine Kur’ân Tarihi, çev. Ömer Türker-Fatih Serenli, İz Yay., İstanbul, 2006.
• Ahmed b. Hanbel, Müsned, tahk. Şuayb el-Arnaûd vd., Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1999.
• Akdemir, Salih, Son Çağrı Kur’ân, Ankara Okulu Yay., Ankara, 2004.
• Aksan, Doğan, Her Yönüyle Dil, TDK Yay., Ankara, 1995.
• Algül, Hüseyin - Çetin, Osman, İslâm Tarihi, Gonca Yay., İstanbul, 1991.
• Arslan, Gıyasettin, “Türkçe Kur’ân–ı Kerîm Meallerinde Hedef Dilin Önemi”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 8, 2003, ss. 27-44.
• Arslan, Hüsamettin, “Bağlam”, Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, Risale Yay., İstanbul 1990.
• Arslan, İbrahim, “Levh-i Mahfuz’un Delâleti Sorunu”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 50, sy. 1, Ankara, 2009, ss. 25-47.
• Azimli, Mehmet, “Allah’ın Hz. Peygamberi Suikastlerden Koruması Çerçevesinde Siyerdeki Bazı Olayların Tahlilleri”, İslami Araştırmalar Dergisi, c. XX, sy. 1, 2007, ss. 31-37.
• Belâzurî, Ebü’l-Abbas Ahmed b. Yahya b. Cabir, Fütûhu’l-Büldân, çev. Mustafa Fayda, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara, 1987.
• Cevherî, İsmâil b. Hammâd, es-Sıhâh, tahk. Ahmed Abdülgafûr Atâr, Dâru’l-İlmi li’l-Melâyîn, Beyrut, 1990.
• Cevizci, Ahmet, Paradigma Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yay., İstanbul, 2000.
• Cündioğlu, Dücane, Kur’ân’ı Anlamanın Anlamı, Tibyan Yay., İstanbul, 1995.
• ----------, Sözlü Kültür’den Yazılı Kültür’e: Anlamın Tarihi, Tibyan Yay., İstanbul, 1997.
• Çalışkan, İsmail, Siyasal Tefsirin Oluşum Süreci, Ankara Okulu Yay., Ankara, 2003.
• Çetin, Abdurrahman, “Abdestsiz Kur’ân Okuma Meselesi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. V, sy. 5, Bursa, 1993, ss. 105-118.
• Demircan, Adnan, Hâricîlerin Siyâsî Faaliyetleri, Beyan Yay., İstanbul, 1996.
• Doğan, D. Mehmet, Türkçe Sözlük, Ülke Yay., İstanbul, 1994.
• Dursunoğlu, Halit, “Türkiye Türkçesinde Konuşma Dili İle Yazı Dili Arasındaki İlişki”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, sy. 30, Erzurum, 2006, ss. 1-21.