XII. YÜZYIL İSLÂM DÜNYASINDA ÖRNEK BİR YÖNETİCİ: İMÂDEDDİN ZENGÎ

Yıl 2012, Sayı: 38, 51 - 66, 30.12.2012

Osman Gürbüz

Öz

İmâdeddin Zengî, ünlü Selçuklu komutanı ve devlet adamı Kasîmüddevle
Aksungur’un oğlu olup Zengî hânedanının kurucusudur. Çocukluğunda iyi bir
eğitim aldı ve kısa zamanda kahramanlık ve cesaretiyle tanındı. Önemli devlet
görevlerinde bulundu. Musul’da kurulan emîrlik, içeride siyasi birliği sağlamak,
dışarıda Haçlılara karşı savaşmak suretiyle, Haçlıların saldırılarıyla kan kaybeden
İslâm dünyasının ümidi haline geldi. Urfa Haçlı Kontluğu’nu ortadan kaldırarak
başarılarını iyice perçinledi. İmâdeddin babasından devraldığı olumlu özellikleri
sağlam bir eğitimle zenginleştirerek yılmaz bir savaşçı ve seçkin bir devlet adamı
olarak yaşadı. Adaleti, emniyeti, kahramanlığı, heybeti, cesareti, uyanıklığı, ihtiyatlılığı,
siyasi dehası, kurnazlığı ve imar faaliyetleriyle örnek Müslüman devlet
adamı olarak sonraki nesillere yol gösterdi.

Anahtar Kelimeler

İmâdeddin Zengî, Müslüman yönetici, Musul, Zengiler, Haçlılar

Kaynakça

• Alptekin, Coşkun, “Zengî”, İA, XIII, Kültür ve Turizm Bakanlığı yay. , İstanbul, 1986, ss.526-532.
• -----------------------, “Musul Atabegliği”, Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, Çağ Yay., İstanbul, 1992 (I-XV).
• Demirkent, Işın, “Haçlılar”, DİA, XIV, İstanbul, 1996, ss.525-546.
• Ebu’l-Fidâ, İmâdeddin İsmail, el-Muhtasar fî ahbâri’l-beşer, el-matbaatu’l-Hüseyniyye, Kahire. . Ebû Şâme, Şihabuddin Abdirrahman b. İsmail, Kitabu’r-Ravdateyni fî ahbari devleteyni en-Nuriyyeti ve’s-Salahiyyeti, Notlar ve açıklamalar: İbrahim Şemsi, Daru’l-Kutubi’l- ‘ilmiyye, Beyrut, 2002.,
• İbnu’l-Adîm, Kemâleddin Ömer b. Ahmed, Buğyetü’t-taleb fî târîhi Halep, thk.Sü- heyl Zekkâr, Daru’l-fikr, Beyrut, ty., (I-XI-bir arada).
• İbn Hallikan, Ebu’l-Abbâs Şemseddîn Ahmed, Vefayâtü’l-a’yân ve enbâu ebnâi’z-zemân, thk. İhsan Abbas, Beyrut, 1977(I-VIII).
• İbnü’l-Esîr, İzzeddin Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Abdulvahid, et-Târîhu’lbâhir fî’d-devleti’l-Atabekiyye, thk: Abdulkadir Ahmed Tuleymat, Daru’l-kütübi’l-hadîse, Kahire, 1963.
• İbni Vâsıl, Cemaleddin Muhammed, Müferricü’l-kürûb fi ahbâr-ı beni Eyyûb, Yay. A. Şeyyâl, Kahire, 1957.
• el-İsfahanî, ‘İmâdüddin Kâtib, el-Fethu’l-kussî fi’l-fethi’l-kudsî, daru’l-Menar, 2004
• Kök, Bahaeddin, Nûruddin Mahmud bin Zengî ve İslam Kurumları Tarihindeki Yeri, İstanbul, 1992.
• Sakkâr, Sâmî, “Musul”, DİA, XXXI, İstanbul, 2006, ss.361-363.
• Sallâbî, Ali Muhammed, ed-Devletu’z-Zengîyye, daru’l-ma’rife, Beyrut, 2007.
• Şeşen, Ramazan. Salahaddin Eyyubi ve Devlet, Çağ Yayınları İstanbul, 1987.