KUTSAL METİNLER VE MÜZİK

Yıl 2013, Sayı: 39, 1 - 46, 30.07.2013

Necdet Çağıl

Öz

Müzik ontolojik olarak bütün bir evrenin temelinde ve bünyesinde mevcudiyet
bulmuş bir değer olması hasebiyle hem dinî hem seküler alanda etkinliğini
hissettiren ve uygulama bulabilen bir özelliğe sahiptir. Tasavvufi anlamda ilâhî
menşeli olan müziğin gönülleri kendine ram eden o sihirli gücü tartışılmazdır.
Musikinin fıtratında zaten var olan etkileyicilik vasfının kutsal metinlerin lâhutî
bünyesiyle buluşup bütünleşmesi esnasında daha da müessir ve cazip bir hâl aldığı bir realitedir. Bu makalede müziğin teorik, ontolojik ve felsefi yönüne kısmen
değinildikten sonra, ağırlıklı olarak dini musikinin mahiyeti ve kutsal metinlerde
nasıl bir icra alanı bulduğu hususunda mukayeseli bir incelemeye yer verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Müzik, Dini Musiki, Kitabı Mukaddes, Kur’an, Tilâvet

Kaynakça

• Abraham, Gerald, History of Music, Oxford University Press, New York 1986.
• Ahmet Muhtar Paşa, Ferik, Musiki Tarihi, Devlet Matbaası, İstanbul 1927.
• Aka Mirzâde, Nevvâb Mir Muhsin b. Hacı Seyyid Ahmed Karabağî, Der İlm-i Mû- sikî; Vuzûhu’l-Arkâm, Bakü 1913.
• Altar, Cevad Memduh, Opera Tarihi, MEB Yayınları, İstanbul 1975.
• Apaydın, H. Yunus, “Musiki”, DİA, İstanbul 2006, XXXI, 261-263.
• Arel, Hüseyin Sadettin, Türk Musikisi Kimindir? Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1969.
• Aristotle, Poetics, Ed. with Critical Notes and A Translation by S. H. Butcher, The Macmillan Company, New York 1898.
• Aster, Ernst Von, Felsefe Tarihi Dersleri (İlkçağ ve Ortaçağ Felsefesi), çev. Macit GÖK- BERK, Ahmet Hasan Matbaası Ltd. Ş., İstanbul 1943.
• Bewer, Julius August, The Literature of The Old Testament, Columbia University Press, New York 1957.
• Beyhakî, es-Sunenu’l-Kubrâ, Dâiratu’l-Ma‘ârif, Haydarabat 1924.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed, el-Câmi‘u’s-Sahîh, Maatbaatu’l-Âmira, İstanbul
• Burns, Edward McNall & Ralph, Philip Lee, World Civilizations From Ancient To Contemporary, W.W. Norton & Company, Inc., New York 1964.
• Cirit, Hasan, “Rubeyyi‘ bint Muavviz”, DİA, İstanbul 2008, XXXV, 179.
• Colomb, Casimir, İnsan ve Hayvanat Üzerinde Musikinin Tesiri, çev. Mustafa Refik, Tercüman-ı Hakikat, İstanbul 1890.
• Çağıl, Necdet, Kur’an-ı Kerim ve Kitabı Mukaddes Mukayesesine Özgün Bir Yaklaşım, Araştırma Yayınları, Ankara 2005.
• ______, Kur’an’ın Belâgat ve Fonetik Yapısı, İlahiyat Yayınları, Ankara 2005.
• Çubukçu, Asri, “Buâs”, DİA, İstanbul 1992, VI, 340.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş‘as, es-Sunen, Dâru İhyâi’s-Sunneti’n-Nebeviyye, Beyrut 1988.
• Ebu’l-Kâsım el-Ka‘bî el-Belhî, Abdullâh b. Ahmed b. Mahmûd, Tefsîr (Dirâsetun Tahlîliyye), haz.: H. Muhammed Nebhâ, takdim: Rıdvan Seyyid, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiy- ye, Lübnan 2007.
• Einstein, Alfred, A Short History of Music, Cassell & Company Ltd., Great Britain 1944.
• Farmer, Henry George, “The Music of Islam”, Ancient And Oriental Music,ed. By Egon Wellesz, Oxford University, New York 1957.
• Gazimihal, Mahmut Ragıp, Musiki Sözlüğü, MEB Yayınları, İstanbul 1961.
• Gnoli, Gherardo, “Zoroastrianism”, The Encyclopedia of Religion, New York 1987, XV, 579.
• Grout, Donald Jay & Palisca, Claude Victor, A History of Western Music, W.W. Nor- ton Company, New York 1996.
• Halîl b. Ahmed, Ebû Abdirrahmân b. Amr, Kitâbu’l-‘Ayn, Muessesetu’l-A‘lemî, Bey- rut 1988.
• Hanna, Judith Lynne, “Dance and Religion”, The Encyclopedia of Religion, IV, 205.
• Hughes, Dom Anselm, Early Medieval Music Up To 1300, Geoffrey Cumberlege, Oxford University Press, London-New York-Toronto 1954.
• İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed, es-Sunen, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, Kahire 1952.
• İbnu’l-Esîr, Mecduddîn el-Mubârek b. Ahmed el-Cezerî, Câmi‘u’l-Usûl fî Ehâdîsi’r- Rasûl, el-Mektebetu’l-Hulvânî, y.y., 1972.
• Kurbanov, Babek, Musikinin Bediî-Estetik Meseleleri, Ağrı Dağı Yayınevi, Bakü 2000.
• Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed el-Ensârî, el-Câmi‘ li Ahkâmi’l-Kur’ân, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, Beyrut 2002.
• Lamprecht, Sterling P., Our Philosophical Traditions; A Brief History of Philosophy In Western Civilization, Appleton-Century-Crofts, Inc., New York 1955.
• McGehee, Thomasine Cobb, People And Music, Allyn & Bacon, Inc., Amerika
• Muhammed Hasnâvî, el-Fâsıla fi’l-Kur’ân, el-Mektebetu’l-İslâmî, Beyrut 1986.
• Muslim, Ebu’l-Huseyn b. Haccâc, es-Sahîh, Dâru İhyâi’l-Kutubi’l-‘Arabiyye, Mısır 1955.
• Nelson, Kristina, The Art of Reciting the Qur’ân, University of Texas Press, Amerika 1985.
• Nuri Özcan-Yalçın Çetinkaya, “Musiki”, DİA, İstanbul 2006, XXXI, 258.
• Râfı‘î, Mustafa Sâdık, İ‘câzu’l-Kur’ân, Mısır 1952.
• Râgıb Isfehâhî, Ebu’l-Kâsım Huseyn, Mufredâtu Elfâzı’l-Kur’ân, Dâru’l-Kalem, Bey- rut 2009.
• Sa‘lebî, Ebû İshak Ahmed b. Muhammed, el-Keşf ve’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân, Dâru’l- Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut 2004.
• Sehâvî, Alemuddîn Alî b. Muhammed, Cemâlu’l-Kurrâ ve Kemâlu’l-Ikrâ, Mektebetu’t- Turâs, Kahire 1987.
• Seyyid Hüseyin Nasr, İslâm Sanatı ve Maneviyatı, çev. Ahmet Demirhan, İnsan Ya- yınları, İstanbul 1992.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr, Câmi‘u’l-Beyân ‘an Te’vîli’l-Kur’ân, Dâru’l- A‘lâm, Amman 2002.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa, es-Sunen, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, y.y., ts.
• Uzdilek, Salih Murad, İlim ve Musiki, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1977.
• Wellesz, Egon, Ancient and Oriental Music, Oxford University, New York-Toronto 1957.
• Yogananda, Paramahansa, Autobiography of a Yogi, Self-Realization Fellowship Pub- lishers, Los Angeles-California 1959.
• Zeccâc, Ebû İshak İbrahim, Ma‘âni’l-Kur’ân ve İ‘râbuh, Âlemu’l-Kutub, Beyrut 1988.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullâh Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf ‘an Hakâiki Ğavâmıdı’t-Tenzîl ve ‘Uyûni’l-Akâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Lübnan 2009.