EHL-İ SÜNNET’E GÖRE TEKFİR PROBLEMATİĞİ

Yıl 2013, Sayı: 40, 163 - 186, 31.12.2013

Hilmi Karaağaç

Öz

Tekfir, başkalarını küfürle ve iman sınırlarının dışına çıkmakla itham etmek
anlamına gelir. İslam, inanç esaslarını tasdik edenleri Müslüman olarak kabul
eder. Ehli Sünnet, ehl-i kıblenin tekfir edilemeyeceğini temel bir ilke olarak benimsemiştir.
Buna rağmen bazı âlimlerin tekfire başvurdukları görülmektedir.
Tekfir en çok Allah’ın sıfatları, insanın fiilleri, halk’ul-Kur’an, ru’yetullah, kabir
hayatı, ecel ve rızık konuları etrafında oluşur. Bu çalışmada tekfire neden olan
hususlar ve tekfirin nedenleri ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, tekfir, fırka, Ehl-i sünnet, Mu’tezile

Kaynakça

• Akbulut, Ahmet, Sahabe Devri Siyasi Hadiselerinin Kelâmî Problemlere Etkileri, Birle- şik Yay. İstanbul, 1992.
• Ali el-Kâri, Ebu’l-Hasen Nûruddîn Ali b. Sultan Muhammed, Minehu’r-ravzi’l-ezher fî şerhi’l-fıkhi’l-ekber, Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, Beyrut, 1998.
• Âmidî, Ali b.Muhammed b. Sâlim, Ebkâru’l-efkâr fî usulu’d-din, Beyrut, 2003.
• el-Bağdâdî, Ebu Mansur Abdülkâhir b. Tahir, el-Fark beyne’l-fırak, Beyrut, 2004. ………., Usûli’d-dîn, Matbaatu’t-Devlet, İstanbul, 1928.
• el-Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyn b. Ali, es-Sünenu’l-kübrâ, Haydarabâd, 1344.
• el-Buhâri, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, es-Sahîh, Çağrı Yay. İstanbul, 1992.
• el-Cürcânî, Seyyid Şerif Ali b. Muhammed, et-Ta’rifât, Mektebetü Lübnan. Beyrut, 1985.
• Ebu Dâvud, Süleyman b. Eş’âs es-Sicistânî, es-Sünen, Çağrı Yay. İstanbul, 1992.
• Ebu Hanife, Nu’man b. Sabit, el-Âlim ve’l-müte’allim, (İmam-ı Azam’ın Beş Eseri içinde, çev. Mustafa Öz, ss. 11-42), MÜİFV. Yay., İstanbul,1992.
• ………., el-Fıkhu’l-ebsat, (İmam-ı Azam’ın Beş Eseri içinde, çev. Mustafa Öz, ss. 43- 67), MÜİFV. Yay., İstanbul,1992.
• ………., el-Fıkhu’l-ekber, (İmam-ı Azam’ın Beş Eseri içinde, çev. Mustafa Öz, ss. 69- 77), MÜİFV. Yay., İstanbul,1992.
• ………., el-Vasiyyet, (İmam-ı Azam’ın Beş Eseri içinde, çev. Mustafa Öz, ss. 86-92), MÜİFV. Yay., İstanbul, 1992.
• Erkol, Ahmet, “Kelami Bilgi Yöntemi Olarak Cedel ve Cedeli Kullanmada Eş’âri Örneği”, DÜİFD. cilt.IV, sayı:II, s.67-94.
• Esen, Muammer; Kelâmullah Tartışmaları ve el-Hayde, Araştırma Yay. Ankara, 2005.
• ………., “Tekfir Söyleminin Dinî ve İdeolojik Boyutları”, AÜİFD. cilt 52, sayı 2, s.97 -110.
• el-Eş’âri, Ebu’l-Hasan Ali b. İsmail, el-İbâne an usûli’d-diyâne, Müessesetü’l-‘Ulyâ, Kahire, 2007.
• ………., Makâlâtu’l-islâmiyyîn ve ihtilâfu’l-musallîn, Mektebetu’l-Asriyye, Beyrut, 1995.
• el-Gazzâlî, Ebu Hamid Muhammed b.Muhammed, Faysalu’t-tefrika beyne’l-islam ve’zzenâdika, Dımeşk, 1993.
• ………., el-İktisâd fi’l-i’tikâd, AÜİF. Yay., Ankara, 1962.
• Hanefi, Hasan, Mine’l-akide ile’s-sevra, Mektebetü Medbûlî, Kahire,1988.
• İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed, el-Müsned, Çağrı Yay. İstanbul, 1992 İbn Hazm, Ebu Muhammed Ali b. Ahmed, el-Fasl fi’l-milel ve’l-ehvâi ve’n-nihal, Dâru’l-Ceyl, Beyrut, 1996.
• İbn Mâce, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezid el-Kazvinî, es-Sünen, Çağrı Yay. İstanbul, 1992.
• İbn Manzûr, Ebû’l-Fadl Cemâleddîn Muhammed b. Mükrim, Lisânu’l-arab, Beyrut, 1997.
• el-Îcî, Adûdiddin Abdurrahman b. Ahmed, el-Mevâkıf fi ilmi’l-kelâm, Beyrut, tsz.
• İzutsu, Toshihiko, İslam Düşüncesinde İman Kavramı, (çev. Selahattin Ayaz), Pınar Yay. İstanbul, 2012.
• Kâdı Abdulcebbâr, Ebu’l-Hasan Abdulcebbâr b. Ahmed, el-Muğnî fî ebvabi’t-tevhid ve’l-adl, Mısır, ty.
• ………., Şerhu’l-usûli’l-hamse, (neşr. Abdülkerim Osman), Mektebetu Vehbe, Kahire, 2006.
• Keşmîrî, Muhammed Enver Şâh, İkfâru’l-mülhidîn fî zarûriyyâti’d-dîn, Pakistan, 2004.
• Kılavuz, Ahmet Saim, İman Küfür Sınırı Tekfir Meselesi, Marifet Yay. İstanbul, 1977.
• Kırbaşoğlu, Hayri, “Ehlu’s-Sunne Kavramı Üzerine Yeni Bazı Mülahazalar”, İslami Araştırmalar, cilt 1, sayı 1, s.71-79.
• el-Lâlekâi, Hasan b. Mansûr, Şerhu i’tikâdı ehli’s-sünne ve’l-cemâat, Riyad, 1995.
• el-Lâmişî, Ebu’l-Senâ Mahmud b. Zeyd, Kitâbu’t-temhîd li-kavâidi’t-tevhîd, Dâru’lGarbi’l-İslâmî, Beyrut, 1995
• Macit, Nadim, Ehl-i Sünnet Ekolünün Doğuşu, İhtar Yay. Erzurum, 1995.
• el-Mâturîdî, Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd, Kitâbu’t-tevhid, Dâru’s-Sâdır, Beyrut, 2010.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyin Müslim b. Haccâc, es-Sahîh, Çağrı Yay. İstanbul, 1992.
• en-Nesefî, Ebu’l-Muîn Meymûn, Kitâbu’t-temhid li kavâidi’t-tevhid, Daru’t-Tabaati’lMuhammediyye, Kahire, 1986.
• ………., Tabsıratu’l-edille fî usûli’d-dîn, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay. Ankara, 2004.
• Okumuş, Namık Kemal, Kelam’da Ecel Problemi, Araştırma Yay. Ankara, 2012.
• Okuyan, Mehmet; Kur’an-ı Kerim’e Göre Kabir Azabı Var mı?, Etüt Yay. Samsun, 2007. Öge, Sinan, Allah’tan Âlem’e İlâhî Fiiller, Araştırma Yay. Ankara, 2009. Öz, Mustafa, “Ca’d b. Dirhem”, DİA, VI/542-543.
• Özler, Mevlüt, İslam Düşüncesinde 73 Fırka Anlayışı, Rağbet Yay. İstanbul, 2010.
• ----------, Tarihsel Bir Adlandırmanın Tahlili, Ehl-i sünnet-Ehl-i bid’at, Ankara Okulu Yay. Ankara, 2010.
• Pezdevî, Ebu’l-Yusr Muhammed b.Muhammed b. el-Hüseyn, Usûli’d-din, (thk. Hans Peter Linss), Mektebetu’l-Ezheriyye, Kahire, 2003.
• es-Sâbûnî, Nureddin Ahmed b. Mahmûd, el-Bidâye fî usûli’d-dîn, (çev. Bekir Topaloğ- lu), Diyanet İşleri Başkanlığı Yay. Ankara, 1998.
• eş-Şehristânî, Ebu’l-Feth Muhammed b. Abdülkerim, el-Milel ve’n-nihal, Dâru’l-Marife, Beyrut, 1993.
• et-Taftazânî, Sâ’duddîn Mesud b. Ömer, Kelam İlmi ve İslam Akaidi, Şerhu’l-Akâid, (Haz. Süleyman Uludağ), Dergah Yay., İstanbul, 1991.
• et-Tirmîzî, Ebu İsa Muhammed b. İsa b. Sevre, es-Sünen, Çağrı Yay. İstanbul, 1992. Topaloğlu, Bekir, Kelam İlmi-Giriş, Damla Yay. İstanbul, 1996.
• Topaloğlu, Bekir, Yavuz, Y. Şevki, Çelebi, İ., İslam’da İnanç Esasları, Çamlıca Yay. İstanbul, 2011.
• Tunçbilek, Hasan Hüseyin, “Allah’ın Sıfatlarının Mahiyeti Problemi”, HRÜİFD. c.VII, s.1, ss. 63-87.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Ebu Hanife”, DİA, X/138-143. ………., “Halku’l-Kur’an”, DİA, XV/371-375.
• Yazıcıoğlu, Mustafa Sait, Kelam Ders Notları, Ankara, 1996.
• Yücedoğru, Tevfik, “Ehl-i Sünnet Kelamcılarında Tekvin Tartışması”, UÜİFD. cilt 2, sayı 2, ss. 253-261.