The Concept of “Kalem” According to Qur’an and Hadiths

Yıl 2014, Sayı: 42, 297 - 328, 31.12.2014

Muhammet Koçak

Öz

The Concept of “Kalem” According to Qur’an and Hadiths The Word ‘Kalem’ is a concept on which it is sweared in Qur’an. It is also mentioned in the hadiths because of the miracle of Mirac. How can we evaluate and understand this concept located in the context of fate, in Qur’an and hadiths? How are this term understood in İslamic thought? Such questions have always been engaged in human mind. As a matter of fact, in İslamic thought there has been different coments on this concept. mutakallimūn, mufassirūn and muhaddisūn have informed varied ideas about the word. In this study we try to reveal the content of this term and its meaning areas according to Qur’an and Hadiths. And we also try to make a mental breakthrough about how should this term be understood

Anahtar Kelimeler

“Kalem”, Fate, Qur’an, Hadith, Concept

KUR’ÂN VE HADİSLERE GÖRE “KALEM” KAVRAMI

Öz

ÖZ

“Kalem” kelimesi Kur’an’da uzerine yemin edilen ve Mirac mucizesi vesilesiyle

hadislerde de değnilen bir kavramdı. “Kur’an ve hadislerde kader konusu bağamıda

yer alan bu kavramınası değrlendirecek ve anlayacağı?”, “Bu terim, İlam

duşncesinde nası anlaşımışı?” gibi sorular, insan zihnini meşul etmişve

etmektedir. Nitekim İlam duşncesinde, bu kavram hakkıda değşk yorumlar

yapımış mutekellimler, mufessirler, muhaddisler mezkur lafı hakkıda değşk

goruşer ortaya koymuşardı.

Yaptığıı bu calışada, Kur’an-ıKerim ve Hadis-i Şrifler doğultusunda

bu kavramı muhtevasııve anlam alanlarııortaya koymaya ve bu kavramı

nası anlaşımasıgerektiğ hususunda zihinsel bir acıı sağamaya calışı.

Anahtar Kelimeler: Kalem, Kader, Kur’an, Hadis, Kavram.

ABSTRACT

The Concept of “Kalem” According to Qur’an and Hadiths

The Word ‘Kalem’ is a concept on which it is sweared in Qur’an. It is also

mentioned in the hadiths because of the miracle of Mirac. How can we evaluate

and understand this concept located in the context of fate, in Qur’an and hadiths?

How are this term understood in İlamic thought? Such questions have always been

engaged in human mind. As a matter of fact, in İlamic thought there has been

different coments on this concept. mutakallimū, mufassirū and muhaddisū

have informed varied ideas about the word.

In this study we try to reveal the content of this term and its meaning areas

according to Qur’an and Hadiths. And we also try to make a mental breakthrough

about how should this term be understood.

Keywords: “Kalem”, Fate, Qur’an, Hadith, Concept.

Anahtar Kelimeler

Kalem, Kader, Kur’an, Hadis, Kavram

Kaynakça

• Ahterî, Mustafa Karahisârî, Ahter-i Kebir, I-II, İstanbul, h. 1310.
• Âlûsî, Ebu’l-Fazl Şehâbeddin es-Seyyid Mahmud el-Bağdâdî, Rûhu’l-Me’ânî fî Tefsîri’l- Kur’ani’l-Azîm ve’s-Sebi’l-Mesânî, I-XXX, Beyrut, tsz.
• Âsım Efendi, Ebu’l Kemal Ahmed, el-Okyanûsu’l-Basîd fî Tercemeti’l-Kamûsi’l-Muhîd (Kamus Tercemesi), I-III, İstanbul, h. 1305.
• Ateş, Süleyman, Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsîri, I-XII, İstanbul, 1997.
• Aydın, İbrahim Hakkı, Farabi’de Metafizik Düşünce, İstanbul, 2000.
• Aynî, Bedrettin Ebu Muhammed Mahmud b. Ahmed, Umdetu’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l- Buhârî, I-XXV, Beyrut, tsz.
• Bayraktar, İbrahim, Edebî ve İlmî Açıdan Hadis, İzmir, 1993.
• Beyzâvî, Nâsıruddîn Ebû Sâid Abdullah b. Ömer b. Muhammed eş-Şîrâzî, Envâru’t- Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, I-II, İstanbul, tsz.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Kur’an-ı Kerim’in Türkçe Meâli Âlisi ve Tefsiri, I-X, İstanbul, tsz.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâîl b. İbrahim el-Muğîre, Sahîhu’l-Buhârî, I-VIII, İstanbul, tsz.
• Çantay, H. Basri, Kur’an-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm (Tefsirli Kur’an Meâli), I-III, İstan- bul, 2005.
• Çetin, Nihad M., DİA, III, İstanbul, 1991, “Arap” md., s. 276.
• Derman, M.Uğur, M.E.B Türk Ansiklopedisi, Ankara, 1974, XXI, 149, “Kalem” md.
• ________, DİA, İstanbul, 2001, XXIV, 245–246, “Kalem” md.
• Ebû Davud, Süleyman b. el-Eş’as es-Sicistânî, Sünenü Ebî Dâvûd, I-II, Beyrut, tsz.
• Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı (Meal-Tefsir), Çev. Cahit Koytak – Ahmet Ertürk İstanbul, 2002.
• Esed, Nâsıruddîn, Mesâdiru’ş-Şi’ri’l-Câhilî, Beyrut, 1988.
• Gazâlî, Ebu Hamid Huccetülislam Muhammed b. Muhammed Gazzali, 505/1111, Hakikat Bilgisine Yükseliş (Meâricu’l-Kuds), trc. Serkan Özburun, İstanbul, 1995.
• Hatipoğlu, Haydar, Sünen-ü İbn-i Mâce Tercemesi ve Şerhi, I-X, İstanbul, 1982.
• İbn Arabî, Muhyiddin, Fütuhât-ı Mekkiyye, I-V, Çev. Ekrem Demirli, İstanbul, 2006.
• İbn Âşur, Muhammed et-Tâhir, et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, I-XV, Tunus, 1997.
• İbn Ebî Şeybe, Ebu Bekr Abdullah b. Muhammed, Musannef, Tah. Kemal Yusuf el- Hud, Riyad, 1409.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali b. Hacer el-Askalânî, Fethü’l-Bari Şerhu Sahihu’l-Buhârî, Beyrut, h. 1379.
• İbn Hanbel, Ahmed, Müsnedü Ahmed b. Hanbel, I-VI, İstanbul, 1992.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer, Hadislerle Kur’an-ı Kerim Tefsîri, I-XVI, Çev. Dr. Bekir Karlığa - Dr. Bedrettin Çetiner, İstanbul, tsz.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî, Sünenü İbn Mâce, I-II, Tah. Muhammed Fuad Abdulbâki, İstanbul, tsz.
• İbn Manzur, Ebu’l Fadl Cemaluddin Muhammed b. Mükrim, Lisânu’l-‘Arab, I-XV, Beyrut, 1968.
• İsfehânî, Ragıp, el-Müfredat fi Ğarîbi’l-Kur’an, Tah. Muhammed Halil Itani, Beyrut, 2005.
• Kılıç, Sadık, İslam’da Sembolik Dil, İstanbul, 1995
• Konyalı, Mehmed Vehbi, Hulâsatu’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’an, I-XVI, İstanbul, 1969.
• Kurtûbî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî, el- Câmi’ li Ahkâmi’l- Kur’an, I-XX, Kâhire, 1967.
• Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmud, Kitâbu’t-Tevhîd, trc. Bekir Topaloğlu, Ankara 2001.
• Müslim, Ebu’l Hüseyin b. el-Haccâc el-Kuşeyrî, Sahîhu Müslim, I-V, Tah. Muham- med Fuad Abdulbâki, İstanbul, tsz.
• Nesâi, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb, Sünenü’n-Nesâî, I-VIII, İstanbul, 1992.
• Nesefî, Ebu’l-Berekât Abdullah b. Ahmed, Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâıku’t-Te’vîl, I-IV, Mısır, tsz.
• Nevevî, Ebû Zekeriya Yahya b. Şeref (v. 676/1277), el-Minhac Şerhu Sahîhi Müslim b. Haccâc, Beyrut, h. 1392.
• Özler, Mevlüt, İslam Düşüncesinde İnsan Hürriyeti, İstanbul, 1997.
• Pezdevî, İmam Ebu’l Yusr Muhammed, Usûlu’d-Dîn (Ehl-i Sünnet Akaidi), trc. Şera- fettin Gölcük, İstanbul,1994.
• Râzi, Fahruddîn, Mefâtihu’l-Ğayb (Tefsîru’l-Kebîr), trc. S. Yıldırım - L. Cebeci - S. Kılıç – C. Sadık Doğru, I-XXIII, Ankara, 1995.
• Taberi, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir, Câmi’u’l-Beyan an Te’vîli’l-Kur’an, I-XXX, Mısır, 1954.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre, Sünenü’t-Tirmizî, I-V, İstanbul, 1992.
• Tokat, Latif, Dinde Sembolizm, Ankara, 2004.
• Topaloğlu Bekir-Çelebi İlyas, Kelâm Terimleri Sözlüğü, İSAM Yayınları, İstanbul, 2010.
• Ude, Halil Ebû Ude, et-Tatavvuru’d-Dilâlî beyne’l-Lugati’ş-Şi’ri’l-Cahilî ve Lugati’l- Kur’ani’l-Kerim, Ürdün, 1985.
• Yaşar, Hüseyin, Kur’an’da Anlamı Kapalı Ayetler, İstanbul, 1997.
• Yavuz, Yusuf Şevki, DİA, XXVII, Ankara, 2003, “Levh-i Mahfuz” md.
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, I-X, İstanbul, 1992.
• Yeğin, Abdullah- Badıllı, Abdulkadir - Hekimoğlu İsmail - Çalım, İlham, Osmanlıca- Türkçe Ansiklopedik Büyük Lugat, I-III, İstanbul, 1981.
• Yesûî, Luvîs Ma’luf b. Nukûlâ, el-Muncid fi’l-Lugat ve’l A’lam, Beyrut, 1969.
• Zebîdi, Muhammed Murtaza, Tâcu’l-Arûs, I-X, Beyrut, 1966.
• Zemahşerî, Ebu’l Kasım Mahmud b. Ömer, el-Keşşâf an Hakâikı’t-Tenzil ve Uyûni’l- Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl, I-IV, Mısır,1966.
• Zeyveli, Hikmet, “Kur’an Dilinin Özellikleri ve Özel Olarak Kıssa ve Mucizeler”, 2. Kur’an Sempozyumu, Ankara, 1986, ss. 93–110.