HÜMEZE SURESİ’NDE AHLÂKÎ YOZLAŞMA UNSURLARI

Yıl 2015, Sayı: 43 - Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 240 - 258, 05.07.2015

Ali Şimşek

Öz

Kur’an, iman merkezli kendine mahsus bir ahlak sistemi tesis etmeyi
amaçlamıştır. Bu amacın gerçekleşmesi için Kur’an, kötü davranışların
neler olduğunu, bunların sebepleri olarak insanın fıtratında gizli olan bazı
olumsuz özellikleri veiç-dışetkenleri zikretmektedir. Bu bağlamda çalışmada
Hümeze suresinden hareketle ahlaki bozulma ve yozlaşma türlerinden
gıybet ve alay konuları ile yozlaşma sebeplerinden mal biriktirme ve
ebedilik düşüncesi işlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hümeze, Gıybet, Alay, Dünyevileşme, Yozlaşma

Moral Degeneration Elements in Humaza Surah

Öz

Quran, aims to establish a faith-centered moral system its own unique.For this purpose Qur’an, mentions that what is bad behavior. Also Qur’an,mentions the causes of bad behavior and the secret of human nature somenegative features and internal-external factors. Gossip and ridicule from thekind of moral corruption in terms of Humazah surah are discussed in thisstudy. Also, accumulating goods and the idea of infinity the reasons for corruption is discussed in the study

Anahtar Kelimeler

Humaza, Gossip, Make fun of, Secularization, Degeneration

Kaynakça

• Abdulbâkî, M. Fuat, el-Mu’cemu’l-Müfehres li Elfâzı’l-Kur’an, Dâru’l- Marife, Beyrut 2010
• Akdoğan, Ali, Sosyal Değişme ve Din, Rağbet Yay., İstanbul, 2004
• Âlûsî, Şihâbuddin Mahmud, Rûhu’l-Meânî fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm ve’s-Sebi’l-Mesânî, Beyrut, ts., (I-XXX)
• Aydın, Hayati, Kur’an’da İnsan Psikolojisi, Timaş Yay., İstanbul, 2005
• Aydoğmuş, Saime, Gıybetin din psikolojik tahlili (Bartın örneği), Yayım- lanmamış Yüksek Lisans Tezi, SÜSBE., Sakarya, 2003
• Aydüz, Davut, Tefsir Tarihi, Çeşitleri ve Konulu Tefsir, Işık Akademi Yay., İstanbul, 2010
• Beydâvi, Nasıruddin Abdullah b. Ömer, Envaru’t-Tenzil ve Esrâru’t- Te’vil, Beyrut, 1996, (I-V)
• Bilmen, Ömer Nasûhî, Dînî ve Felsefî Ahlâk Lügatçesi, Bilmen Yay., İstanbul, 1967
• Çağrıcı, Mustafa, “Gıybet”, DİA., İstanbul, 1996, XlV, (63-64) ____________________________________ 91. Şems, 9
• Çamdibi, H. Mahmut, Din Eğitiminde İnsan ve Hayat, Çamlıca Yay., İs- tanbul, 2003
• Çantay, Hasan Basri, Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm, Risale Yay., İstanbul 1993
• Demir, Şehmus, Kur’ an Bütünlüğü İçinde İnsanın Servet ve Mal Karşı- sındaki Konumu, EKEV Akademi Dergisi, 2002, c. VI, s. 10, (145-152)
• Demirci, Muhsin, Kur’an’da Toplumsal Düzen, Ensar Yay., İstanbul, 2005
• Doğan, D. Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, Acar Mat., İstanbul, ts.
• Ebu’s-Suûd, Muhammed el-İmâdî, İrşâdü’l-Akli’s-Selim ilâ Mezâye’l- Kur’ani’l-Kerim, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, ts., (I-VI)
• Elmalılı, M.Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, Eser Neş., İstanbul, ts., (I-IX)
• El-İsfahani, Rağıb, el-Müfredât fî Ğarîbi’l-Kur’an, Terceme: Abdülbaki Güneş, Mehmet Yolcu, Çıra Yay., İstanbul, 2012
• Elik, Hasan; Coşkun, Muhammed, Tevhit Mesajı Özlü Kur’an Tefsiri, Fikir Yay., İstanbul, 2013
• En-Nesefi, Abdullah b. Ahmed, Medârikü’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, Dâru’n-Nefâes, Beyrut, 2009, (I-IV)
• Güler, İlhami, İman Ahlâk İlişkisi, Ankara Okulu Yay., Ankara, 2003
• Halil b. Ahmet, Kitabü’l-Ayn, Tahkik: Mehdi Mahzumi, İbrahim Sâmarâi, Dâru Mektebeti’l-Hilal, yy., ts., (I-VIII)
• Hatipoğlu, Haydar, Ayetlere Farklı Bir Bakış, Ankara, 1997
• Işık, Emin, “Hümeze Suresi”, DİA., XVIII, İstanbul, 1998, (483-484)
• İbn Âşûr, Muhammed Tahir, Tefsiru’t-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Daru’t-Tûnusiyye, Tunus, ts., (I-XXX)
• İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec, Zâdü’l- Mesîr fî İlmi’t-Tefsîr, el-Mektebü’l- islâmî, Dımaşk, 1984, (I-IX)
• ————-, el-Mevzû’ât, (nşr. Abdurrahman M. Osman), Medine, 1966, (I-III)
• İbn Manzur, Muhammed b. Mükrem, Lisanü’l-Arab, Dâru Sâdır, Beyrut, ts., (I-XV)
• İzutsu, Toshihiko, Kur’an’da Dini ve Ahlaki Kavramlar (trc: Selahattin Ayaz), Pınar Yay., İstanbul, 1997
• Kasapoğlu, Abdurrahman, Kur’an’da “gıybet” olgusu -Bir Davranım Bozukluğu Olarak Dedikodu ve Korunma Yolları-, Fırat Ünv. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2006, c. XI, s. 2, (51-70)
• —————- Kur’an’da Ahlak Psikolojisi, Yalnızkurt Yay., İstanbul, 1997
• Kiraz, Celil, Kur’ân’da Ahlâk İlkeleri, Emin Yay., Bursa, 2007
• Kılıç, Recep, Ahlâkın Dînî Temeli, TDV. Yay., Ankara, 2003
• Kılıç, Sadık, İnsan, Fücür ile Takva Ritimleri Arasında “bir damla endişe .”, EKEV Akademi Dergisi, 1999, c. I, s. 4, (1-14)
• Kurtûbî, Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed, el-Cami’ li Ahkâmi’l- Kur’an, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabi, Beyrut, 1967, (I-XX)
• Kutub, Seyyid, fi Zilâli’l-Kur’ân (trc: Bekir Karlığa vd.), Hikmet Yay., İstanbul, ts., (I-XVI)
• Mâverdi, Ebu’l Hasen, en-Nüket ve’l-Uyûn, Dârul-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, ts., (I-VI)
• Mevdûdî, Ebu’l-Ala, Tefhimu’l-Kur’an (Trc: Komisyon), İnsan Yay., İstanbul, 1991, (I-VII)
• Mukâtil b. Süleyman, Tefsîr-i Kebir, trc. M. Beşir Eryarsoy, İşaret Yay., İstanbul, 2006, (I-IV)
• Müslim b. Haccâc, Sahîh-i-Müslim (thk: Muhammed Fuad Abdulbâkî), Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut, ts., (I-V)
• Nevevi, Ebu Zekeriya, Riyâz’üs-Salihin (Peygamberimizden Hayat Ölçüleri), trc; Komisyon, Erkam Yay., İstanbul, 2001, (I-VIII)
• Râzî, Ebû Abdullah Fahreddin, Mefâtîhu’l-Gayb (et-Tefsîru’l-Kebir), Dâ- ru’l-Fikr, Beyrut, 1981, (I-XXXII)
• Râzî, Muhammed b. Ebî Bekr, Muhtâru’s-Sıhâh, Dâru’l-Marife, Beyrut, 2005
• Suyûtî, Celaleddin, ed-Durru’l-Mensûr fî Tefsîri’l-Me’sûr, Daru’l-Fikr, Beyrut, ts., (I-VIII)
• ————— Lübâbü’n-Nükûl fî Esbâbi’n-Nüzûl, Dâru İbn-i Heysem, Kahire, 2005
• Şimşek, M. Sait, Hayat Kaynağı Kur’an Tefsiri, Beyan Yay., İstanbul 2012, (I-V)
• Taberî, Muhammed b. Cerîr, Câmiu’l-Beyân an-Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1984, (I-XXX)
• Tarı, Meltem, Yozlaşmanın Ekonomik Etkileri; Türkiye Üzerine Değer- lendirmeler, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, KÜSBE, Kocaeli, 2006
• Temel, Nihat, “Kur’an Bütünlüğü İçinde Mal ve İnsan ilişkisi”, C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2007, XI/2, (197-216)
• Tepe, Harun, “Etik Bakış Açısından Yozlaşma”, Felsefelogos: Yozlaşma, sayı 33–34 İstanbul, 2007
• Thomas J. O’shaughnessy, S. J., Kur’an’da Eskatolojik Temalar, Çev. Ömer Kara, Bilge Adam Yay., Van 2006
• Okumuş, Ejder, İmandan Ahlaka Yenilenme, İnsan Yay., İstanbul, 2014
• Özdemir, Mehmet, “Hz. Peygamber’in bazı siyasi uygulamalarının Ahlaki Arka Planı”, İslamiyat, 2003, c. 6, s. 1, (15-30)
• Yıldırım, Celal, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yay., İstanbul, ts. , (I-XIV)
• Yılmaz, Hasan, Kur’an’ın Konu Tertibi ve İçerik Tahlili, Fecr Yay., Ankara 2014
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf an Hakâiki’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fi Vucûhi’t-Te’vîl, Riyad, 1998, (I-VI)