TÜRKİYE’DE GELENEKSEL TİYATRO ÇALIŞMALARI

Yıl 2014, Sayı: 52, 143 - 158, 11.12.2015

Dilaver Düzgün

Öz

Geleneksel Türk tiyatrosu ile ilgili çalışmalar, metin neşri, kitap, tez çalışması, makale ve çeşitli yazılar biçiminde ortaya konulmuştur. Bu çalışmalar, alanla ilgili birçok konunun aydınlanmasını sağlamıştır. Fakat bugün gelinen nokta yeterli değildir. Teknolojinin, haberleşme ve ulaşım araçlarının gelişmesi, şehirleşmenin hızlanması ve batılı sanatlarla temas sonucunda ikinci plana itilen, hatta gündelik sanat hayatından tamamen çıkarılan geleneksel tiyatro türlerinden nasıl yararlanılacağı konusu da tartışılmaktadır. Milli tiyatromuzun kurulması ve geliştirilmesinde geleneksel sanatlarımızın katkısı kaçınılmazdır. Bu konuda yapılması gereken çalışmaların başında geleneksel tiyatromuza ait tüm metinlerin neşredilmesi, akademik çalışmaların hızlandırılması ve çağdaş tiyatro yazarlarımızın geleneksel tiyatro ile daha yoğun bir temasa geçmesinin sağlanmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel Türk tiyatrosu, karagöz, meddahlık, ortaoyunu, köy seyirlik oyunları

Kaynakça

• Abdülkadir. Birinci İlmi Seyahate Dair Rapor. İstanbul, 1930.
• Akı, Niyazi. Türk Tiyatro Edebiyatı Tarihi-I, İstanbul: Dergâh Yayınları, 1989.
• Akyüz, Kenan. Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri-I-(1860-1923), 4. Baskı
• And, Metin. Dionisos ve Anadolu Köylüsü. İstanbul: Elif Yay, 1962.
• And, Metin. Geleneksel Türk Tiyatrosu-Köylü ve Halk Tiyatrosu Gelenekleri. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1985.
• And, Metin. Oyun ve Bügü. İstanbul: İş Bankası Yayınları, 1974.
• Arslan, Mehmet. Türk Edebiyatında Manzum Surnameler (Osmanlı Saray Dü- ğünleri ve Şenlikleri). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 1999.
• Artun, Erman. Cemal Ritüeli ve Balkanlardaki Varyantları. Ankara: Kültür Bakan- lığı Yayınları, 1993.
• Başgöz, İlhan. Folklor Yazıları. İstanbul: Adam Yayıncılık, 1986.
• Boratav, Pertev Naili. 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. İstanbul: Gerçek Yayınları, 1988.
• Boratav, Pertev Naili. Folklor ve Edebiyat (2 cilt). İstanbul: Adam Yayıncılık, 1982- 1983.
• Cevdet Kudret. Karagöz (3 cilt). Ankara: Bilgi Yayınları, 1968-1969-1970.
• Cevdet Kudret. Ortaoyunu (2 cilt). İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1994.
• Düzgün, Dilaver. Erzurum Köy Seyirlik Oyunları. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, 1994.
• Elçin, Şükrü. Anadolu Köy Orta Oyunları (Köy Tiyatrosu). Ankara: Türk Kültü- rünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, 1977.
• Gerçek, Selim Nüzhet. Türk Temaşası-Meddah Karagöz Ortaoyunu. İstanbul: Kanaat Kitabevi, 1942.
• Gönen, Sinan. Geleneksel Konya Köy Seyirlik Oyunları, Konya: Kömen Yayınları, 2011. Halk Bilgisi Toplayıcılarına Rehber. Ankara, 1928.
• Karadağ, Nurhan. Köy Seyirlik Oyunları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 1978.
• Kazmaz, Süleyman. “Köy Tiyatrosu”. Ülkü (Yeni Seri), 25 (3), 1 Birinciteşrin 1942, s. 19-22.
• KAZMAZ, Süleyman. Köy Tiyatrosu. Ankara: CHP Halkevleri Bürosu Temsil Ya- yınları,1950.
• Köksal, H. Ünal. Gökdere Köyü Oyun Çıkarmaları. Ankara: DTCF Lisans Tezi, 1969.
• Köprülü, M. Fuad. Edebiyat Araştırmaları-1. İstanbul: Ötüken Yayınları, 1989.
• Nutku, Özdemir. Meddahlık ve Meddah Hikâyeleri. Ankara: Atatürk Kültür Mer- kezi Yayınları, 1997.
• Rıtter, Hellmut. “Karagöz”. İslam Ansiklopedisi, cilt: 6, İstanbul, 1967, s. 246-251.
• Sakaoğlu, Saim. Türk Gölge Oyunu Karagöz, Ankara 2003, Akçağ Yay.
• Saussey, Edmond. Türk Halk Edebiyatı (Çev. İlhan Başgöz). Ankara, 1952.
• Selim Nüzhet. Türk Temaşası-Meddah Karagöz Ortaoyunu. İstanbul, 1930.
• Sevengil, Refik Ahmet. Türk Tiyatrosu Tarihi-I-Eski Türklerde Dram San’atı. İstanbul: Maarif Vekâleti Devlet Konservatuvarı Yayınları Serisi, 1959.
• Sevilen, Muhittin. Karagöz. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1986.
• Sevin, Nureddin. Türk Gölge Oyunu. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1968.
• Sokullu, Sevinç. Türk Tiyatrosunda Komedyanın Evrimi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1997.
• Şahin, Rıza. Ulutepe Köyünde Oyun Çıkarma Geleneği. Ankara: DTCF Lisans Tezi, 1968.
• Şener, Sevda. “Tiyatronun Kaynağına İlişkin Kuramlar”. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 1975, sayı: 6, s. 23-48.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi. 19 uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi Yayınları, 1985
• Tecer, Ahmet Kutsi. “Köylü Temsilleri”. Türk Tiyatrosu, sayı: 128, 1 Mart 1941, s. 12-15; sayı: 129, 15 Mart 1941, s. 13-16; sayı: 130, 1 Nisan 1941, s. 14-16.
• Tecer, Ahmet Kutsi. Köylü Temsilleri. Ankara: Çığır Mecmuası Yayınları, 1940.
• Türklerde Karagöz (Çev: Orhan Şaik Gökyay), İstanbul: İstanbul-Eminönü Halke- vi Dil, Tarih ve Edebiyat Şubesi Neşriyatı, 1938.
• Türkmen, Nihal. Orta Oyunu. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1991.
• Üngör, Etem Ruhi. Karagöz Musikisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1989.
• Yalman (Yalkın), Ali Rıza. Cenupta Türkmen Oymakları. Cilt: 1, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1977.
• Yücel, Ayşe-İsmet Çetin-Ali Yakıcı. Geleneksel Türk Tiyatrosu. Ankara, 1999.