Ağrı Civarında Kişi Adları

Yıl 2009, Cilt: 13 Sayı: 1, 227 - 236, 20.04.2010

Ahmet Aydın

Öz

Tarihin ilk çağlarından beri “Ağrı ve civarı” Türk kültürünün yaşadığı yerleşim
yerlerindendir. Bölgenin Osmanlılar tarafından ilhakından önce de Türkmenlerin yaylak
ve kışlak hayatını sürdürdükleri yerlerden birisiydi. 1473 yılında Otlukbeli Meydan
Savaşı’nda Uzun Hasan’ın Fatih Sultan Mehmed’e yenilmesinden sonra Anadolu’dan
ayrılırken Türkmenleri de beraber götürmesi sonucu, bölgedeki nüfus da önemli ölçüde
azalmıştır. Doğu Anadolu’nun Osmanlılara katılması (1534) ile halkın köy yerleşimine
geçmiş olduğu kayıtlardan tespit edilmektedir. Bu makalede ‘Ağrı’daki kişi adları’ Tapu
Tahrir Defteri h.986/1578 No: 199’dan istifade edilerek, civar köylerde halen var olan
isimler ve ad koyma usulleri arasındaki ilişkiler tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ağrı civarı, şahıs isimleri, Türk kültürü

Kaynakça

• A- Arşiv Kaynakları: Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA.), Mühimme Defteri (MD.) 38. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü, Kuyûd-u Kadime Arşivi (TGKA.) Tapu Tahrir Defteri (TD.) 199. B- Araştırma Eserleri: Afyoncu, E. (1997). Osmanlı Devlet Teşkilatında Defterhâne-i Amire (XVI-XVIII. Yüzyıl- lar), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Alpaslan, İ. (1982). Atatürk Yılında Ağrı, Ankara: Ayyıldız Matbaası.
• Atalay, B. (1985). Divân-ı Lügati’t-Türk, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
• Başgöz, İ. (1976). “İnsan Adları ve Toplum Bilimi”, Türk Dili, 294, s.164-170.
• Emecen, F. M. (1991). “Sosyal Tarih Kaynağı Olarak Tahrir Defterleri”, Tarih ve Sosyo- loji Semineri 28-29 Mayıs 1991, s.143-156.
• Evliya Çelebi. (2005). Evliya Çelebi Seyâhatnâmesi, (Haz. Y. Dağlı- S. A. Kahraman),
• İstanbul: Üçdal Neşriyat. Gülensoy, T. (1999). “Türk Kişi Adlarının Dil ve Tarih Açısından Önemi”, Türk Dili, 565, s.3-8
• İnalcık, H. (1996). “Köy-Köylü İmparatorluk”; Osmanlı İmparatorluğu’nda Toplum ve Ekonomi, İstanbul: Eren Yay.
• Kırzıoğlu, F. (1993). Osmanlıların Kafkaselleri’ni Fethi (1451-1590), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
• Pamuk, B. (2006). XVII. Yüzyılda Bir Serhad Şehri Erzurum, İstanbul: IQ Kültür Yay.
• Sakaoğlu, S. (2001). Türk Ad Bilimi I, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
• Sümer F. (1949). “16. Asırda Anadolu Suriye ve Irak’ta Yaşayan Türk Aşiretlerine Umûmî
• Bir Bakış”, İktisat Fakültesi Mecmuası. (11), 1-4, s.509-523. Şemseddin Sami. (1308). Kamusûl-A’lam, İstanbul: Mihran Basımevi.