Bilgi Temelli Örgüt Oluşturmada Yöneticilerin Kalite Liderliğine Uygun Davranışlarının Rolü

Year 2009, Volume: 13 Issue: 1, 253 - 276, 20.04.2010

Atılhan Naktiyok

Abstract

Yeni ekonomik ortamda faaliyet gösteren örgütler bilgiyi stratejik bir kaynak olarak
kullanarak rekabet avantajı yakalayabilirler. Bilgi çağı örgütlerinin temel üretim faktörü, bilgi
olduğu için örgütler mimarilerini bilgi yaratma ve yönetme temeline göre oluşturmalıdırlar.
Bilgi temelli bir örgütsel mimari oluşturabilmek için yöneticiler geleneksel işletme yöneticilerinden
farklı konulara önem vererek bilginin yaratılmasını, yayılmasını ve paylaşılmasını
sağlayan sistemler ve uygulamalar ortaya koymalıdırlar. Bu noktada kalite liderliğine uygun
davranışlar yöneticilere yol gösterebilir; çünkü bilgi örgütünde olması gereken liderlik unsurları
ile kalite liderliğinin unsurları önemli ölçüde örtüşmektedir. Her iki tarzda da, kültür, yapı
ve örgütsel uygulamalarda dönüşüm, iletişim, güven, vizyon oluşturma, motivasyon, koçluk,
stratejik düşünce, dışsal odak, insan merkezli düşünce, işbirliği, katılım, eğitim ve öğrenme
gibi bazı kavramlar ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı işletme yöneticilerinin
kalite liderliği yönündeki davranışlarının bilgi temelli örgüt olma üzerindeki etkilerini ortaya
koymaktır. Bu amaca ulaşmak için 298 işletmede anket tekniğine dayalı olarak bir araştırma
yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar yöneticilerin kalite liderliğine uygun davranışlarının bilgi
temelli örgüt olma yönündeki örgütsel özellikleri büyük ölçüde etkilediğini göstermektedir.

Keywords

Bilgi, Bilgi Temelli Örgüt, Kalite Liderliği

References

• Adam, E.E. Jr. vd. (1997). “An International Study of Quality Improvement Approach and Firm Performance”, International Journal of Operations & Production Management, Vol:17, No:9, ss. 842-873.
• Ahire, S.L. ve O’Shaughnessy, K.C. (1998), “The Role of Top Management Commitment in Quality Management: An Empirical Analysis of The Auto Parts Industry”, International Journal of Quality Science, Vol. 3, No: 1, ss.5-37.
• Bender, S. ve Fish, A. (2000). “The Transfer of Knowledge and the Retention of Expertise: The Continuing Need for Global Assignments”, Journal of Knowledge Management, Vol:4, No:2, ss.125-137.
• Bennett, R. ve Gabriel, H. (1999). “Organizational Factors and Knowledge Management Within Large Marketing Departments: An Empirical Study”, Journal of Knowledge Management, Vol:3, No:3, ss.212-225.
• Bollinger, A. S. ve Smith, R. D. (2001). Managing Organizational Knowledge as a Strategic Asset, Journal of Knowledge Management, Vol: 5, No.1, ss.8-18.
• Bhatt, G.D. (2001). “Knowledge Management In Organizations:Examining The İnteraction Between Technologies, Techniques, And People”, Journal of Knowledge Management, V:5, No:1, ss.68-75.
• Burke, C. S., vd. (2006). “What type of leadership behaviors are functional in teams? A meta-analysis”, The Leadership Quarterly, 17, ss.288–307
• Chen,W.H. (1997). “The Human Side of Total Quality Management in Taiwan: Leadership and Human Resource Management”, International Journal of Quality & Reliability Management, Vol:14, No:1, ss.24-45.
• Chin, K.S., Pun, K.F ve Chan, J.S.F. (2002). “An AHP Based Study of Critical Factors for TQM Implementation in Shanghai Manufacturing Industries”, Technovation, 22, ss.707–715.
• Choi, B. ve Lee, H. (2003). “An empirical investigation of KM styles and their effect on corporate performance”, Information & Management, 40, ss. 403–417.
• Choo, C.W. (1998). The Knowing Organization, New York: Oxford University Press.
• Collins, D. (1997). “Knowledge Work and Working Knowledge? Ambiguity and Confusion in The Analysis of The Knowledge Age”, Employee Relations, Vol:19, No:1, ss.38- 50.
• Confederation of British Industries. (1990). Başarıda Personelin Önemi. İstanbul, Çev. TÜSİAD., No. TÜSİAD, T/90.1.
• Corbett, L.M. ve Rastrick, K.N. (2000). “Quality Performance and Organizational Culture: A New Zealand Study”, International Journal of Quality & Reliability Management, Vol: 17, No:1, ss.14-26.
• Courtney, J.F. (2001). “Decision Making and Knowledge Management in Inquiring Organizations: Toward A New Decision-Making Paradigm For DSS”, Decision Support Systems, 31, ss.17–38.
• Daft, R.L. (2000). Organization Theory and Design, Ohio: Jouth-Western Collage Public, 7th.
• Deming, W. E. (1994). Out of Crisis, (Nineteenth Edition), U.S.A.: Cambridge University Press.
• Davenport, T. H. ve Prusak, L. (2001). İş Dünyasında Bilgi Yönetimi: Kuruluşlar Ellerindeki Bilgiyi Nasıl Yönetirler?, İstanbul: Rota Yay.
• Durna, U. (2005). “Bilgiye Dayalı Örgütlerin Temel Örgütsel Nitelikleri ve Yetenekleri”, Ankara Üniversitesi S.B.F Dergisi, 60 (2), ss.71-96.
• Düren, Z. (2000). 2000’li Yıllarda Yönetim, İstanbul: Alfa Yay.
• Efil, İ. (1996). TKY ve Toplam Kaliteye Ulaşmada Önemli Bir Araç ISO 9000 Kalite Gü- vence Sistemi, (2. Bsk.), Bursa: Uludağ Ünv. Arş. Uyg. Merk. Yay., No:111.
• Eren, E. (2001). Yönetim ve Organizasyon, İstanbul: Beta. Geyik, M. ve Barca, M. (2004). “Etkin Bilgi Üretimi İçin Örgütler Nasıl Tasarlanmalı- dır?” 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetimi Kongresi. ss.418.
• Golhar, D. Y. Deshpande, S.P., Ahire, S.L. (1997). “Supervisors’ Role in TQM and NonTQM Firms”, International Journal of Quality & Reliability Management, Vol. 14, No. 6, ss.555-568.
• Graham, A.B. ve Pizzo, V.G. 2001). “ Question of Balance, Case studies in Strategic Knowledge Management” European Management Journal, Vol:14, No:4, ss.38-346.
• Gupta, B., Iyer, L.S. ve Aronson, J.E. (2000). “Knowledge Management: Practices and Challenges”, Industrial Management & Data Systems, 100/1, ss.17-21.
• Hong, J .C. ve Kuo, C. L. (1999). Knowledge Management in The Learning Organization, The Leadership & Organization Development Journal, 20/4, ss.207-215.
• Hooff, B., Vıjvers, J. ve Ridder, J. (2003). Foundations and Applications of a Knowledge Management Scan, European Management Journal, Vol: 21, No: 2, ss.237–246.
• İpçioğlu, İ. ve Erdoğan, Z. (2004). “İşletmelerde Liderlik ve Bilgi Yönetimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”. 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetimi Kongresi, 25-26 Kasım, ss.633-643.
• İşcan, Ö. F. ve Naktiyok, A. (2005). Dijital Çağ Örgütleri, İstanbul: Beta Yay.
• İraz, R. (2005). “İşletmelerde Bilgi Yönetiminin Yenilik ve Rekabet Gücü Üzerindeki Etkileri”, Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 19, 1. ss.243-258.
• Jex, S., M. (2002). Organizational Psychology ; a scientist-practitioner approach, John Wiley & Sons, New York.
• Kaynak, H. (2003). “The Relationship Between Total Quality Management Practices and Their Effects on Firm Performance”, Journal of Operations Management, 21, ss.405– 435.
• Kurtuluş, K.. (2004). Pazarlama Araştırmaları, Literatür Yayıncılık, No,114, İstanbul
• Lehaney, B., Clarke, S., Coakes, E., and Jack, G. (2004). Beyond Knowledge Management, Idea Group Publishing, Hershey, U.S.A..
• Liebowitz, J. ve Suen Y. C. (2000). “Developing Knowledge Management Metrics for Measuring Intellectual Capital”, Journal of Intellectual Capital, Vol:1, No:1, ss.54-67.
• Masterson, S.S. ve Taylor, M.S. (1996). “Total Quality Management and Performance Appraisal: An Integrative Perspective”, Journal of Quality Management, Vol:1, No.1, ss.67-89.
• Montano, R., vd. (2001). “Systems Thinking Framework for Knowledge Management”, Decision Support Systems, 31, ss.5–16.
• Myers, P. S. (1996). Knowledge Management and Organizational Design, ButterworthHeinenman, Boston. Naktiyok, A. (2004). İç Girişimcilik, Beta, İstanbul.
• Oliver, S ve Kandadi, R. (2006). “How to develop knowledge culture in organizations? A multiple case study of large distributed organizations”, Journal of Knowledge Management, 10,4, ss.6-24.
• Price, J. L. (1997). Handbook of Organizational Measurement, International Journal of Manpower, Vol:18, No:4/5/6, ss.305-558.
• Samson, D. ve Terziovski, M. (1999). The Relationship Between Total Quality Management Practices and Operational Performance, Journal of Operations Management, 17, ss.393–409.
• Quazi, H.A. ve Padibjo, S. R. (1998). A Journey Toward Total Quality Management Through ISO 9000 Certification – A Study on Small- and Medium-Sized Enterprises in Singapore, International Journal of Quality & Reliability Management, Vol.:15, No:5, ss.489-508.
• Sarvan, F. (1990). Liderlik Arayışında Yeni Gelişmeler ve Yöneticilerin Liderlik Olgusuna Bakışları, Management Clup Work, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Schein, E. H. (1990). Organizational Culture, American Psychologist, Vol. 45, No2, ss. 109–119.
• Segil L.,Goldsmith M., Belasco J. (2003). Partnering; the new face of leadership, amacom, A Division of American Management Association, Broadway, New York, NY, 2003.
• Scheuermann, L., vd. (1997). TQM Success Efforts: Use More Quantitative or Qualitive Tools?, Industrial Management & Data Systems, Vol.: 97/7, ss. 264–270.
• Shea, C.M. ve Howell, J.M. (1998). Organizational Antecedents to the Successful Implementation of Total Quality Management: A Social Cognitive Perspective, Journal of Quaiity Management, Vol.3, No:1, ss.3-24.
• Shin, M. Holden, T. ve Schmidt, R.A. (2001). From Knowledge Theory to Management Practice: towards an integrated approach, Information Processing and Management, 37, ss.335-355.
• Sullivan, G. R ve Harper, M.V. (1997). Umut Bir Yöntem Olamaz. Çev.: Ayşe Bilge Dicleli, Boyner Holding Yayınları, İstanbul.
• Taylor,W. (1997). Leadership Challenges for Smaller Organizations: Self-Perceptions of TQM Implementation Omega, International Journal Management Science, Vol: 25, No.5, ss.567-579.
• Tamimi, N. (1998). A Second-Order Factor Analysis of Critical TQM Factors, International Journal of Quality Science, Vol:3, No:1, ss.71-79.
• Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, Cilt:1,:A-K., 7. Basım,505/1, Ankara,1983.
• Von Krogh, V.G. (1998). Care In Knowledge Creation, California Management Review, 3, 133-154.
• Ultima Yönetim ve Danişmanlik Şirketi. (1993). Turtel Sorgun Kalite El Kitabı, İstanbul.
• Yazıcı, S. (2001). Öğrenen Organizasyonlar, Bursa: Alfa Yayınları.
• Yeniçeri, Özcan, (2006). “Örgütleri Etkinleştirme Aracı Olarak Bilgi ve Bilgi Yönetimi”, Yönetimde Yeni Yaklaşımlar, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, s.175-191, İstanbul.
• Youssef, M. A. ve Zairi, M. (1995). Benchmarking Critical Factors for TQM, Part II: Emprical Results From Different Regions in the World, Benchmarking for Quality Management & Technology, Vol: 2, No: 2, ss.3-19.
• Zairi, M., ve Youssef M. A. (1995). Benchmarking Critical Factors for TQM, Part I: Theory and Foundations, Benchmarking for Quality Management & Technology, Vol:2, No:1, ss.5-20.
• Williams, L.T. (1997). “Planning and Managing The Information System a manager’s guide”, Industrial Management&Data Systems, 97/5, 187–191.
• http://www.surveysystem.com/sscalc.htm.
• http/:www. firmam.kobinet.org.tr.