Coğrafya Eğitiminde Kavram Haritalarının Önemi

Year 2009, Volume: 13 Issue: 2, 19 - 32, 29.04.2010

Ramazan Sever Fatma Mazman Budak Elvan Yalçınkaya

Abstract

Bu çalışmanın amacı, coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemini ortaya
koyabilmektir. Araştırma, betimsel nitelikte olup, Türkçe literatürdeki araştırmalar
doğrultusunda sadece coğrafya eğitiminde kavram ve kavram haritalarının önemini
belirtmekle sınırlı tutulmuştur. Coğrafya eğitiminde kullanılabileceği düşünülen kavram
haritaları örnekleri ile kavram haritalarının faydaları ve önemi tespit edilmeye çalışılmıştır.
Çalışmada; coğrafya derslerinde, kavram haritası kullanılarak öğrenmenin kolaylaşacağı,
görsel sunum ön plana çıktığı için ezber yerine anlamlı öğrenme sağlayacağı,
kavramlar çizgilerle birbirine bağlanarak, öğrencinin kavramlar arasındaki ilişkileri
öğrenmesine yardımcı olacağı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca coğrafi olayların neden ve
sonuçlarının kazandırılmasında balık kılçığı, örümcek haritası gibi kavram haritalarının
etkili olacağı düşünülmektedir. Araştırmanın sonucunda önerilen örneklerin, coğrafya
eğitiminde kavram haritalarının kullanımını güçlendireceği ve bu alandaki önemine dikkat
çekeceği düşünülmektedir.

Keywords

Coğrafya, Eğitim, Öğretim, Kavram Haritası

References

• Akbaş, Yavuz. (2002). İlköğretim 6. �ınıf Öğrencilerinin Coğrafya Kavramlarını Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Karadeniz Tek- nik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Akbaş, Yavuz. (2008). Ortaöğretim 9. �ınıf Öğrencilerinin İklim Konusundaki Kavram Yanılgılarının Giderilmesinde Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Alım, Mete. (2008) “Öğrencilerin Lise Coğrafya Programında Yer Alan Yer Yuvarlağı ve Harita Bilgisi Ünitelerindeki Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları”, Milli Eğitim Dergisi, 177, 166–180.
• Alım Mete, Özdemir Ünal, Yılar Bayram. (2008). “5. Sınıf Öğrencilerinin Bazı Coğrafya Kavramlarını Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları”, Atatürk Üniversitesi �osyal Bi- limler Enstitüsü Dergisi, 11(1), ss.151–162.
• Ault, Charles R. (1985). “Concept Mapping As A Study Strategy İn Earth Science”, Jour- nal Of College �cience Teaching, September/October (15), pp.38–44.
• Başaran, İbrahim Ethem. (1985). Eğitim Psikolojisi (Modern Eğitimin Psikolojik Temel- leri), (8. Baskı), Ankara: Sevinç Matbaası.
• Beydoğan, Hacı Ömer. (1998). Çocuklarda Kavram Öğrenme ve Kavram Öğretme, Erzu- rum: Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Yay.
• Bozkurt Orçun, Akın S. Beril, Uşak Muhammet. (2004). “İlköğretim 6., 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin “Erozyon” Hakkındaki Ön Bilgilerinin ve Kavram Yanılgılarının Tespiti”, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 277-285.
• Bozkurt Orçun, Cansüngü K. Özlem. (2002). “İlköğretim Öğrencilerinin Çevre Eğiti- minde Sera Etkisi ile İlgili Kavram Yanılgıları”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, ss.67-73.
• Briscoe Carol, Lamaster Sarah Ulerick. (1991). “Meaningful Learning İn College Bio- logy Through Concept Mapping”, The American Biology Teacher, 53 (4), pp.214–219.
• Cüceloğlu, Doğan. (1991). İnsan ve Davranışı (Psikolojinin Temel Kavramları), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çakmak, Fatih. (2006). İlköğretim 6. �ınıf Öğrencilerinin �osyal Bilgiler Dersi Nüfus ve Yerleşme Konusunda Geçen Kavramları Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları, (Ya- yımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü, Afyon.
• Cin, Mustafa. (2004). “İlkokul 1. sınıf Öğrencilerinin Deniz Kavramını Algılamaları Üzerine Bir Araştırma”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(1), 7-2.
• Çoşkun, Mücahit. (2003). “Coğrafya Öğretiminde Nem Konusundaki Kavram Yanlış- lıkları ve Giderilmesine Yönelik Öneriler”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXIII (3), ss.147–158.
• Demirel, Özcan. (2004). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme, Ankara: Pegem A Ya- yıncılık.
• Demirkaya Hilmi, Çetin Turhan, Tokcan Halil. (2004). “İlköğretim Birinci Kademe Öğ- rencilerine Yön Kavramı Öğretiminde Kullanılabilecek Metotlar”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXIV (3), ss.39–70
• Deniz, Öztürk, Fatma. (2003). Lise 1 Coğrafya Derslerinde Kavram Haritalarının Ba- şarıya Etkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Doğanay, Hayati. (1998). Coğrafya’ya Giriş, Konya: Çizgi Kitabevi.
• Dönmez, Y.İlknur, Alaz, Ayşegül, Aydoğan, Abdulbaki. (2008). “9. Sınıf Öğrencilerinin “Akarsular” Konusundaki Temel Kavramları Öğrenme Düzeylerinin Tespiti”, Kastamo- nu Eğitim Dergisi, 6 (1), ss.177–184.
• Erden, Münire. (1996). �osyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Akım Kitapevi.
• Erginer, Ergin. (2006). Öğretimi Planlama, Uygulama ve Değerlendirme, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Fidan, Nurettin. (1995). Okulda Öğrenme ve Öğretme, Ankara: Alkım Yayınevi.
• Fry Joshua A, Novak Joseph. D. (1990). “Concept Mapping Bring Long-Term Movement Toward Meaningful Learning”, �cience Education, 74 (6), pp.461–472.
• Gencer, Bayındır, Pınar. (2006). İlköğretim Altıncı �ınıf �osyal Bilgiler Dersi Coğrafya Konularında Kavram Haritalarının Öğrenci Başarısına Etkisi (Erzurum İli Ömer Nasuhi Bilmen İlköğretim Okulu Örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Başıbüyük, Adem, Doğar, Çetin, Gürses, Ahmet, Yazıcı, Hakkı. (2004). “Yüksek Öğre- nim Öğrencilerinin Hava ve İklim Olaylarını Anlama Seviyeleri ve Kavram Yanılgıları”, Milli Eğitim Dergisi, Sayı:162.
• İzbırak, Reşat, (1992), Coğrafya Terimleri �özlüğü, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayı.
• Karabağ, Servet, (1999). “Coğrafya Öğretiminde Anahtar Sorular Ve Kavramlar”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), ss.25–40.
• Kaya, Osman, Nafiz. (2003). “Eğitimde Alternatif Bir Değerlendirme Yolu: Kavram Ha- ritaları”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:25, ss.265–271.
• Kılıç, Didem, Sağlam, Necdet. (2004) “Biyoloji Eğitiminde Kavram Haritalarının Öğren- me Başarısına ve Kalıcılığına Etkisi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 27, ss.155-164.
• Kocalar, Ali, Osman. (2006). Ortaöğretim Konularında Kavram Haritalarının Coğraf- ya Öğretiminde Kullanımı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Koç, Hakan. (2000). Temel Fiziki Coğrafya Kavramlarının Farklı Yöntemlerle Öğretimi (İlköğretim 6. �ınıf), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Ankara.
• Kolukısa, Enver Aydın. (2003). “Coğrafya Öğretiminde Kavramların Doğru Kullanılışı”, Çağdaş Eğitim Dergisi, Sayı: 295, ss.20–24
• Novak, Joseph.D, Gowin, D.Bob, Johansen, Gerard.T. (1983). “The Use Of Concept Mapping And Knowledge Vee Mapping With Junior Hıgh School Science Students”, �ci- ence Education, 67 (5), pp.625–645.
• Okebukola, Peter, Akinsola. (1990). “Attaining Meaningful Learning Of Concepts İn Genetic And Ecology: An Examinatıon Of The Potency Of The Concept Mapping Tech- nique”, Journal of Research in �cience Teaching, 27 (5), ss.493–504.
• Öztürk, Cemil. (2006). Hayat Bilgisi ve �osyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Pegem A Ya- yıncılık.
• Paykoç, Fersun. (1991). Tarih Öğretimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yay.
• Senemoğlu, Nuray. (2004). Gelişim Öğrenme ve Öğretim (Kuramdan Uygulamaya), (10. baskı), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sever, Ramazan. (2005). “Coğrafya Öğretim Programlarında Doğal Mevsim Kavramı”, (Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı:13, ss.117–133.
• Şahin, Baki. (2003). Matematik Dersinde Kavram Haritası Yöntemini Kullanarak Öğren- ci Başarısının Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversite- si Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Şeker, Mustafa. (2003). İlköğretim Okulu 6. �ınıf �osyal Bilgiler Dersi Kavramlarının Kazanılmışlık Düzeyi (Üsküdar Örneği), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tomal, Necati. (2006). “Lise Coğrafya Derslerinde Çoklu Zekâ Kuramına Dayalı Kav- ram Öğretimi”, Milli Eğitim Dergisi, 171, ss.298–317.
• Turan, İlhan. (2002). “Lise Coğrafya Derslerinde Kavram ve Terim Öğretimi İle İlgili Sorunlar”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXII (2), ss.67–84.
• Ülgen, Gülten. (2004). Kavram Geliştirme (Kuramlar ve Uygulamalar), (4.Baskı), An- kara: Nobel Yay.
• Ünal, Çiğdem. (2008). Öğrenme�Öğretme Kuramları ve Coğrafya Eğitimine Yansımaları, Erzurum: Eser Ofset Matbaacılık.
• Vygotsky, Lev Semenovich. (1998). Düşünce ve Dil, (Çev. S. Koray), İstanbul: Toplum- sal Dönüşüm Yay.
• Yazıcı, Hakkı, Samancı, Osman. (2003). “İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Ders Konuları İle İlgili Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri”, Milli Eğitim Dergisi, Sayı:158. www.tdk.org.tr.