İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Erzurum Örneği)

Year 2011, Volume: 15 Issue: 2, 321 - 335, 27.05.2012

Ahmet Nalçacı

Abstract

Bu araştırmada ilköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının; fiziksel yapısı, tasarımı,
dili, görsel düzeni, programa uygunluğu ve bilimsel içeriğine ilişkin öğretmen görüşlerinin
cinsiyet, ders kitabı incelemesiyle ilgili eğitim alma, kıdem ve sosyal bilgiler programı hakkında
bilgi düzeyleri açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini 2008-2009
öğretim yılında Erzurum ili merkez ilçelerinde ilköğretimde görev yapan 5. sınıf öğretmenleri
oluşturmaktadır. Evrende yer alan 35 ilköğretim okulunda 5. sınıfta görev yapan 85 sınıf öğretmeni, seçkisiz olmayan amaçsal örnekleme yöntemlerinden, ölçüt örnekleme kullanılarak
belirlenmiştir. Veri toplamak amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan anket formundan
yararlanılmıştır. Verilerin analizinde frekans, t testi ve varyans analizi kullanılmıştır.
Elde edilen bulgulara göre, 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının; fiziksel yapısı, tasarımı,
dili, programa uygunluğu ve bilimsel içeriğine ilişkin öğretmen görüşlerinde; ders kitabı incelemesiyle
ilgili eğitim alma ve sosyal bilgiler programı hakkında bilgi düzeyleri değişkenleri
açısından istatistiksel olarak 0.05 anlamlılık düzeyinde manidar bir farklılık görülmemiştir.

Keywords

İlköğretim, Sosyal Bilgiler, Ders Kitabı, Sınıf Öğretmeni

References

• Aytekin, İ. (2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Pegem A Ya- yınları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilim- sel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem A Akademi.
• Demirel, Ö., Seferoğlu, S. S. ve Yağcı, E. (2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Ge- liştirme. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Demirezen, A. (2007). Yeni Sosyal Bilgiler Öğretim Programına Göre Hazırlanan Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarındaki Anlatım Teknikleri ve Öğrencilerin Akademik Başarılarına Etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilim- leri Enstitüsü.
• Doğanay, H. (2002). Coğrafya Öğretim Yöntemleri. Ankara: Aktif Yayınevi.
• Geçit, Y. (2010). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabının Okunabilirlik Dere- cesinin Türkçeye Uyarlanmış Flesh Formülüne Göre Değerlendirilmesi. Elazığ: 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, 47-49.
• Hesapcıoğlu, M. (2008). Öğretim İlke ve Yöntemleri, Eğitim Programları ve Öğretim. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kabapınar, Y. (2006). “Yeni Öğrenme Anlayışının Işığında Sosyal Bilgiler Ders Kitap- ları”. Cemil Öztürk (Ed.) Sosyal Bilgiler Öğretimi, Demokratik Vatandaşlık Eğitimi (ss. 367-401). Ankara: Pegem A Akademi.
• Karabacak, N. ve Turan, İ. (2007). “İlköğretim Birinci Kademe Sosyal Bilgiler Ders Ki- taplarının Sınıf Öğretmenliği Öğretmen Adaylarına Göre Bir Değerlendirmesi”. Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 209-233.
• Kılıç, A. ve Seven, S. (2007). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Kılıç, D. (2006). “Ders Kitabının Öğretimdeki Yeri”. Özcan Demirel ve Kasım Kıroğlu (Ed.). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi (ss. 37-53). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Kulantaş, N. (2007). 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Kullanılan Öğrenci Ders ve Çalışma Kitapları İle Öğretmen Kılavuz Kitaplarının, Öğretmen, Öğrenci ve Veli Görüş- lerine Göre Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Gazi Üniversite- si, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Küçükahmet, L. (1995). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
• Liman, S. (2007). İlköğretim I. Kademe Ders Kitabı İllüstrasyonlarının Tasarım İlkele- rine ve Öğrencilerin Algı Düzeyine Uygunluğu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ocak, G. ve Yurtseven, R. (2009). “Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Yapı- landırmacı Öğrenme Yaklaşımına Göre Değerlendirilmesi.” Balıkesir Üniversitesi, Sos- yal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22), 94-109.
• Oruç, Ş. (2009). “Sosyal Bilgiler Ders Kitapları”. Mustafa Safran (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss. 117-148). Ankara: Pegem Akademi.
• Öcal, A. ve Yiğittir, S. (2007). “İlköğretim Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Kırıkkale Örneği).” Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 51-61
• Önal, H. ve Kaya, N. (2006). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının (4. ve 5. sınıf) Değerlen- dirmesi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16), 21-37.
• Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2003). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebi Ürünler ve Yazılı Materyaller. Ankara: Pegem A Yayıncılık
• Semerci, Ç. (2004). “İlköğretim Türkçe ve Matematik Ders Kitaplarını Genel Değerlen- dirme Ölçeği”. Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 28(1), 49-54.
• Sever, R. (2010). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı, Tasarım Örnekleri. Anka- ra: Anı Yayıncılık.
• Tan, Ş. (2008). “Öğretimin Materyallerle Desteklenmesi”. Şeref Tan (Ed.) Öğretim İlke ve Yöntemleri (ss. 319-343). Ankara: Pegem Akademi.
• Taş, M. A. (2007). “Yeni Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Belirlenmesi”. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 519-532.
• Tay, B. (2005). “Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Öğrenme Stratejileri”. Gazi Üniversi- tesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 209-225.
• Tertemiz, N., Ercan, L. ve Kuyubaşı, Y. (2004). “Ders Kitabı ve Eğitimdeki Önemi”. Ley- la Küçükahmet (Ed.). Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu, (ss. 34-66). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ulusoy, K. (2008). “Sosyal Bilgilerde Ders Kitapları”. Bayram Tay ve Adem Öcal (Ed.) Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi, (ss. 191-216). Ankara: Pegem A Akademi,
• Uşun, S. (2006). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. Ankara:Nobel Yayın Da- ğıtım.
• Yalın, H. İ. (1996). “Ders Kitapları Tasarımı”. Milli Eğitim Dergisi, 132, 61-65.
• Yanpar Şahin, T. ve Yıldırım, S. (Tsz.). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yıldırım, A. (2006). Yeni İlköğretim Programına Göre Hazırlanmış Hayat Bilgisi Ders Kitaplarına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Anka- ra: Seçkin Yayınevi.